Tasiemce (Cestoda) są wewnętrznie pasożytującymi
płazińcami
. W ciele człowieka osiąga do 15 metrów długości. Można z niego wyleczyć za pomocą leków, dzięki czemu osłabia się go i wydala wraz z kałem. Przechodzą złożony cykl rozwojowy ze zmianą żywicieli.
Żywicielami pośrednimi
są
bezkręgowce
lub
kręgowce
, natomiast
ostatecznymi
z reguły kręgowce, u których żyją głównie w
przewodzie pokarmowym
. Pierwszym stadium larwalnym jest
onkosfera
zaopatrzona w 6 haczyków embrionalnych lub orzęsiona larwa koracidium (u Pseudophyllidea); drugie stadium larwalne może mieć rozmaitą postać.
Długość ciała waha się w granicach od kilkuset
mikrometrów
do kilku, a nawet kilkunastu
metrów
(np. u
bruzdogłowca szerokiego
do 20 metrów). U większości gatunków ciało składa się ze skoleksu (główki), szyjki i proglotydów tworzących tzw. strobilę (nazwaną tak ze względu na wiekowe ułożenie członów przypominające
strobilizację
u
parzydełkowców
). Na skoleksie występują narządy czepne w postaci bruzd przyssawkowych (u tasiemca bruzdogłowca) lub przyssawek (u tasiemców uzbrojonych i
nieuzbrojonych
) oraz kurczliwego ryjka opatrzonego hakami (u
tasiemca uzbrojonego
). Szyjka jest strefą wzrostową i na ogół w ciągu całego życia tasiemca odrastają od niej nowe człony.
Zdjęcie mikroskopowe proglotydu. Widoczna macica z jajeczkami
W zależności od stopnia rozwoju układu rozrodczego wyróżnia się w strobili kolejno człony niedojrzałe, dojrzałe i maciczne. W członach dojrzałych wykształcają się samodzielne układy rozrodcze męskie i żeńskie, w końcu powstają
gamety
. Człony maciczne zawierają silnie rozwiniętą macicę, pozostałe zaś elementy obu układów rozrodczych częściowo w nich zanikają. Liczba członów strobili zależy od gatunków i może wynosić od 3 do kilku tysięcy. U niektórych gatunków brak jest członowania zewnętrznego (np. u rzemieńca). Znane są również gatunki nie tworzące strobili.
Porównanie proglotydów i skoleksów tasiemców pasożytniczych człowieka.
Wór powłokowo-mięśniowy
tworzy tegument oraz warstwy mięśni okrężnych. Badania ostatnich lat wykazały, iż powierzchnia ciała pokryta jest mikrokosmkami i pośredniczy w pobieraniu
pokarmu
, tasiemce nie mają bowiem
układu pokarmowego
i chłoną związki odżywcze z otoczenia.
Protonefrydialny
układ wydalniczy zbudowany jest podobnie jak u
wypławka
, z tym że po bokach wzdłuż strobili biegnie przeważnie jedna para kanałów grzbietowych i jedna para kanałów brzusznych uchodzących w tyle ciała. Kanały brzuszne pełnią rolę głównych kanałów zbiorczych ponadto w każdym członie łączą je przeważnie kanały poprzeczne.
Układ nerwowy
jest słabo rozwinięty i również podobny do układu nerwowego wypławka. Układ rozrodczy
obojnaczy
, dochodzi do samozapłodnienia. Budowa układu rozrodczego stanowi podstawę systematyki tasiemców. Aktualnie szacuje się, że opisanych zostało 3 tysiące tasiemców. Gatunki ważne z punktu widzenia gospodarczego należą do
rzędów
Pseudophyllidea i Cyclophyllidea. Schorzenia u człowieka i zwierząt wywołane przez tasiemce nazywamy
tasiemczycami
.
Systematyka
Gromada: tasiemce (Cestoda)
- Podgromada:
tasiemce nieczłonowane
(Cestodaria)
- Podgromada: tasiemce właściwe (Eucestoda)
- Rząd: Caryophyllidea
- Rząd: Spatheobothriidea
- Rząd: Trypanorhynchidea
- Rząd: Pseudophyllidea
- Rząd: Lecanicephalidea
- Rząd: Aporidea
- Rząd:
Tetraphyllidea
- Rząd:
Diphyllidea
- Rząd: Litobothridea
- Rząd: Nippotaenidea
- Rząd: Proteocephalidea
- Rząd:
Cyclophyllidea
Zobacz też
