Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Trybunał Stanu

Trybunał Stanu

Trybunał Stanu w Polsce jest konstytucyjnym organem władzy sądowniczej, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie Konstytucji lub ustawy , w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie deliktu konstytucyjnego) oraz za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku Prezydenta RP.

Spis treści

Trybunał Stanu przed 1989 r.

Trybunał Stanu w II Rzeczypospolitej

Instytucję odpowiedzialności konstytucyjnej wprowadziła Konstytucja marcowa , uchwalona w 1921 roku, została ona utrzymana również w kolejnej Konstytucji Kwietniowej z 1935 roku.

Jedyne postępowanie przed Trybunałem Stanu w II Rzeczypospolitej znane jest jako sprawa Czechowicza .

Trybunał Stanu w PRL

Instytucja Trybunału Stanu została przywrócona w 1982 przez ustawę z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu z dniem 6 kwietnia 1982 . Ustawa ta, wraz z kolejnymi nowelizacjami, obowiązuje do dziś.

Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu

Podmioty odpowiedzialne przed Trybunałem Stanu:
Przed Trybunałem Stanu mogą zostać postawieni jedynie przedstawiciele najwyższych władz państwowych, wymienieni w art. 198 Konstytucji . Są to:

  • Prezydent - za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe. Odpowiedzialność ta ma charakter wyłączny (prezydent może być karany tylko przez Trybunał Stanu),
  • Premier i ministrowie - za naruszenie Konstytucji lub ustawy, oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją,
  • prezes NBP - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
  • prezes NIK - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
  • członkowie KRRiT - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
  • kierownicy ministerstw - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
  • Naczelny dowódca sił zbrojnych - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
  • posłowie i senatorowie - w razie złamania zakazu działalności gospodarczej i czerpania korzyści z majątku Skarbu Państwa .

O postawieniu przed Trybunałem Stanu decydują:

Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może złożyć też Sejmowa komisja śledcza w odniesieniu do Prezesa NBP , Prezesa NIK-u, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych , jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków. Aby któryś z wymienionych podmiotów stanął przed Trybunałem Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku złożonego przez posłów , musi on zostać poparty w trakcie głosowania bezwzględną większością głosów w Sejmie.

Trybunał Stanu może orzekać kary:

  • utraty czynnego i biernego prawa wyborczego ,
  • utraty wszystkich lub niektórych orderów , odznaczeń i tytułów honorowych,
  • zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych
  • pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat) ,
  • utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
  • za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary przewidziane w ustawach.

Charakter wyroków wydawanych przez Trybunał Stanu:
Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny - nie ma w Polsce innego organu władzy, który mógłby go ewentualnie wymazać. Ponadto jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować ułaskawienia wobec osoby skazanej.

Członkowie Trybunału Stanu

Skład Trybunału Stanu określa art. 199 Konstytucji . Trybunał składa się z szesnastu członków wybieranych przez Sejm na czas trwania jego kadencji, dwóch zastępców Przewodniczącego, również wybieranych przez Sejm, oraz z Przewodniczącego, którym jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego . Obaj zastępcy Przewodniczącego i co najmniej połowa członków Trybunału musi mieć kwalifikacje sędziowskie .

Zgodnie z art. 200 Konstytucji członkowie Trybunału Stanu objęci są immunitetem formalnym oraz przywilejem nietykalności. Żaden z członków Trybunału Stanu nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności bez zgody Trybunału. Członkowie Trybunału nie mogą być też zatrzymani ani aresztowani z wyjątkiem sytuacji, gdy zostali przyłapani na gorącym uczynku a ich zatrzymanie jest konieczne dla dobra śledztwa. W takiej sytuacji o zatrzymaniu musi zostać niezwłocznie powiadomiony Przewodniczący Trybunału Stanu, który może zażądać natychmiastowego zwolnienia zatrzymanej osoby.

Postępowania przed Trybunałem Stanu

były minister finansów Andrzej Wróblewski - uniewinniony
były minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak - uniewinniony
były minister rynku wewnętrznego Aleksander Mackiewicz - uniewinniony
były minister współpracy gospodarczej z zagranicą Dominik Jastrzębski - skazany na 5 lat utraty biernego prawa wyborczego i tyleż lat zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych
były prezes Głównego Urzędu Ceł Jerzy Ćwiek - skazany na 5 lat utraty biernego prawa wyborczego i tyleż lat zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych
  • Sprawa byłego ministra skarbu Emila Wąsacza , umorzona w 2006 ze względu na błędy proceduralne, decyzja uchylona w II instancji w marcu 2007 , sprawa toczy się ponownie w I instancji

Skład w poprzednich kadencjach

Przewodniczący

Zastępcy Przewodniczącego

Członkowie

Zastępcy członków

Obecny skład (2007- )

Przewodniczący:

Wiceprzewodniczący:

Członkowie:

Akty prawne dotyczące Trybunału Stanu

#Akt prawnyData wejścia w życieData uchyleniaUwagi
1Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 1 czerwca 1921 24 kwietnia 1935
1aUstawa z dnia 27 kwietnia 1923 r. o Trybunale Stanu
(Dz.U. Nr 59, poz. 415)
15 czerwca 1923 22 lipca 1936
2 Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. 24 kwietnia 1935 1944 Uznana za nieobowiązującą przez Manifest PKWN z dnia 22 lipca 1944 r.
2aUstawa z dnia 14 lipca 1936 r. o Trybunale Stanu
(Dz.U. Nr 56, poz. 403)
22 lipca 1936 po 1945 Desuetudo
3 Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej 20 lutego 1947 22 lipca 1952 Przewidywała powołanie (w drodze osobnej ustawy) organów właściwych do orzekania o odpowiedzialności konstytucyjnej Prezydenta Rzeczypospolitej (określonej w Konstytucji z 1921 r.) oraz ministrów , co nie zostało zrealizowane.
4 Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 22 lipca 1952 r.

(w brzmieniu nadanym przez Ustawę z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – Dz.U. Nr 11, poz. 83)

22 lipca 1952 17 października 1997 Przepisy dotyczące Trybunału weszły w życie 6 kwietnia 1982 r.
4aUstawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu
(Dz.U. Nr 11, poz. 84, z 1993 r. Nr 5, poz. 22 i Nr 7, poz. 34, z 1996 r. Nr 73, poz. 350, z 1999 r. Nr 35, poz. 321, z 2001 r. Nr 125, poz. 1372, z 2003 r. Nr 175, poz. 1692 oraz z 2004 r. Nr 25, poz. 219)
(teksty jednolite: Dz.U. z 1993 r. Nr 38, poz. 172 oraz z 2002 r. Nr 101, poz. 925)
6 kwietnia 1982 Obowiązuje
4bUchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 6 lipca 1982 r. w sprawie regulaminu czynności Trybunału Stanu
(M.P. Nr 17, poz. 135)
21 lipca 1982 Obowiązuje
5 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. 17 października 1997 Obowiązuje

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Trybunał Stanu":

Nadciśnienie tętnicze ...

Adwentyzm ...

Odense ...

Sztuka ...

Augustinas Voldemaras ...

Wittenberga ...

Diakon ...

Mer (urzędnik) ...

1884 ...

Wskaźnik ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Trybunał Stanu":

12b Prędkość i hamowanie - część 2 (plansza 10) ...

22 Eksploatacja i obsługa pojazdu (plansza 6) ...

03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie