Zdzisław Truskolaski herbu Ślepowron (ur. 1899 , zm. 1949 ) - polski malarz ekspresjonista związany z Jasłem i Krosnem . Syn Alfreda, wnuk Henryka, mąż Jadwigi Dymnickiej. Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata . Jego wuj to Gustaw Truskolaski .

Ukończył szkołę w Jaśle , w 1919 wstąpił do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie . Po roku porzucił Akademię, jak sam pisał "z niechęci do studiów tego typu, a zwłaszcza widząc marne wyniki końcowe kolegów, którzy Akademię ukończyli".

W 1923 powrócił do Krakowa zarabiając projektami "ornamentyki opartej na elemencie dotychczas nieznanym, tj. natężeniu kierunkowym czarno-białym". Zarabiał wówczas głównie malując portrety w Krakowie i w Zakopanem. Tam też poznaje Stanisława Ignacego Witkiewicza .Truskolaski mieszka przez pewien czas u Witkiewicz, który nazywa go swoim uczniem - patrz Sta.I.Witkiewicz, Listy do żony, 1928-1931, PIW W-wa, 2007 r. Po wpływem Witkiewicza Truskolaski maluje dwa portrety Janiny Brzostowskiej. W tym czasie ukończył studia na UJ i otrzymał absolutorium z historii malarstwa i literatury.

W 1937 odbyła się wystawa prac w IPS w Warszawie i we Lwowie w Związku Artystów Plastyków. Mając obiecaną wystawę w 1940 w lipcu w warszawskim IPS wysyła swoje prace w 1939 do Warszawy, prace te prawdopodobnie bezpowrotnie zaginęły. Podczas wojny dalej intensywnie pracuje. W 1944 Niemcy niszcząc i okradając Jasło wykradli lub zniszczyli wszystkie jego obrazy. Po wysiedleniu z Jasła mieszkał z rodziną w Krośnie . Utworzył tam Oddział Związku Zawodowego Artystów Plastyków (w 1944 liczący 24 osoby) i prowadzi Szkołę Malarstwa. W 1945 roku organizuje pierwszą po wojnie na ziemiach polskich wystawę prac ZZAP, której katalog wymienia 64 prace 19 malarzy. Dokonania te nie byłyby możliwe bez subwencji (minister Kultury i Sztuki w 1946 przyznał 10 000 zł miesięcznej subwencji na założenie i prowadzenie szkoły malarstwa).

Zdzisław Truskolaski dużo pisze i publikuje: O krytyce malarskiej, Teoria barw, Próba syntezy, O świadomości malarskiej i wiele innych. Prace teoretyczne zamieszcza w wydawanym przez ZZAP piśmie Sztuka i Życie. Tam też znajdują się opinie Truskolaskiego o pracach kolegów i recenzje z wystaw.

Truskolaski wystawiał swoje prace na wielu wystawach: w 1945 w Krośnie, w 1946 w krakowskiej TPSzP, w 1947 w Rzeszowie (Wystawa Wiosenna ZPAP), w 1949 w Łańcucie (wystawa ZPAP), w lutym 1949 w Rzeszowie. Po śmierci Truskolaskiego największą wystawę zorganizowało Muzeum Okręgowe w Krośnie w 1979 . Prace jego wystawiane były również w 1986 na wystawie malarstwa polski południowo-wschodniej w Rzeszowie, a w marcu 1997 na wystawie w galerii KUL w Lublinie. Ostania wystawa odbyła się w Sandomierzu ( 2007 , sierpień) ( Wojciech Weiss , Jan Cybis , Piotr Potworowski i inni). Obecnie jego obrazy znajdują się w muzeach w Krośnie, w Rzeszowie, w Krakowie oraz w zbiorach prywatnych.

Źródła:

• Profile- 1978, nr 12, s.22-23
• www.ztruskolaski.pl