Terytoria Północno-Zachodnie
Northwest Territories
Territoires du Nord-Ouest |
Brak oficjalnej dewizy |
| Lokalizacja Terytoriów Północno-Zachodnich |
|
Język urzędowy
|
angielski
,
francuski
, Chipewyan, Gwich’in ,
Cree
,
Inuinnaqtun
,
Inuktitut
, Inuvialuktun, Slavey, Dogrib |
Stolica
|
Yellowknife
|
Największe miasto |
Yellowknife
|
Premier
| Floyd Roland |
Komisarz
| George Tuccaro |
Reprezentacja w parlamencie
- przedst. w Izbie Gmin - przedst. w Senacie |
1 1 |
Powierzchnia
Całkowita • Ziemia • Woda |
2006
1 346 106 km2 1 140 835 km2 12,11% |
Ludność
• Całkowita (
2006
) • Gęstość | 41 464 0,03 os./km2 |
Akces po Konfederacji
| rok -
1870
(jako piąte)
|
Strefa czasowa
|
UTC
-7 |
Informacja pocztowa •
ISO 3166-2
• Skrót pocztowy • Pierwsza litera kodu | CA-NT NT X |
Strona internetowa |
www.gov.nt.ca
|
Oficjalne symbole terytorialne
|
Terytoria Północno-Zachodnie (
ang.
Northwest Territories lub NWT,
fr.
Territoires du Nord-Ouest) –
terytorium
Kanady
leżące w środkowej części północnych obszarów Kanady. NWT graniczy z terytoriami
Jukon
na zachodzie i
Nunavut
na wschodzie oraz z
prowincjami
:
Kolumbia Brytyjska
,
Alberta
i
Saskatchewan
. Północną granicą terytorium są wybrzeża
Morza Arktycznego
. W skład terytorium wchodzi także szereg wysp, w tym część wyspy
Wiktorii
,
Wyspa Banksa
i wiele pomniejszych. Teoretycznie też należy do niego trójkąt zawarty pomiędzy południkami, z wierzchołkiem na
biegunie północnym
.
W Terytoriach Północno-Zachodnich obowiązuje dziewięć języków oficjalnych – obok
angielskiego
i
francuskiego
, siedem regionalnych języków indiańskich.
Ze względu na wiele bogactw naturalnych (m.in.
złoto
,
diamenty
,
gaz ziemny
) oraz niską gęstość zaludnienia (nieco ponad 42 000 osób na obszarze trzykrotnie większym od powierzchni Polski) Terytoria Północno-Zachodnie są najbogatszą częścią Kanady. Produkt terytorialny brutto na jednego mieszkańca wynosi 94 953
CAD
, co czyni Terytoria najzamożniejszym miejscem na Ziemi. Jeżeli traktować by je jako osobne państwo, zajmowałoby na świecie pierwsze miejsce, przed Luksemburgiem, którego PKB w przeliczeniu wynosi 83 000 CAD na mieszkańca.
Struktura polityczna i administracyjna terytorium
W Terytoriach Północno-Zachodnich nie działają partie polityczne. Całe terytorium podzielone jest na 19 jednomandatowych okręgów wyborczych, w których wybierani są przedstawiciele do terytorialnego Zgromadzenie Legislacyjnego – Teritorial Legislative Assembly. Spośród tych 19 osób w wyniku wewnętrznych decyzji wybierane są osoby
premiera
(do 1994 r. funkcja ta była nazywana Government Leader – przewodniczącego rządu) i marszałka zgromadzenia. Następnie spośród pozostałych 17 deputowanych tworzony jest siedmioosobowy gabinet. Członkowie gabinetu kierują ministerstwami:
- Departament of Education, Culture & Employment – Departament edukacji, kultury i zatrudnienia
- Departament of Finance – Departament finansów
- Departament of Health & Social Services – Departament zdrowia i spraw socjalnych
- Departament of Justice – Departament sprawiedliwości
- Departament of Ministry of Aboriginal Affairs – Departament do spraw Indian
- Departament of Municipal & Community Affairs – Departament do spraw samorządów
- Departament of Public Works & Services – Departament robot publicznych i usług wewnątrzrządowych
- Departament of Resources, Wildlife & Economic Development – Departament zasobów naturalnych, dziczyzny i rozwoju ekonomicznego.
- Departament of Transportation – Departament transportu
Pozostali deputowani tworzą opozycję.
Przedstawicielem głowy państwa, a zarazem rządu federalnego jest komisarz – Commisioner, który spełnia rolę podobną jak
gubernator porucznik
w
prowincjach
.
Taki system sprawowania władzy obowiązuje dopiero od
1980
, wcześniej całą władzę administracyjną w prowincji sprawował komisarz.
Podział terytorialny
W Terytoriach istnieje:
- 5 miast – w tym 1 typu
city
i 4 typu town.
- 1 wioska – village
- 13 osad – 10 typu hamlet i 3 settlement
- 3 wydzielone gminy – charter community
- 10 wydzielonych zarządów – designated authority
Zobacz więcej:
lista jednostek samorządowych Terytoriów Północno-Zachodnich
.
Ludność tych jednostek administracyjnych rzadko przekracza 1000 osób, a większości wynosi pomiędzy 300 a 800 osób.
Geografia Terytoriów Północno-Zachodnich
Oficjalna mapa Terytoriów Północno-Zachodnich:
Mapa NWT
Fizyczna mapa Terytoriów Północno-Zachodnich:
Mapa NWT
Ukształtowanie powierzchni
Niemal całą współczesną powierzchnię Terytoriów zajmuje rozległa
tundrowa
nizina. Jedynie wzdłuż granicy z Yukonem rozciąga się pasmo górskie Góry Mackenziego z najwyższym szczytem – Górą James MacBriena wznoszącą się na wysokość 2762
m
n.p.m.
Drugi co do wysokości szczyt to Góra Fduni – 2352 m n.p.m.
Wody śródlądowe
Dwunastoprocentowy udział wód śródlądowych w ogólnej powierzchni Terytoriów Północno-Zachodnich świadczy o roli wód powierzchniowych w tutejszym krajobrazie. Ogromny udział powierzchniowy mają rozległe jeziora
Wielkie Jezioro Niedźwiedzie
i
Wielkie Jezioro Niewolnicze
. Obok nich znajdują się w nich tysiące średnich i małych jezior oraz wiele rzek. Największą rzeką terytorium, a zarazem i największą rzeką kanadyjskiej północy jest rzeka
Mackenzie
, której ujście znajduje się na północnym zachodzie obszaru.
Klimat
W Terytoriach panuje
klimat
subarktyczny. Średnia temperatura utrzymuje się powyżej +10 °C jedynie przez cztery miesiące roku. Średnia temperatura w lipcu, najcieplejszym miesiącu roku, wynosi +14 °C. W pogodne dni lipca temperatura w słońcu może osiągnąć nawet +30 °C. Poza
kołem polarnym
na przemian panuje dzień arktyczny i noc arktyczna. Długie zimy rozpoczynające się już w październiku i trwające do maja są bardzo zimne. Temperatury utrzymują się w zakresie od -20 °C do -30 °C. Zważywszy jednak na silne północne wiatry temperatury odczuwane są dużo niższe. Niewielkie opady powodują, że średnia pokrywa śnieżna wynosi zaledwie 50 do 70 cm, znacznie mniej niż w wielu rejonach Kanady położonych znacznie dalej na południe.
Zasoby naturalne
W Terytoriach znajdują się znaczne zasoby
ropy naftowej
i
gazu ziemnego
. Ważnym bogactwem terytorium są złoża
diamentów
,
złota
,
platyny
i
srebra
. Zasoby naturalne prowincji są głównym źródłem jej bogactwa.
Demografia
Narodowości wg spisu z 2001 roku. Możliwe było podanie więcej niż jednej narodowości. Suma ≠100%![1]
-
Indianie
- 36,0%
-
Kanadyjczycy
- 19,6%
-
Anglicy
- 16,6%
-
Szkoci
- 14,0%
-
Irlandczycy
- 12,0%
-
Inuici
- 11,2%
-
Francuzi
- 10,4%
-
Niemcy
- 8,1%
-
Metysi
- 8,0%
-
Ukraińcy
- 3,4%
-
Polacy
- 1,75%
Gospodarka
Kopalnia diamentów Diavik
Gospodarka Terytoriów oparta jest na górnictwie i przetwórstwie minerałów. Ważną jego gałęzią jest wydobycie diamentów. Terytoria są piątym w świecie producentem surowca kontrolując 6% rynku. Duża część produkcji obrabiana jest na miejscu. Także wydobycie metali szlachetnych oraz paliw ma duże znaczenie dla gospodarki Terytoriów.
Turystyka, wędkarstwo i łowiectwo oraz rękodzielnictwo są tradycyjnymi gałęziami gospodarki terytoriów, dającymi zatrudnienie rodzimym mieszkańcom terytoriów.
Udział poszczególnych gałęzi gospodarki w dochodzie terytorium:
- 50% – wydobycie i obróbka diamentów
- 26% – ropa naftowa
- 16% – złoto
- 5% – turystyka
- 1% – gaz ziemny
- 1% – rybołówstwo i łowiectwo
- 1% – rękodzieło artystyczne
Historia
Terytoria Północno-Zachodnie
i
Ziemia Ruperta
były krainami geograficzno-historycznymi w północnej części Ameryki Północnej. Ziemia Ruperta kontrolowana była przez brytyjską
Kompanię Zatoki Hudsona
, a Terytoria Północno-Zachodnie przez kanadyjską (z siedzibą w
Montrealu
)
Kompanię Północno-Zachodnią
. Od czasu połączenia obu kompanii w
1821
oba regiony zaczęto określać wspólną nazwą Terytoriów Północno-Zachodnich.
W
1870
zgodnie z umową pomiędzy rządem
Kanady
a
Kompanią Zatoki Hudsona
, całe terytorium zostało przekazane temu krajowi i włączone do niego jako Terytoria Północno-Zachodnie. W tym samym roku wykrojono z nich
prowincję
Manitoba
. W
1905
powstały kolejne dwie:
Alberta
i
Saskatchewan
. Z pozostałej części Terytoriów, na północ od 60°N z czasem wydzielono kolejne dwa terytoria
Jukon
, a w
1999
Nunavut
.
Przypisy