Woskowe popiersie Terminatora w Londyńskim Muzeum Filmu.

Terminator ( ang. The Terminator) to amerykański film z gatunku science fiction wyreżyserowany w 1984 roku przez Jamesa Camerona . W Polsce film wyświetlany był w kinach pod tytułem Elektroniczny morderca^[1].

Nazwa angielska nie jest związana z polskim znaczeniem słowa terminator , które oznacza ucznia uczącego się by uzyskać tytuł czeladnika, terminującego u mistrza. W zamyśle piszącego scenariusz oznacza osobę, która doprowadza do kresu łac. terminus życia (zabija).

Fabuła

Tytułowy terminator ( Arnold Schwarzenegger ) w pierwszej części serii jest androidem , który został wysłany w przeszłość w celu zlikwidowania Sary Connor ( Linda Hamilton ), matki przywódcy rebeliantów, nielicznych ludzi, którzy walczą w przyszłości z cyborgami o przetrwanie. W przeszłość przesłany zostaje także jeden z żołnierzy rebeliantów, Kyle Reese ( Michael Biehn ), który ma nie dopuścić do jej zabicia. Mimo iż główny problem przedstawiony w filmie dotyczy wydarzeń, które dopiero mają nastąpić, pojawia się w nim jedynie kilka urywków wizji przyszłości. Akcja filmu toczy się w latach 80. XX wieku .

Postacie drugoplanowe

Ed Traxler

Postać fikcyjna z pierwszej części Terminatora zagrana przez Paula Winfielda . Oficer policji Los Angeles w stopniu porucznika . Wspólnie z detektywem Vukovichem prowadził śledztwo w sprawie morderstw kobiet o podobnym nazwisku, dokonywanych według kolejności w książce telefonicznej . Kiedy Sarah myśląc, że jest śledzona ukryła się w dyskotece Tech Noir, gdzie udało się jej dodzwonić na policję. Traxler, który z nią rozmawiał doradził jej by tam została.

Po zatrzymaniu Reese'a i przewiezieniu go na komisariat, razem z Vukovichem i dr. Peterem Silbermanem przekonywał Sarę, że Kyle jest prawdopodobnie niepoczytalny , a jej prześladowca musiał nosić kamizelkę kuloodporną , dlatego przeżył serię strzałów z shotguna Reese'a.

Kiedy T-800 zaatakował komisariat, Traxler próbował razem z pozostałym policjantami go powstrzymać, jednak został postrzelony przez terminatora z serii karabinu maszynowego.

W jednej z usuniętych scen, gdy Kyle i Sarah uciekają z komisariatu, konający Traxler daje Reese'owi swoją broń służbową mówiąc: "[...]Reese! Ona musi żyć. Rób to, co do ciebie należy[...]”. W tej scenie widać, że musiał częściowo uwierzyć w to, co Reese mówił podczas przesłuchania^[2].

Hal Vukovich

Postać fikcyjna z pierwszej części Terminatora zagrana przez Lance'a Henriksena . Oficer policji Los Angeles , detektyw. Policyjny partner por. Eda Traxlera . Wspólnie z nim prowadził śledztwo w sprawie brutalnych morderstw, dokonywanych przez nieznanego sprawcę. Bezskutecznie próbował dodzwonić się do domu Sary Connor. Gdy przewieziono Sarę i Kyle'a na komisariat, podobnie jak swoi koledzy był przekonany, że Reese jest szalony.

Zginął podczas ataku T-800 na komisariat. Został zastrzelony przez terminatora z serii karabinu maszynowego i shotguna, gdy sam próbował go zabić strzelając do niego z karabinu AR-15 .

Odtwórca roli Vukovicha, Lance Henriksen był pierwszym kandydatem do roli terminatora ^[3].

Ginger Ventura

Postać fikcyjna z pierwszej części Terminatora zagrana przez Bess Mottę. Przyjaciółka i współlokatorka Sary Connor tragicznie ginie z rąk Terminatora 13 maja 1984 roku. Owej majowej nocy po burzliwym stosunku z chłopakiem Mattem Buchananem Ginger wstaje by przygotować coś do zjedzenia, w tym czasie terminator T-800 wdziera się do mieszkania i zabija jej chłopaka. Ginger nagle zamiera bez ruchu gdy widzi jak zwłoki Matta przebijają się przez drzwi. Terminator wkrótce dopada przerażoną dziewczynę i bez skrupułów zabija myśląc, że jest to Sarah Connor .

T-800 szybko dowiaduje się, że prawdziwa Sarah Connor jest w klubie, ponieważ zaniepokojona tajemniczymi morderstwami w obawie o przyjaciółkę nagrywa się na automatyczną sekretarkę podając dokładny adres klubu, z którego dzwoni.^[4]

13 maja w filmie przedstawiono jako piątkową noc, Ginger przed przyjściem Matta w rozmowie z Sarą podkreśla: "[...]Jest przecież piątkowy wieczór[...]"^[5]. W rzeczywistości 13 maja 1984 roku przypadała niedziela. Wszystko to wynikało z rocznego opóźnienia nagrywania filmu.^[6]

Matt Buchanan

Postać fikcyjna z pierwszej części Terminatora zagrana przez Ricka Rossovicha. Bohater obdarzony przyjaznym stosunkiem do innych osób oraz nieco błaznowatym zachowaniem zginął piątkowej nocy 13 maja 1984 roku w domu dziewczyny Ginger , która wynajmowała mieszkanie wraz z przyjaciółką Sarą Connor . Podczas gdy Ginger szykowała drobny posiłek dla swojego chłopaka, terminator wkroczył do mieszkania w celu zabicia Sary Connor . Zamiast jej, w łóżku zastał na wpół śpiącego Matta. Po nierównym pojedynku maszyny z człowiekiem, T-800 "wyrzuca przez zamknięte drzwi" zwłoki Matta wprost przed idącą do pokoju Ginger .

W scenariuszu Matt początkowo miał się nazywać McCallister, zmiana nazwiska na Buchanan wynikała z wielu poprawek w scenariuszu.

Produkcja^[7]

Figura "nagiego" terminatora w Muzeum Sławnych Filmów Fantastyczno-Naukowych w Waszyngtonie (Science Fiction Museum and Hall of Fame).

• wytwórnia- Pacific Western, Hemdale, Cinema 84, Euro Film Fund, Orion Pictures,
• producent wykonawczy- John Daly , Derek Gibson
• na nieoficjalnie wykorzystanych motywach
  • scenariuszy TV- Soldier, Demon with a Glass Hand
  • opowiadania-I have no Mouth and I must scream Harlana Ellisona
• współpraca dialogowa- William Wisher Jr.
• charakteryzacja- Jeff Dawn
• charakteryzacja specjalna- Stan Winston
• dźwięk oryginalny mono- David Campling, David Hudson
• dźwięk Dolby Digital 5.1 w wersji DVD- Gary Rydstrom , Tom Bellfort
• efekty wizualne- Gene Warren Jr., Phil Huff, Laurel Klick, Ken Marschall
• efekty specjalne- Ernest Farino, Frank DeMarco, Roger George
• efekty mechaniczne- Stan Winston , Jack Bricker, Richard Landon, Shane Mahan, Tom Woodruff Jr., Ellis Burman Jr.
• animacja poklatkowa- Doug Beswick, Bret Mixon, Sam Longoria, Peter Kleinow
• pirotechnika- Joe Viskocil
• tylna projekcja- Gerald McClain, Austin McKinney
• miniatury- Michael Joyce, Paul Kassler, Gary Rhodaback
• projekt czołówki- Ernest Farino

• kamery- Arriflex
• negatyw- 35 mm
• format obrazu- 1,85:1

Obsada

• Arnold Schwarzenegger – terminator (model T-800 )
• Linda Hamilton – Sarah J. Connor
• Michael Biehn – Kyle Reese
• Earl Boen – dr Peter Silberman
• Paul Winfield – porucznik Traxler
• Lance Henriksen – detektyw Vukovich

Efekty specjalne do filmu

• Fantasy II Film Effects
• Stan Winston Studio
• Image Three

Ekipa filmowa odwiedziła

• 2nd Street Tunnel- Downtown , Los Angeles , Kalifornia , USA
• Cudahy , Kalifornia, USA
• Obserwatorium Griffith Park- Los Angeles , Kalifornia, USA
• Huntington Park- Kalifornia, USA
• Los Angeles, Kalifornia, USA
• Południowa Pasadena , Kalifornia, USA
• hale zdjęciowe Fantasy II- Burbank , Kalifornia, USA

Podobieństwa między filmami^[6]

• Terminator przygniata kołem samochodu zabawkowy wóz ciężarowy, tak samo wyglądał pojazd ścigający dziesięcioletniego Johna Connora z drugiej części serii.
• Reżyser powtórzył motyw z deptaniem przez terminatora rekwizytu. W pierwszej części były to słuchawki walkmana zabitej Ginger , natomiast w Terminator 2, na początku sceny strzelaniny w korytarzu centrum handlowego T-800 zdeptał różę. W trzeciej części były to okulary.
• Relacja telewizyjna z przesłuchania Kylea Reesea oraz Sary w Terminatorze 2.
• Get out - Terminator wygłasza w kierunku pasażera ciężarówki w sequelu te same słowa do pilota śmigłowca mówi T-1000 .
• Earl Boen (dr Peter Silberman) - jedyny aktor który, oprócz Arnolda Schwarzeneggera, wystąpił w trzech pierwszych filmach o Terminatorze.
• W części pierwszej, w fabryce, Sara usiłuje podnieść rannego Kyle'a krzycząc "On your feet, soldier!" ("Powstań, żołnierzu!"). Tą samą kwestię wypowiada Kyle do Sary w części drugiej, w scenie ze snu Sary w szpitalu (scena została zamieszczona w wersji rozszerzonej).

Błędy w filmie (przykłady)

• W końcówce filmu , zanim ciężarówka eksploduje, można zauważyć linę holowniczą ciągnącą cysternę do przodu
• Kiedy terminator włamuje się na posterunek policji, ma strzelbę w lewej ręce oraz karabin automatyczny w prawej. Zanim odcina prąd w budynku, idzie na koniec korytarza, wymierza strzelbą przez drzwi i strzela, jednak zamiast dźwięku strzelby słychać odgłos karabinu
• Gdy terminator mówi Jeszcze tu wrócę, po czym wychodzi z posterunku, policjant wygląda przez okno – można wtedy zauważyć światła samochodowe świecące mu na twarz, jednak w następnej scenie samochód wjeżdżający w posterunek ma wyłączone światła. W kolejnym ujęciu obejmującym policjanta światła wciąż na niego świecą
• Pod koniec filmu, po eksplozji cysterny z terminatorem wewnątrz, Sarah i Kyle myślą, że terminator został już unicestwiony. Gdy terminator wstaje z wielkiego ognia, Sarah krzyczy dwukrotnie, jednak podczas drugiego krzyku jej usta pozostają w bezruchu
• Podczas gdy ukradziony przez terminatora samochód policyjny pokazany jest w zbliżeniu na parkingu, motto z lewej strony brzmi chronić i służyć ("to care and to protect"). Po tym jak samochód się rozbija, znów widać lewą stronę, jednak tym razem motto brzmi aby służyć ("Dedicated to serve").
• W scenie, w której Kyle kradnie pistolet policjantowi i pyta go o datę, ten odpowiada: 12 maja, czwartek . Akcja filmu rozgrywa się w 1984 roku, jednakże 12 maja przypadał wtedy na sobotę
• W scenie gdy Sarah i Kyle wbiegają do fabryki, terminator próbuje przejść przez opancerzone drzwi. Kiedy mu się udaje, widoczni są za nim dwaj klęczący operatorzy
• Terminator szuka adresu Sary Connor w książce telefonicznej. Znaleziony numer ma 4 cyfry, jednak gdy idzie do domu, jest on oznaczony przez 5 cyfr
• Zarówno terminator jak i Kyle znajdują numer Sary w książce telefonicznej. Obaj znajdują go na lewej stronie, jednak Sarah odszukała go na prawej stronie książki
• W scenie gdy terminator wchodzi na posterunek policji i mówi Jeszcze tu wrócę , przez okulary przeciwsłoneczne widać, że ma sprawne oczy, mimo że wyciął jedno z nich we wcześniejszej scenie
• Kiedy cysterna wybucha pod koniec filmu, terminator wydostaje się z ciężarówki z lewej strony kabiny i spada na ziemię. Jednak minutę później wstaje po drugiej stronie kabiny (Sarah podeszła do Reese’a z prawej strony, a endoszkielet wstał na dalszym planie)
• Na początku filmu Kyle obciął piłą kolbę strzelby, ale później, gdy wraz z Sarą chowają się przed policją na parkingu, widać, że strzelba ma znów oryginalny rozmiar
• Kyle załadował nabój do strzelby, po czym zasypia i śni o przeszłości. Gdy się budzi, przeładowuje broń, więc wcześniejszy nabój powinien wylecieć, jednak tak się nie dzieje
• Po zniszczeniu terminatora Sarah jest przenoszona do karetki głową do tyłu. W rzeczywistości pacjentów wkłada się głową do przodu
• W scenie gdy terminator goni Sarę cysterną, pojazd ten jedzie z zapalonymi światłami, lecz gdy uderza bokiem w samochód stojący na parkingu taranując go, reflektory gasną. W kolejnej scenie, tuż przed wybuchem cysterny, widać, że świecą się oba reflektory.
• Po rozjechaniu terminatora ciężarówką, kierowca wysiada, pozostawiając otwarte drzwi. Terminator wsiadając znów je otwiera
• W scenie z cysterną po wybuchu terminator wyskakuje z kokpitu i upada. Pali sie i przekręca na plecy leżąc na ziemi. Chwile później natomiast gdy endoszkielet wstaje, wygrzebuje sie juz spod sterty złomu.

Ciekawostki^[6]

• Worek, w który złożono ciało Reese'a, był torbą podróżną Camerona, którą reżyser poświęcił w ramach dokręcania brakujących ujęć już po zakończeniu głównego etapu zdjęciowego.
• Do ujęcia zgniecionego pod prasą Terminatora, użyto dwóch pomalowanych kawałków styropianu, imitujących hydrauliczną prasę. Zgniecioną czaszkę cyborga udawała pogięta folia aluminiowa, natomiast oko za pomocą pomalowanej pianki, ze wstawioną małą lampką.
• W ujęciach "z perspektywy oczu T-800" widoczne są szybko pojawiające się fragmenty "programu T-800". Jest to kod asemblera procesora 6502 komputera Apple II+ . Program ten ukazał się w czasopismie komputerowym "Nibble". W innych ujęciach widoczne są fragmenty programu napisanego w języku COBOL .
• Terminatora miał zagrać O. J. Simpson jednak według Camerona "tak miły człowiek nie może być bezlitosnym mordercą".

Zobacz też

• Terminator (ścieżka dźwiękowa)

Przypisy