Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Roskilde

Roskilde

Na mapach: 55°39'N 12°05'E / 55.65, 12.083

Roskilde
Herb
Herb
Państwo   Dania
Region Zelandia (region)
Gmina Roskilde
ZałożonoX w.
Burmistrz Poul Lindor Nielsen
Powierzchnia 81 km²
Położenie55°39' N
12°05' E
Populacja ( 2008 )
 • liczba ludności

45 824
Kod pocztowy 4000

Katedra i dawny pałac królewski
Położenie na mapie Danii

Roskilde
Strona internetowa miasta
Plan Roskilde z ok. 1900 r.: nr 4 oznaczono katedrę
Stare miasto
Katedra od północy
Kościół NMP
Fragment miasta
Zabudowa z pocz. XX w. w centrum miasta
Ratusz
Klasztor
Biblioteka Uniwersytecka
Nowa komenda policji

Roskildeduńskie miasto i gmina położone na wyspie Zelandia , 30 km na zachód od Kopenhagi , w regionie Zelandia (Sjælland). Obecnie miasto liczy ponad 45 tys. mieszkańców i funkcjonuje jako miasto satelickie Kopenhagi. Roskilde leży na ruchliwej trasie kolejowej z Kopenhagi na Jutlandię , obsługiwanej przez liczne połączenia lokalne i dalekobieżne. W mieście znajduje się też krajowe lotnisko cywilne, z reguły nie obsługujące ruchu turystycznego.

Miasto jest położone na południowym wybrzeżu fiordu Roskildefjord. Do głównych atrakcji turystycznych należą muzeum-skansen poświęcony wikingom i gotycka katedra , miejsce pochówku monarchów duńskich .

Spis treści

Historia

Do 1536 r.

Okolice Roskilde były zamieszkane przez człowieka już przed ok. 12 000-14 000 lat temu. W VI w. na brzegach fiordu na miejscu obecnego miasta istniały siedliska ludzkie tworzące osady portowo-handlowe. Odnośnie najwcześniejszych początków miasta zachowały się skąpe przekazy pisane. Najważniejszym jest kronika Adama z Bremy (XI w.), z której dowiadujemy się o pierwszym pochówku królewskim w kościele istniejącym na miejscu obecnej katedry w Roskilde, gdzie ok. 987 r. pogrzebano króla Haralda Sinozębego , który zmarł na Wolinie . Siedem lat wcześniej Harald Sinozęby przeniósł stolicę kraju z Jelling do Roskilde i wybudował w mieście rezydencję królewską i kościół (późniejszą katedrę), w którym później spoczął. Ok. 1020 r. miasto stało się siedzibą biskupa, a wkrótce i centrum Kościoła duńskiego. W 1070 r. Adam z Bremy nazwał Roskilde największym miastem Zelandii i królewską rezydencją Duńczyków. W XII w. miasto było otoczone wałami i fosą. W mieście znajdowało się wtedy 12 kościołów i 6 klasztorów.

W 1157 Roskilde stało się widownią bratobójczej walki o władzę tzw. krwawej łaźni w Roskilde, kiedy to w mieście zamordowany został z rozkazu króla Swena Grade król Kanut . Okres ten był jednak pomyślny dla gospodarczego rozwoju miasta. Zainicjowano wtedy budowę nowej katedry, którą ukończono w sto lat później. Roskilde było wtedy także intelektualnym centrum przeduniwersyteckiej Danii. Działał tutaj najsłynniejszy duński kronikarz Saxo Grammaticus, istniała znana z wysokiego poziomu nauczania szkoła katedralna. W 1319 r. w Roskilde zmarł król Eryk Menved . Miasto utraciło funkcje stołeczne kiedy w 1443 r. król Krzysztof III przeniósł swoją siedzibę do Kopenhagi, a w 1536 r. to samo zrobił biskup. Od tego czasu datowany jest stopniowy upadek znaczenia miasta i stagnacja gospodarcza, mimo ratyfikacji w 1419 r. przywilejów królewskich i zwolnienia kupców z Roskilde od ceł na terenie całej Danii, poza Skanią. Oznaką upadku znaczenia miasta był też fakt założenia pierwszego duńskiego uniwersytetu w Kopenhadze, a nie w Roskilde. Port w fiordzie w Roskilde okazał się zbyt płytki dla większych statków, które omijały miasto i zawijały do Kopenhagi. Ostatnim aktem przesądzającym o upadku znaczenia miasta była reformacja i niepokoje społeczne przez nią wywołane. W Roskilde doszło do splądrowania pałacu ostatniego katolickiego biskupa Roskilde i uwięzienia jego osoby, a wiele kościołów i klasztorów zostało zburzonych. Roskilde stoczyło się z pozycji centrum politycznego i duchowego kraju do roli miasta prowincjonalnego.

Lata 1536-1850

Po zapaści spowodowanej reformacją, mimo że miasto nigdy już nie odzyskało wiodącej pozycji z wieków poprzednich, powoli jednak zaczęła wychodzić ze stagnacji gospodarka. Roskilde nadal odgrywało ważną rolę centrum handlowego środkowej Zelandii. Oprócz cotygodniowych targów odbywały się tutaj 2 wielkie targi doroczne. Położenie miasta na trakcie prowadzącym z zachodu kraju do Kopenhagi pozwalało miastu utrzymać pewną pozycję gospodarczą w skali kraju. Rozwój gospodarczy, który przyczynił się do wzrostu dobrobytu miasta został przerwany w połowie XVII w. wojnami prowadzonymi wtedy przez Danię. Roskilde stało się miastem garnizonowym i zostało obłożone ciężarami obsługiwania stacjonujących w prywatnych domach żołnierzy. Na dodatek gwałtowne pożary trawiły miasto w 1647 i 1660 r. Podczas epidemii zarazy w latach 1652-1654 zmarło 20% mieszkańców. W 1658 r. Dania przeżyła najazd szwedzki. Miasto zostało okupowane przez Szwedów i złupione, mimo podpisanego w Roskilde pokoju duńsko-szwedzkiego . Przez następne 2 lata stacjonujący w mieście Szwedzi bezlitośnie ogałacali mieszkańców z zasobów żywności, pieniędzy i innych. Po wycofaniu się Szwedów w 1660 r. miasto weszło w okres głębokiej zapaści gospodarczej trwającej przez najbliższe 40 lat, spowodowanej wojną, nadmiernymi podatkami i brakiem zainteresowania króla udzieleniem pomocy miastom prowincjonalnym, mimo petycji mieszkańców wręczonej osobiście Chrystianowi V w 1679 r. W Roskilde było wtedy wiele zrujnowanych i opuszczonych domów, na odbudowę których nie było środków własnych.

Na pocz. XVIII w. sytuacja miasta zaczęła się powoli poprawiać, ale nie trwało to długo. W 1711 r. w mieście wybuchła zaraza, która pochłonęła ok. 200 z 1200 mieszkańców. A w latach 1731 i 1735 miasto zostało strawione przez dwa wielkie pożary. Przepadły wtedy archiwa miejskie przechowywane w ratuszu, a wraz z nimi spora część historii Roskilde. Tym razem miasto uzyskało jednak pomoc finansową od państwa i tylko dzięki niej udało się przeprowadzić jego odbudowę. W 1753 r. dokonano spisu ludności, który wykazał 1 550 mieszkańców w Roskilde (w 1696 r. miasto miało jedynie 972 mieszk.). W latach 1770-1773 wybudowano nową drogę łączącą Roskilde z Kopenhagą. Miasto miało wtedy charakter osady rolniczo-handlowej. Ten spokojny okres w historii Roskilde skończył się w 1807 r., kiedy po zawarciu przymierza duńsko-francuskiego, wojska brytyjskie pod dowództwem generała Wellesleya okupowały miasto. Musiały się jednak wycofać, a ich miejsce w 1808 r. zajęły oddziały hiszpańskie w służbie Napoleona . Po zakończeniu wojen napoleońskich nastąpił spokojny okres w historii miasta, które stopniowo zaczynało rosnąć, zarówno pod względem gospodarczym jak i w liczbie mieszkańców. W 1817 r. Roskilde liczyło 2100 mieszk., w 1840 r. - 3138. W 1828 r. założona została lokalna gazeta Roeskilde Avis, kasa oszczędnościowa (1833) i Towarzystwo Upiększania Miasta. W 1838 r. wracający z Rzymu Bertel Thorvaldsen zaszczycił miasto swoją wizytą. W 1847 r. Roskilde zostało połączone z Kopenhagą koleją żelazną. Podróż trwała 4 godz. (obecnie 30 minut).

Od 1850 r.

Druga połowa XIX w. była okresem industrializacji Roskilde. Powstało tutaj wiele różnych zakładów przemysłowych. W 1872 r. miasto dysponowało 19 zakładami zatrudniającymi 199 osób. Były wśród nich: fabryka papieru, odlewnia żelaza i fabryka maszyn. W 1919 r. liczba zakładów przemysłowych w mieście wzrosła do 30, a liczba zatrudnionych do 689. Był to też okres rosnących napięć i konfliktów społecznych. W latach 1875-1905 w Roskilde odnotowano 26 strajków najczęściej na tle płacowym. W II poł. XIX w. Roskilde posiadało połączenie morskie (promy pływające wzdłuż fiordu) z resztą wyspy. Wraz z rozbudową kolei straciło ono jednak na znaczeniu i zostało w końcu zlikwidowane, a Roskilde stało się ważnym centrum kolejowym na Zelandii. W 1867 r. ze stacji w Roskilde odjechało niemal 69 tys. pasażerów, a w 1918 r. liczba ta wynosiła nieco poniżej 400 tys.

Najważniejszym wydarzeniem historycznym dla miasta w XX w. był wybuch wojny i okupacja niemiecka w kwietniu 1940 r. W sierpniu 1943 r., po zerwaniu współpracy przez rząd duński z Niemcami, w mieście zaczęły powstawać zalążki ruchu oporu: ukazywała się podziemna prasa, odbierano zrzuty lotnicze w pobliżu miasta. W maju 1945 r. miasto zostało wyzwolone przez oddziały brytyjskie. Okres powojenny charakteryzował się dynamicznym rozwojem gospodarczym zapoczątkowanym w 1947 r. W mieście powstawały nowe dzielnice mieszkaniowe, co sprawiło, że liczba mieszkańców osiągnęła 30 tys. już w 1958 r. Trend ten był kontynuowany w latach następnych. Dramatycznym wydarzeniem był pożar katedry w 1968 r. W 1972 r. Roskilde stało się miastem uniwersyteckim, otrzymując wyższą uczelnię ( Uniwersytet Roskilde , RUC), która dzisiaj jest popularnym ośrodkiem kształcenia studentów duńskich i zagranicznych, w tym Polaków (zob. Uczelnie wyższe w Danii ). Każdego lata, począwszy od 1971 , w mieście organizowany jest jeden z największych w Europie festiwali muzyki rockowej.

Zabytki i atrakcje turystyczne

  • Katedra (Domkirke) - w 1995 r. wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO .
  • Kościół NMP (Vor Frue Kirke) - wg Saxo Grammaticusa kościół powstał w XI w., a ok. 1160 r. przy kościele wyrósł klasztor żeński. Obecnie istnieje jedynie kościół, gotycki, jednonawowy z wieżą. Świątynia została przebudowana w XIII w., kiedy dobudowano też wieżę. Po pożarze w 1599 r. kościół został odbudowany w nieco skromniejszej postaci, a podczas przebudowy w XIX w. jego powierzchnia została jeszcze bardziej zredukowana.
  • Kościół św. Jakuba (Skt. Ibs Kirke) - z XII w. Jako kościół funkcjonował do 1808, kiedy został zamieniony na szpital. W 1815 r. został sprzedany kupcowi, który kazał rozebrać wieżę, chór kościoła i kruchtę. Budynek służył jako magazyn. Od 1884 r. budynek stoi nieużywany.
  • Kościół św. Jerzego na Górce (Skt. Jørgensbjerg Kirke) - w średniowieczu był kościołem parafialnym, portowym oraz szpitalnym. Został wybudowany w XII w. w stylu romańskim, później dobudowano gotycką wieżę i kruchtę.
  • Ratusz (Rådhus) - pochodzi z 1885, ale wieża jest pozostałością gotyckiego kościoła św. Wawrzyńca. Budynek ratusza zaprojektowano w stylu neogotyckim przypominającym architekturę wieży.
  • Muzeum Roskilde (Roskilde Museum) - lokalne muzeum historyczne zajmujące się gromadzeniem eksponatów z historii miasta i okolic.
  • Pałac Królewski (Det Kongelige Palæ) - pałac mieszczący się obok katedry. Powstał w 1733 r. wg projektu Lauridtsa de Thuraha. Dawniej służył jako rezydencja królewska podczas wizyt duńskiej rodziny królewskiej w Roskilde, później jako pałac biskupi. W pałacu mieszczą się różne muzea m.in. Muzeum Sztuki Współczesnej i inne.
  • Klasztor (Roskilde Kloster) - z XVI/XVII w. z dobudowanym skrzydłem z 1907 r. Powstał jako instytucja dla panien stanu szlacheckiego.
  • Muzeum Łodzi Wikingów (Vikingeskibsmuseet) - muzeum zajmujące się historią okrętów wikingów. Posiada współczesne rekonstrukcje łodzi wikingów i fragmenty 5 łodzi znalezionych w fiordzie koło Roskilde.
  • Stacja kolejowa (Roskilde Station) - najstarsza zachowana stacja kolejowa w Danii z 1847 r.
  • Makieta średniowiecznego Roskilde (Roskilde miniby) - Roskilde ok. r. 1400.

Herb Roskilde

W polu srebrnym (w praktyce białym) orzeł (lub jastrząb) czarny (w praktyce szary) z dziobem, szponami i przepaską złotymi. Pod nim mury miasta czerwone wypełnione wodą błękitną a na niej trzy kwiaty (róże) czerwone. Herb ten istniał jako pieczęć miejska w r. 1286, ale powstał wcześniej. W opisanej wyżej postaci herb miasta został oficjalnie zatwierdzony dopiero w 1938 r.[1] Orzeł (lub jastrząb) ponad murami miejskimi miał symbolizować potęgę miasta. Nikt dziś nie jest w stanie ustalić jaki ptak figuruje w herbie Roskilde, ale jeśli rzeczywiście miał to być jastrząb, to być może miał on być odniesieniem do pierwszego targowiska w Roskilde, Høgekøbing (Jastrzębiska). Woda w obrębie murów miejskich oznaczać miała źródło miejskie, najpewniej Maglekilde, a trzy róże w niej pływające - Trójcę Św. , kolor czerwony zaś Krew Chrystusową.

Burmistrzowie Roskilde

Urząd burmistrza Roskilde wybieranego w wyborach powszechnych został wprowadzony w 1919 r. (na miejsce urzędu burmistrza mianowanego przez króla).

Lista burmistrzów Roskilde od 1919 r.:

  • 1919-1928: Jørgen Christian Sørensen (1871-1928)
  • 1928-1929: Hans Christiansen (1862-1949)
  • 1929-1946: Valdemar Nørregaard (1873-1954)
  • 1946-1950: William Villumsen (1889-1969)
  • 1950-1962: Henning Løve Jørgensen (1889-1963)
  • 1962-1966: Børge Juel Hansen (1921-1981)
  • 1966-1974: Arthur Jacobsen (1909-1988)
  • 1974-1976: Grethe Munk (zm. 1976)
  • 1976-1978: John Oluf Iversen
  • 1978-1986: Lisbeth Olsen
  • 1986-2001: Henrik Christiansen
  • 2001: Jette Christensen
  • 2002-2005: Bjørn Dahl
  • Od 2005: Poul Lindor Nielsen (ur. 1945)

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Jakob H. Zeuthen: Bogen om danske kommunevåbener, Aschehoug Forlag 2000, s. 135.

Bibliografia

  • Roskilde bys historie, t. 1-3, praca zbiorowa, Roskilde Museums Forlag 1998,
  • Verd at se i Danmark. Seværdigheder fra A-Å, Høst & Søn, Kopenhaga 1998,
  • Jakob H. Zeuthen: Bogen om danske kommunevåbener, Aschehoug Forlag 2000,


Inne hasła zawierające informacje o "Roskilde":

Linköping ...

Chrystian III Oldenburg w życie polityczne Rzeszy Niemieckiej.Po śmierci Chrystiana III pochowano w Katedrze w Roskilde, a królem Danii i Norwegii został jego syn, Fryderyk II .Panowanie Chrystiana ...

Adam z Bremy 50 lat (nieprawda). Zobacz też Saxo Grammaticus ( Gesta Danorum ), Sven Aggesen , Kronika z Roskilde Linki zewnętrzne Tekst Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum dostępny online ( łac. ) ...

Korona duńska ...

Ingrid Bernadotte 1972 (2000)Poprzedniczka Aleksandra meklemburska Następczyni Henryk de Laborde de Monpezat Dane biograficzneDynastia Bernadotte Urodzona28 marca 1910Zmarła7 listopada 2000Pochowana Katedra Roskilde Ojciec Gustaw VI Adolf Matka Małgorzata , ks. brytyjskaDzieci Małgorzata II Benedykta Anna Maria Ingrid Wiktoria Zofia Luiza Małgorzata Bernadotte ...

Zelandia (region) ...

Århus ...

Zelandia (wyspa) ...

Bornholm i Szwecją, Bornholm został przejściowo opanowany przez Szwedów, co usankcjonował pokój w Roskilde z 1658 r. Jednak w tym samym roku na Bornholmie wybuchło ...

Podział administracyjny Danii 1970-2006 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Roskilde":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie