Nowy Testament w przekładzie Eugeniusza Dąbrowskiego to katolickie tłumaczenie, wydane po raz pierwszy w 1949, wielokrotnie wznawiane. Autorem jest biblista ks.
Eugeniusz Dąbrowski
.
Źródłem tłumaczenia była na początku
Wulgata
, następnie (w
1961
) ukazało się tłumaczenie z języka greckiego. Był to więc jeden z pierwszych polskich katolickich przekładów z języków oryginalnych.
Zastosowanie i znaczenie
Przekład ksiąg Nowego Testamentu dokonany przez ks. Dąbrowskiego rozszedł się w niemal 2-milionowym nakładzie - największym przed publikacją
Biblii Tysiąclecia
. Nowy Testament ukazywał się 18 razy w łącznym nakładzie 552.900 egzemplarzy, zaś Ewangelie i Dzieje Apostolskie – 26 razy w nakładzie 896.200 egzemplarzy[1].
Przekład wydany został również w nietypowych formach: pismem Braille'a dla niewidomych i w postaci
polsko-łacińskiej synopsy
(była to pierwsza w historii polskiej biblistyki
synopsa
).
Przez kilkanaście lat (do czasu wydania Lekcjonarza Mszalnego bazującego na
Biblii Tysiąclecia
) był podstawą zbioru Lekcje i Ewangelie na wszystkie niedziele i święta całego roku, odczytywanego w polskich kościołach. Z przekładu Dąbrowskiego benedyktyni tynieccy zaczerpnęli też perykopy czytań mszalnych do wydania Mszału Rzymskiego.
W 1961 watykański Sekretariat Stanu – dziękując ks. Dąbrowskiemu za przesłanie papieżowi
Janowi XXIII
milionowego egzemplarza – w imieniu Ojca Świętego nazwał tłumacza humanissimus operis Auctor („wielce wykształcony autor dzieła”).
Ostatnie wydania przekładu - już z oryginału greckiego - ukazały się w latach 60. Na
Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie pojawiła się inicjatywa reedycji przekładu Dąbrowskiego w formie bilingwicznym: tekst polski i tekst łaciński. Tekst łaciński pochodzić ma z Neowulgaty, czyli edycji Wulgaty obowiązującej w Kościele Katolickim od 1979.
Charakterystyka i krytyka
Język tłumaczenia nawiązuje do dawnego języka biblijnego, konsultowany był z językoznawcami. Wersja tłumaczona z Wulgaty konsultowana była z prof.
Witoldem Doroszewskim
, zaś tłumaczenie z języka greckiego z prof. Marią Kossowską z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Przekład ks. Dąbrowskiego stał się przedmiotem licznych recenzji.[2] Były one zasadniczo pozytywne i zwracały uwagę na ulepszenia tekstu, bez odrzucenia zasad, na jakich oparto pracę translatorską.
Pojawiły się jednak głosy, aby przekładu tego nie uważać za nowy, ale włączyć go do wielu prób unowocześniania i poprawiania XVI-wiecznego
tłumaczenia ks. Jakuba Wujka
.
Prof. Maria Kossowska na podstawie analizy pierwszych 12 rozdziałów
Ewangelii wg św. Mateusza
stwierdziła, że pod względem składni 91% tłumaczenia Dąbrowskiego idzie za przekładem Wujka.[3] Ks.
Marian Wolniewicz
pisał: „Ks. Dąbrowski dochowuje wierności Wujkowi tak dalece, że trzeba się zastanowić nad tym, czy daje własny przekład, czy też modernizuje Wujka.”[4] Brakuje jednak badań porównawczych obejmujących pełny tekst Nowego Testamentu. W grudniu 2009 została na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie obroniona rozprawa doktorska Andrzeja Langa na temat: Pismo święte w przekładach Eugeniusza Dąbrowskiego. Komparatywne studium z translatoryki biblijnej. Dysertacja została napisana pod kierunkiem ks. prof. UKSW dr hab. Krzysztofa Bardskiego[5].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rajmund Pietkiewicz:
Biblia Tysiąclecia w tradycji polskiego edytorstwa biblijnego
. Tomasz Hergesel (promotor). Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2004, s. 240. [dostęp 2010-03-05].
- ↑ Por. H. J. Kaczmarski, Przekłady Pisma Świętego na język polski po drugiej wojnie światowej, w: Novum 1977, nr 4-5, s. 60-82, por. przyp. 20, s. 78.
- ↑ M. Kossowska, Współczesne polskie przekłady Pisma Świętego Nowego Testamentu (Uwagi o strukturze językowej), w: Podręczna Encyklopedia Biblijna, t. 2, Poznań, 1960, s. 741-825.
- ↑ Ks. M. Wolniewicz, Powojenne przekłady Pisma Św. na język polski, w: Współczesna biblistyka polska 1945-1970, Warszawa 1972.
- ↑ W roku 2010 praca ta została opublikowana w Akademickiej Oficynie Wydawniczej EXIT w postaci książkowej
