Ratownicy TOPR udzielają pomocy turyście na szlaku na Kasprowy Wierch – sierpień 2007

Akcja ratownicza Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego na szlaku na Kasprowy Wierch. Sierpień 2007

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe – ochotnicza organizacja ( stowarzyszenie ) zajmująca się ratownictwem górskim na obszarze polskich Tatr .

Aby zostać ratownikiem tatrzańskim, należy przejść okres próbny trwający od 1,5 roku do 3 lat. Trzeba wykazać się doskonałą znajomością topografii Tatr, a także praktycznymi umiejętnościami w dziedzinie wspinania, speleologii , narciarstwa, ratownictwa i autoasekuracji. Po zakończeniu szkolenia ratownik składa przysięgę na ręce naczelnika.

Historia

Projekt powołania stowarzyszenia zajmującego się ratownictwem górskim powstał w 1908 r. Śmierć Mieczysława Karłowicza , który zginął zasypany przez lawinę , przyspieszył prace nad powstaniem organizacji, zarejestrowanej ostatecznie 29 października 1909 r. pod obecną nazwą. Prezesem stowarzyszenia został Kazimierz Dłuski , naczelnikiem gen. Mariusz Zaruski , a siedzibą TOPR-u – Dworzec Tatrzański .

W 1910 w akcji ratunkowej na północnej ścianie Małego Jaworowego Szczytu , zginął jeden z ratowników – Klemens Bachleda – który nie usłuchał naczelnika, wzywającego go do powrotu słowami "Klimku, wracajcie"^[1]. Pomimo jego poświęcenia, ranny taternik Stanisław Szulakiewicz zmarł, niedoczekawszy się pomocy.

W 1940 ratownicy zgodzili się przyjąć propozycję niemieckiego okupanta i przywrócić działalność TOPR-u, który funkcjonował w czasie wojny pod nazwą Freiwillige Tatra Bergwacht.

W 1952 Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe zostało włączone w strukturę Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego , a cztery lata później ratownicy działali już pod nazwą Grupy Tatrzańskiej GOPR.

W 1963 po raz pierwszy użyto śmigłowca w akcji ratunkowej TOPR-u. Był to SM-1 , pilotowany przez Tadeusza Augustyniaka. Helikopter przetransportował turystę ze złamaną nogą z Doliny Pięciu Stawów Polskich do zakopiańskiego szpitala.

W 1974 ratownicy wzbogacili się o pierwszego psa posiadającego licencję psa lawinowego . Był to "Cygan" – owczarek niemiecki .

W 1991 TOPR usamodzielnił się, wychodząc ze struktur GOPR-u.

W 1992 ratownicy tatrzańscy otrzymali od prezydenta Lecha Wałęsy śmigłowiec "Sokół", który mógł zawisnąć nieruchomo w powietrzu, co znacznie przyspieszyło przebieg akcji ratunkowych. Dwa lata później, 11 sierpnia 1994 miała miejsce tragedia z udziałem helikoptera, w której zginęło dwóch pilotów (Bogusław Arendarczyk i Janusz Rybicki) oraz dwóch ratowników (Janusz Kubica i Stanisław Mateja). Wypadek był spowodowany rozwarstwieniem łopaty wirnika głównego, która w czasie lotu, urywając się odcięła ogon maszyny wraz ze śmigłem ogonowym. Rozwarstwienie łopaty spowodowane było jej uderzeniem w kask jednego z ratowników podczas desantu.

W 1995 TOPR zaczął korzystać z nowego "Sokoła" obsługiwanego przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe . Początkowo maszyna stacjonowała w Zakopanem tylko sezonowo, od roku 2000 przeniesiono ją tu na stałe.

W 1999 TOPR został przyjęty w poczet członków Międzynarodowego Komitetu Ratownictwa Alpejskiego (IKAR).

W 2003 miał miejsce najtragiczniejszy jak do tej pory wypadek lawinowy w polskich Tatrach. 13-osobowa wycieczka licealistów z Tychów zmierzająca na Rysy, została zasypana lawiną, która pochłonęła 8 ofiar śmiertelnych. Drugiego dnia akcji ratunkowej miała miejsce awaria "Sokoła", podczas której zepsuły się kolejno oba silniki śmigłowca. Henrykowi Serdzie udało się wylądować autorotacyjnie , jednak został zwolniony z pracy przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, zarzucające mu łamanie przepisów lotniczych. Pilot został uniewinniony od zarzutu spowodowania niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu powietrznym^[2], a w 2005 zasiadł ponownie za sterami wyremontowanego "Sokoła", eksploatowanego od tej pory bezpośrednio przez TOPR^[3].

Naczelnicy TOPR

• Mariusz Zaruski 1909-1914
• Józef Oppenheim 1914-1939
• Tadeusz Pawłowski 1952
• Zygmunt Wójcik 1953-1960
• Eugeniusz Strzeboński 1960-1964
• Zygmunt Wójcik 1964-1966
• Michał Gajewski 1967-1969
• Ryszard Drągowski 1969-1972
• Michał Jagiełło 1972-1974
• Tadeusz Ewy 1974-1976
• Stanisław Janik 1976-1977
• Ryszard Szafirski 1977-1978
• Jerzy Klimiński 1978-1981
• Jan Komornicki 1981-1982
• Stanisław Łukaszczyk Zbójnik 1982-1987
• Jan Komornicki 1987
• Piotr Malinowski 1987-1993
• Robert Janik 1993-1998
• Jan Krzysztof od 1998 do chwili obecnej

Personel latający w TOPR w latach 1963-2003:

Piloci: Tadeusz Augustyniak, Bogusław Arendarczyk, Andrzej Brzeziński, Robert Hojdys, Józef Kania, Zbigniew Łukasik, Janusz Rybicki, Henryk Serda, Janusz Siemiątkowski, Wojciech Wiejak i Wiesław Wolański.

Dane adresowe

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
34-500 Zakopane , ul. Piłsudskiego 63a,
tel. (+48) 18 2014731
fax: (+48) 18 2015560
telefon ratunkowy: (+48) 601 100 300.

Przypisy

Bibliografia

• Marek Grocholski. Rok po roku. „Tatry”. Jesień 2009. 30, ss. 60-69. Tatrzański Park Narodowy. ISSN 0867-4531 . 

Linki zewnętrzne

• Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe