Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Tolerancja

Tolerancja

Tolerancja ( łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość"; od łac. czasownika tolerare - "wytrzymywać", "znosić", "przecierpieć") - termin stosowany w socjologii , badaniach nad kulturą i religią . W sensie najbardziej ogólnym oznacza on postawę wykluczającą dyskryminację ludzi , których sposób postępowania oraz przynależność do danej grupy społecznej może podlegać dezaprobacie przez innych pozostających w większości społeczeństwa . W okresie reformacji pojęcie to było stosowane w odniesieniu do mniejszości religijnych. Obecnie termin ten obejmuje również tolerancję różnych orientacji seksualnych oraz odmiennych światopoglądów .

Zasada tolerancji jest kontrowersyjna. Liberałowie twierdzą, że z góry skazuje ona na "tolerowane" zwyczaje i zachowania, które są odstępstwem od normy . Może też upoważniać ludzi sprawujących władzę do zwalczania odmienności. Zamiast tego proponują pojęcie moralności obywatelskiej i pluralizmu . Zwolennicy tradycyjnego fundamentalizmu krytykują tolerancję, gdyż widzą w niej formę moralnego relatywizmu . Ci, którzy ją popierają, definiują ją jako poszanowanie odmienności. Z drugiej zaś strony uważają, że termin ten w wąskim znaczeniu jest bardziej użyteczny, gdyż nie implikuje fałszywej aprobaty nieakceptowanych postaw społecznych.

Spis treści

Historyczny rozwój znaczenia tolerancji

W praktyce rządy zawsze musiały decydować, które grupy i postępowania należy tolerować, a które prześladować. Na przykład Imperium Rzymskie musiało zmierzyć się z problemem tolerancji na zaanektowanych terytoriach. Władze zmuszone były zdecydować, które przekonania i grupy społeczne należy tolerować, a które potępiać. Miało to ważne znaczenie w zetknięciu z plemiennymi kulturami religii monoteistycznych Azji Mniejszej i północnej Afryki : zoroastryzmem , judaizmem i chrześcijaństwem . Fakt, że zwyczaje i kultura samego Rzymu opierały się na politeizmie ułatwiał tolerancję wobec innych wierzeń i zwyczajów. Podobna sytuacja miała miejsce w średniowieczu , kiedy to przywódcy Europy chrześcijańskiej i Bliskiego Wschodu tylko czasami tolerowali mniejszości religijne. W szczególności Żydzi poddani byli prześladowaniom antysemickim w tym okresie. W okresie podbojów kolonialnych europejskie potęgi chrześcijańskie musiały dokonywać tych wyborów przy kolonizacji Azji , Oceanii , Afryki i obu Ameryk.

Poważna dyskusja na temat tolerancji rozpoczęła się w Europie w XVI i XVII wieku w odpowiedzi na reformację, wojny religijne oraz prześladowania, które poprzedzone były rozłamem Kościoła katolickiego zapoczątkowanego przez Marcina Lutra , Huldrycha Zwinglego i innych. Pisarze tacy jak Sebastian Castellio i Michel de Montaigne kwestionowali teorię prześladowań usprawiedliwiającą wojny religijne, egzekucje osób oskarżonych o herezje oraz uprawianie czarnej magii w zamian przedstawiając argumenty przemawiające za tolerancją.

Pierwsze, znaczące i obszerne prace na temat tolerancji powstały w Wielkiej Brytanii w XVII wieku w trakcie wojny domowej . Po tym jak Oliver Cromwell zezwolił na powrót Żydów do Anglii, John Milton wraz z radykalnymi parlamentarzystami, między innymi Gerrardem Winstanleyem , twierdzili, że wszelkie wyznania chrześcijańskie i żydowskie powinny być chronione.

Wszystkie te początkowe teorie na temat tolerancji były niepełne. Nie uwzględniały członków kościoła rzymskokatolickiego (którzy uważani byli za nielojalnych wobec kraju) oraz ateistów (którzy pozbawieni byli moralnych podstaw). John Locke w Listach o tolerancji (Letter Concerning Tolertion) i Dwóch traktatach o rządzie (Two Treatises of Government) zaproponował bardziej szczegółową i usystematyzowaną teorię tolerancji uwzględniającą zasadę rozdziału państwa od kościoła. Dała ona podwaliny pod system demokracji konstytucyjnej. Brytyjska ustawa o tolerancji z 1689 roku (Toleration Act of 1689) była rezultatem siedemnastowiecznych teorii oraz trudnej sytuacji politycznej kraju. Pomimo, że miała ona ograniczony zakres była kluczowym momentem w historii tolerancji i pomogła przywrócić większą równowagę polityczną na Wyspach Brytyjskich.

Filozofowie i pisarze oświecenia, zwłaszcza Wolter i Lessing , promowali i rozwijali zagadnienie tolerancji religijnej. Nie wystarczyło to jednak, aby powstrzymać okrucieństwa rządów Wielkiego Terroru . Prawdopodobnie bardziej skuteczny był Thomas Jefferson , który wcielił teorie tolerancji Locka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Niedawny rozwój znaczenia tolerancji

Termin tolerancja z założenia rozumiany był jako tolerancja religijna i odnosił się do stanowiących mniejszość sekt religijnych, których członkowie byli zwolennikami Reformacji . Mimo tego, słowo tolerancja staje się coraz bardziej popularne i jest używane w znacznie szerszym zakresie. Umieszczane jest coraz częściej w kontekście odmiennej orientacji czy praktyk seksualnych, kontrowersyjnych partii politycznych czy też budzących powszechny sprzeciw poglądów. Zmiany w zastosowaniu i rozumieniu tego terminu często stają się przyczyną ogromnych trudności, jakie pojawiają się podczas dyskusji na ten temat. Przykładowo, czasami dostrzega się różnice między pojęciem zwykłej tolerancji a nieco szerszym pojęciem wolności religijnej:

Niektórzy filozofowie […] postrzegają tolerancję i wolność religijną jako dwie całkiem różne rzeczy oraz wyraźnie podkreślają różnice między nimi. Według nich, tolerancja ma za zadanie oznaczać jedynie wyrozumiałość oraz pozwolenie od wyznawców dominujących religii na istnienie innych religii, nawet jeśli te religie traktuje się z dezaprobatą i postrzega jako gorsze, błędne lub szkodliwe. Natomiast wolność religijna jest postrzegana przez tych samych myślicieli jako równość wszystkich religii i wyznań, z wykluczeniem jakiejkolwiek dyskryminacji. W przypadku wolności religijnej, nikt, zgodnie z prawem, nie może nie tolerować ani odrzucić tej wolności.[1]

Z tego powodu, dyskusje na temat tolerancji podzielone były często pomiędzy tych, dla których słowo tolerancja oznacza minimalną i być może nawet historyczną wartość oraz tych, postrzegających tolerancję jako pojęcie wciąż przepełnione witalnością, którego używają przy rozważaniu współczesnych kwestii dotyczących dyskryminacji na tle rasowym , narodowym , seksualnym oraz na tle niepełnosprawności i innych przypadków.

Pojawiały się również dyskusje na tematy dotyczące faktów historycznych, które przyczyniły się do powstania zasady tolerancji, jak również spory dotyczące odpowiednich powodów dla których tolerancja powinna być zachowana. Niektórzy sądzą, iż wzrost sceptycyzmu był ważnym, a nawet niezbędnym czynnikiem podczas rozwoju tolerancji. Inni natomiast utrzymują, że przekonanie religijne, czy też rozwijające się pojęcie szacunku dla jednostki, było lub jest podstawą do praktykowania tolerancji.

Tolerancja a monoteizm

Jedna z teorii na temat początków nietolerancji religijnej, przedstawiona przez Zygmunta Freuda w książce Człowiek imieniem Mojżesz a religia monoteistyczna, opierała się na połączeniu nietolerancji z monoteizmem . Bernard Lewis i Mark Cohen próbowali dowodzić, że współczesne rozumienie tolerancji, obejmujące pojęcia tożsamości narodowej i prawa obywatelskiego dla ludzi różnych wyznań, nie brało pod uwagę wartości dawnych muzułmanów lub chrześcijan ze względu na domniemane znaczenie monoteizmu. Historyk G.R. Elton wyjaśnił, że pierwotnie monoteiści postrzegali tak rozumianą tolerancję jako oznakę słabości lub nawet niegodziwości wobec Boga . Dawniej, jak ujął to Bernard Lewis, powszechna definicja tolerancji brzmiała następująco:

Jestem za was odpowiedzialny. Pozwolę wam na niektóre z praw i przywilejów, z których korzystam pod warunkiem, że będziecie przestrzegać reguł, które ja wam przedłożę i narzucę.[2]

Mark Cohen twierdził, że wszystkie dominujące religie monoteistyczne uważały za właściwe, a nawet obowiązkowe, prześladowanie nonkonformistycznych religii. Dlatego Cohen wyciąga wnioski, iż średniowieczny islam i chrześcijaństwo, będące u władzy, powinny były prześladować na swoich ziemiach nie wierzących, a judaizm , który w czasach Hasmonea był krótko u władzy (drugi wiek p.n.e.) powinien był karać pogańskich Idumejczyków. Cohen kontynuuje:

...jednakże historyczne dowody wykazują, że Żydzi z czasów islamu , szczególnie w czasach antycznych (aż do trzynastego wieku n.e.), doświadczyli znacznie mniej prześladowań, niż Żydzi z czasów chrześcijaństwa. Ta kwestia zasługuje na bardziej gruntowne i szczegółowe wyjaśnienie, niż to, które dotychczas było dane.

Tolerowanie nietolerancji

Filozof Karl Popper stwierdził w swej książce Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, że mamy prawo odmówić tolerancji wobec nietolerancji. W końcu tolerancja ma swoje granice.

Czy tolerancyjne społeczeństwo powinno akceptować nietolerancję? A co jeśli tolerując czyn „A”, społeczeństwo niszczy samo siebie? Tolerancja czynu „A” może być użyta do wprowadzenia nowego systemu myślowego, co może doprowadzić do braku akceptacji zespołu cech „B”, właściwych danemu społeczeństwu. Bardzo trudno jest znaleźć złoty środek, a różne społeczeństwa nie zawsze zgadzają się co do szczegółów. W rzeczywistości poszczególne grupy w obrębie jednego społeczeństwa często mają problemy z porozumieniem się. Niektóre państwa uznają zniesienie nazizmu w Niemczech za przejaw nietolerancji, podczas gdy w Niemczech to właśnie nazizm jest uważany za niedopuszczalnie nietolerancyjny.[]

Filozof John Rawls poświęca jeden rozdział swej wpływowej i kontrowersyjnej książki Teoria sprawiedliwości następującemu problemowi: czy społeczeństwo powinno, czy też nie powinno tolerować nietolerancję oraz powiązaną z tą kwestią problem - czy w jakimkolwiek społeczeństwie ludzie nietolerancyjni mają jakiekolwiek prawo narzekać, gdy sami nie są tolerowani.

Rawls doszedł do wniosku, iż społeczeństwo musi być tolerancyjne, a więc ludzie nietolerancyjni muszą być akceptowani, gdyż w innym wypadku społeczeństwo byłoby nietolerancyjne, czyli niesprawiedliwe. Niemniej jednak Rawls uzasadnia swą opinię obstając przy tym, że społeczeństwo i jego instytucje mają uzasadnione prawo do samoobrony, co wypiera zasadę akceptacji. Tak więc ludzie nietolerancyjni muszą być tolerowani, jednak tylko do momentu gdy nie zagrożą tolerancyjnemu społeczeństwu i jego instytucjom.

Kontynuując twierdzi, że podczas gdy ludzie nietolerancyjni mogą zrezygnować z prawa do narzekania w momencie gdy sami nie są tolerowani, pozostali członkowie społeczeństwa mają prawo, a może nawet obowiązek, narzekać na ich zachowanie, tak długo jak samo społeczeństwo nie jest zagrożone przez tych nietolerancyjnych osobników. ACLU (American Civil Liberties Union, Amerykański Związek Wolności Obywatelskich) jest przykładem instytucji społecznej, która chroni prawa ludzi nietolerancyjnych i często staje w obronie prawa wolnego słowa tak nietolerancyjnych organizacji jak Ku Klux Klan .

Przypisy

  1. Zagorin, Perez (2003) How the Idea of Religious Toleration Came to the West (Princeton: Princeton University Press).
  2. Lewis (2006), pp.25-36

Bibliografia

  • Zagorin, Perez (2003) How the Idea of Religious Toleration Came to the West (Princeton: Princeton University Press) (tłumaczenie własne)
  • Lewis (2006), pp.25-36 (tłumaczenie własne)
  • Beneke, Chris (2006) Beyond Toleration: The Religious Origins of American Pluralism (New York: Oxford University Press).
  • Budziszewski, J. (1992) True Tolerance: Liberalism and the Necessity of Judgement (New Brunswick: Transaction Publishers).
  • Cohen, A.J. (2004) "What Toleration Is" Ethics 115: 68-95
  • Jordan, W. K. (1932-40) The Development of Religious Toleration in England (New York: George Allen & Unwin Ltd.)
  • Kamen, Henry (1967), The Rise of Toleration (New York: McGraw-Hill).
  • Kaplan, Benjamin J. (2007), Divided by Faith: Religious Conflict and the Practice of Toleration in Early Modern Europe (Belknap Press).
  • Laursen, John Christian and Nederman, Cary, eds. (1997) Beyond the Persecuting Society: Religious Toleration Before the Enlightenment (Philadelphia: University of Pennsylvania Press).
  • Mendus, Susan and Edwards, David, eds. (1987) On Toleration (Oxford: Clarendon Press).
  • Mendus, Susan, ed. (1988) Justifying Toleration: Conceptual and Historical Perspectives (New York: Cambridge University Press).
  • Mendus, Susan (1989) Toleration and the Limits of Liberalism (Atlantic Highlands, New Jersey: Humanities Press).
  • Murphy, Andrew R. (2001) Conscience and Community: Revisiting Toleration and Religious Dissent in Early Modern England and America (College Park: Penn State University Press).
  • Nicholson, Peter P. (1985) "Toleration as a Moral Ideal" in Aspects of Toleration: Philosophical Studies ed. John Horton and Susan Mendus (New York: Methuan).
  • Ten, C.L. (Chin Liew) (2004) A Conception of Toleration (Singapore: Marshall Cavendish International).
  • Walsham, Alexandra. (2006) Charitable Hatred: Tolerance and Intolerance in England, 1500-1700 (Manchester University Press).
  • Walzer, Michael (1999) On Toleration (New Haven: Yale University Press).
  • Zagorin, Perez (2003) How the Idea of Religious Toleration Came to the West (Princeton: Princeton University Press).

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Tolerancja":

Wielka piątka ...

Ziemia względne geoidy wynosi ok. 1/584, czyli 0,17%. Jest to mniej niż wymagana Tolerancja kul bilardowych (0,22%)[44].Największe lokalne odchylenia powierzchni to Mount Everest (8 848 m ...

Cnota ...

1947 Close , amerykańska aktorka 20 marca - John Boswell , amerykański mediewista, autor książki Chrześcijaństwo, Tolerancja społeczna i homoseksualność (zm. 1994 ) 22 marca - Marek Bliziński , polski gitarzysta ...

Tęcza ...

Korupcja uwzględniania ich sprawności. Jednocześnie korupcja narusza takie wartości demokratyczne jak zaufanie i Tolerancja. EkonomiaKorupcja podkopuje również rozwój ekonomiczny, generując poważne wypaczenia i niesprawność. Dla ...

Wolna elekcja korzyści. Oczywiście chodziło także o ochronę osiągnięć Rzeczypospolitej Obojga Narodów , takich jak Tolerancja wyznaniowa , a także zabezpieczenie kraju na wypadek samowolnych decyzji króla czy ...

Tolerancja Tolerancja ( łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość"; od łac. czasownika tolerare - "wytrzymywać", ...

Karol Wielki ...

Voltaire Genewa1.7 Ostatnie lata życia1.8 Pogrzeb2 Poglądy i etyka Voltaire'a2.1 Bóg i religia2.2 Tolerancja2.3 Filozofia2.4 Voltaire a Polska3 Najważniejsze dzieła4 Przypisy5 Bibliografia6 Linki zewnętrzne Biografia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Tolerancja":

013. Pierścienice - segmentowe zwierzęta robakokształtne (plansza 23) ...

028. Ekologia – zależności między organizmami i środowiskiem (plansza 23) e height=380 width=770 > Tolerancja organizmów na czynniki środowiskowe Daniel Rutherford -odkrywca azotu Okazuje się, że jednoczesne oddziaływanie ...

101 Epoka nowożytna ? charakterystyka (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie