Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej ( fr. Traité sur l'Union européenne, ang. Treaty on European Union), TUE, umowa międzynarodowa parafowana 11 grudnia 1991 r., podpisana 7 lutego 1992 r. w Maastricht w Holandii . TUE wszedł w życie 1 listopada 1993 roku po referendach przeprowadzonych w niektórych krajach członkowskich.

Główne cele i postanowienia

• utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych,
• umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji),
• utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku i określeniem kryteriów konwergencji ,
• potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej,
• realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa,
• wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii),
• rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach :

• Wspólnota Europejska , Europejska Wspólnota Węgla i Stali i Euratom ,
• Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB),
• Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych .

Traktat był rezultatem kompromisu pomiędzy zwolennikami integracji ponadnarodowej i międzynarodowej. Dlatego też, status podmiotu w prawie międzynarodowym nie został przyznany II i III filarowi (Wspólnoty Europejskie posiadały go na mocy postanowień wcześniejszych traktatów). I filar został oparty na działaniach ponadnarodowych (instytucje WE są w stanie ingerować w wewnętrzne porządki prawne państw-członków), natomiast filary II i III opierają się na klasycznej współpracy międzyrządowej.

Ponadto traktat zawierał postanowienia dotyczące realizacji Unii Gospodarczej i Walutowej .

Ustalono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska , Rada Unii Europejskiej (dawniej: Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej: Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Rewidentów Księgowych , które pozostały trybunałami Wspólnot Europejskich . Powołano też nowy organ opiniodawczo-doradczy o nazwie Komitet Regionów , obok istniejącego już Komitetu Ekonomiczno-Społecznego .

Daty i formy zatwierdzenia traktatu

•   Norwegia – Norwegowie w referendum z dnia 27 lutego 1994 odrzucili przystąpienie do UE.

Linki zewnętrzne

• http://eur-lex.europa.eu/pl/treaties/dat/11992M/word/11992M.doc – Tekst traktatu w języku polskim , format .doc
• Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej (2009, PDF)