Kluki

Słowińcy - nazwa nadana reliktowej grupie ludności pomorskiej , zamieszkujących niegdyś tereny nad jeziorami Gardno i Łebsko (północno-zachodnia część województwa pomorskiego ).

Posługiwali się oni gwarą słowińską wchodzącą w skład dialektu północnokaszubskiego języka kaszubskiego (pomorskiego) , a więc językiem podobnym do tego jakim jeszcze dzisiaj posługują się mieszkańcy powiatów puckiego, lęborskiego i wejherowskiego.

Nazwa

Nazwa "Słowińcy" nie była używana przez samych Słowińców, została im nadana przez rosyjskiego etnografa Aleksandra Hilferdinga . Sami siebie nazywali Kaszubami nadłebskimi (Lebakaschuben).

Historia

Od XVIII wieku , Słowińcy ulegali naciskom germanizacyjnym np. stopniowo, w kolejnych wsiach obowiązywał nakaz prowadzenia mszy w języku niemieckim.

Po roku 1945 Słowińcy, traktowani jako Niemcy - zamieszkujący przed wojną ziemie niemieckie i posługujący się językiem niemieckim , byli szykanowani i wysiedlani. Wielu z nich zmuszono do emigracji do Niemiec. Znaczna liczba znalazła się w obozie przesiedleńczym w dzielnicy Hamburga , Finkenwerder ; osiedlając się później w kilku sąsiadujących ze sobą dzielnicach miasta i pobliskich wsiach . Nie wszyscy jednak zostali wysiedleni; dzięki różnym zabiegom udało się zatrzymać migrację ludności ze wsi Kluki - około 100 osób, jednak w większości wyemigrowali oni do Niemiec w latach 1970 .

Badania językoznawcze Friedhelma Hinze nad nazewnictwem rybackim słowińskiego dialektu języka pomorskiego , przeprowadzone w Meklemburgii , dokumentują obecność Słowińców po przesiedleniu, posługujących się na pewno szczątkowo swoim językiem, na terenie dawnego NRD . W Polsce pozostało niewielu z nich. Materialne ślady ich istnienia (architektura ludowa, wyposażenie wnętrz, sztuka ludowa itp.) zostały zgromadzone w skansenie Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach położonym na terenie Słowińskiego Parku Narodowego .

Literatura

• Tadeusz Bolduan , Losy społeczne i polityczne Słowińców w Klukach w latach 1945-1975. Próba oceny., w: Studia kaszubsko-słowińskie, Łeba 1992
• Friedrich Lorentz Slovinzisches Wörterbuch, I-II, St.Petersburg 1908 - 1912
• Dr. Nadmorski ( Józef Łęgowski ), Słowniczek gwary słowińskiej; w: Połabianie i Słowińcy, Wisła, XVI, z.II, marzec-kwiecień 1902
• Friedhelm Hinze, Slovinzische Fischzugnamen von Garder See in Hinterpommern. Nachleben und Ethymologie slovinzische Namen., w: Zeitschrift für Slavistik XV 1970 , Heft 3.
• Hanna Popowska-Taborska, Przysięgi słowińskie z Wierzchocina, Wrocław - Warszawa - Kraków 1961 , w: Słowińcy, ich język i folklor
• Hanna Popowska-Taborska, Uwagi o języku Perykop smołdzińskich, Kraków 1968 , w: Język Polski, Kraków , XLVIII 1968 , Nr 1
• Leon Roppel , Nazwy terenowe słowińskiej wsi Kluki na podstawie mapy F. Pallasa z 1926 r., RG XXI 1962
• Słownik gwarowy tzw. Słowińców kaszubskich, pod. red. Zenona Sobierajskiego, Warszawa 1997 , Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy,
• Franz Tetzner, Die Slovinzen und Lebakaschuben. Land und Leute, Haus und Hof, Sitten und Gebräche, Sprache und Literatur im östlichen Hinterpommern, Berlin 1899
• Aleksander Hilferding , Остатки славян на южном берегу Балтийского Моря, Sankt-Petersburg 1862 (wyd. polskie Resztki Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego, tłum. Nina Perczyńska, oprac. Jerzy Treder, Gdańsk 1989, )

Zobacz też

• Ruth Kötsch
• Kabatkowie

Linki zewnętrzne

• Słupski Serwis Informacyjny
• artykuł Słowińcy: narodowość czasu przeszłego