Bębniarze taiko w Aichi w Japonii
Słowo taiko (
jap.
太鼓, taiko) w
języku japońskim
oznacza "wielki
bęben
". Poza
Japonią
jest ono używane przede wszystkim jako łączne określenie różnorodnych japońskich bębnów (和太鼓, 'wa-daiko', "japoński bęben" w języku japońskim) oraz do stosunkowo młodej sztuki zespołowych występów bębniarzy taiko (czasem określanej jako "kumi-daiko", 組太鼓).
Rodzaje taiko
Wystawa prezentująca wyrób bębna taiko
Nagadō-daiko (
jap.
長胴太鼓, długie taiko) składa się z dwóch kawałków
skóry
wołowej naciągniętych na drewniany korpus (tradycyjnie wycięty z pojedynczego kawałka drewna, obecnie często wykonywany z klepek) i mocno naprężonych. Naciągi tsukeshime-daiko (
jap.
付締め太鼓, często skracane do "shime-daiko" lub "shime") są umieszczone na żelaznych obręczach i złożone wokół mniejszego korpusu. Lina tsukeshime-daiko jest mocno naciągana przed każdym użyciem. okedō-daiko (
jap.
桶胴太鼓, "beczkowaty" taiko, często skracane do "okedo" lub "oke") może być umieszczony na stojaku i używany jak każdy inny taiko, lecz zazwyczaj jest przywiązany do ramienia, pozwalając bębniarzowi na grę w czasie ruchu. Pozostałe taiko to między innymi uchiwa-daiko (
jap.
団扇太鼓, taiko "wachlarz"), hira-daiko (
jap.
平太鼓, płaski taiko), ō-daiko (
jap.
大太鼓, wielki taiko) i cała gama instrumentów perkusyjnych, wykorzystywanych w tradycyjnych japońskich przedstawieniach
nō
, gagaku i
kabuki
.
Olbrzymi bęben taiko, o długości 240cm, średnicy 240cm i wadze 3 ton. Wykonany z pojedynczego kawałka drewna pozyskanego z 1200-letniego drzewa
Bębny okedō-daiko mogą mieć różne rozmiary. Od niewielkich, łatwych do noszenia, do największych wśród bębnów japońskich. Z kolei nagadō, może być wykonany w różnych rozmiarach, ale nie ma aż takiej dowolności, ze względu na konstrukcję z klepek.
Region
Aomori
jest słynny z festiwalu Nebuta, podczas którego wielu ludzi gra na ogromnych okedō wiezionych przez ulice.
Zarówno nagadō-daiko, jak i okedō, posiadają dźwięk obręczy nazywany "ka". Jednakże w czasie gry na obręczy w przypadku okedō, należy uderzać tylko w najbardziej zewnętrzną metalową obręcz, a nie w sam korpus bębna. Cienkie, lekkie drewno okedō jest szczególnie podatne na niszczenie pod wpływem uderzeń.
Wykorzystanie taiko w sztuce wojennej
W feudalnej Japonii, taiko były często używane do podnoszenia morale wojska, wyznaczania rytmu marszu i do wydawania rozkazów lub obwieszczeń. Gdy oddział zbliżał się do bitwy, taiko yaku (
dobosz
) był odpowiedzialny za wyznaczenie tempa marszu, zwykle jako sześć kroków na uderzenie (uderzenie-2-3-4-5-6, uderzenie-2-3-4-5-6).
Według jednaj z kronik historycznych (Gunji Yoshu), dziewięć serii po pięć uderzeń wzywało sojusznika, a dziewięć serii po trzy uderzenia, przyspieszonych trzy lub czterokrotnie, z następującymi po nich okrzykami "Ei! Ei! O! Ei! Ei! O!" były wezwaniem do natarcia i pościgu za wrogiem.
Pojęcia związane z taiko
- Bachi - drewniane pałeczki do gry na taiko
- Ji, inaczej Jiuchi - podstawowy rytm, wykorzystywany jako wsparcie dla głównego rytmu (O-uchi). Jikata to muzyk grający rytm ji.
-
Ma
- japońskie określenie przerwy lub pauzy, jest używane do opisu chwili ciszy. W grze na taiko jest to okres pomiędzy uderzeniami.
- Oroshi - charakterystyczna seria uderzeń w grze na taiko. Muzyk rozpoczyna wolno, z licznymi ma. Stopniowo ma (czas) pomiędzy uderzeniami staje się coraz krótsze, aż do momentu, gdy uderzenia zlewają się w jeden grzmot.
Linki zewnętrzne
Zespoły taiko w Japonii: