Tachymetr elektroniczny Sokkia umieszczony na statywie

Niwelator "automatyczny" Ni 020A firmy Zeiss Jena na statywie

Archiwum map geodezyjnych Bawarii w Monachium

Geodezja – nauka zajmująca się ustalaniem wielkości i kształtu Ziemi oraz określaniem położenia punktów na jej powierzchni.

Wynikiem geodezyjnych pomiarów terenowych i prac kameralnych są różnego typu opracowania graficzne np. mapy czy profile ale także dokumenty tekstowe o charakterze prawnym (np. podczas rozgraniczenia nieruchomości ).

Geodezja jako nauka

W Polsce geodezja zaliczana do nauk technicznych albo do nauk o ziemi jako część geografii , której częścią jest kartografia .

Pochodzenie nazwy

Nazwa wprowadzona przez Arystotelesa , pochodzi z języka greckiego geo – Ziemia i daiso – będę dzielił.

Podział geodezji

Współczesna geodezja dzieli się na:

• geodezję niższą (geodezja ogólna, szczegółowa, miernictwo ) – naukę o pomiarach wykonywanych na powierzchniach małych, o promieniu nie większym niż 15,6 km co obejmuje około 750 km², bez uwzględniania kulistości Ziemi^[1].
• geodezję wyższą – naukę o pomiarach wykonywanych na wielkich obszarach, o powierzchni ponad 750 km², uwzględniających kulistość Ziemi,

Częściowo w ramach, a częściowo obok powyższego podziału wyróżniamy również inne działy geodezji, takie jak: astronomia geodezyjna (geodezja astronomiczna), fotogrametria i teledetekcja , geodezja gospodarcza, geodezja satelitarna , geodezja fizyczna i grawimetria geodezyjna, kartografia , rachunek wyrównawczy, topografia . Działy geodezje możemy klasyfikować także ze względu na:^[1]

• rodzaj pomiarów:
  • pomiary sytuacyjne (poziome)
  • pomiary wysokościowe (pionowe)
• cel pomiarów:
  • pomiary miejskie
  • pomiary komunikacyjne
  • pomiary hydrograficzne
  • pomiary osnów
  • pomiary topograficzne
  • pomiary rolno-leśne (geodezja rolna, geodezja leśna )
  • pomiary górnicze ( geodezja górnicza )
  • pomiary inwentaryzacyjne i realizacyjne (geodezja inżynieryjno-przemysłowaa)
• stosowane metody:
  • pomiary triangulacyjne
  • pomiary poligonowe
  • pomiary niwelacyjne
  • pomiary tachymetryczne
• wykorzystywane narzędzia:
  • pomiary busolowe
  • pomiary stolikowe
  • pomiary teodolitowe
  • pomiary GPS

Geodezja w Polsce

Polska jest jednym z nielicznych krajów, w których słowa geodezja używa się do określenia dziedziny wiedzy i techniki związanej z pomiarami małych powierzchni (geodezja szczegółowa). W większości krajów Europy zachodniej termin geodezja zarezerwowany jest wyłącznie dla nauki zajmującej się pomiarami dużych obszarów i całej Ziemi. Zadania zarezerwowane dla geodezji szczegółowej określane są tam mianem miernictwa.

Termin miernictwo i związany z nim zawód mierniczego przysięgłego, jako osoby zaufania publicznego należy do polskiej tradycji i został zmieniony w latach po II wojnie światowej z powodów politycznych^[2].

Geodezja (miernictwo) obecna jest w procesach planistycznych, projektowych i budowlanych. Architekci tworzą projekty na mapach sytuacyjno-wysokościowych wykonywanych dla potrzeb i na zlecenie konkretnego klienta (zaktualizowana mapa zasadnicza ), gotowy projekt zostaje wytyczony w terenie przez geodetę , realizacja projektu jest również przez geodetę monitorowana. Kontynuacją tych prac, po zakończeniu budowy, jest inwentaryzacja powykonawcza (na którą składa się pomiar powykonawczy) wykonywana przez geodetę.

Przedmiotem geodezji są także badania odkształceń budowli, regulacje stanu prawnego nieruchomości oraz urządzeń rolnych .

Zobacz też

• Miernictwo
• Geoikonometria
• Geofizyka
• Geoinformatyka (geomatyka)
• Kataster
• Kartografia
• Fotogrametria
• Nawigacja
• Planowanie przestrzenne
• Wycena nieruchomości

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Geodezja – definicja ( pol. ). Geoforum. [dostęp 11 listopada 2009].
• Karol Szeliga: Wprowadzenie do geodezji ( pol. ). Geoforum. [dostęp 11 listopada 2009].
• serwisy internetowe:
  • geodezja.pl – portal geoinformacyjny
  • geoforum.pl – portal geoinformacyjny magazynu Geodeta
  • gisplay.pl – portal geoinformacyjny