|
|
|
Próchnica zębów
Próchnica zębów - (łac. caries dentium) – egzogenny proces polegający na demineralizacji i proteolitycznym rozkładzie twardych tkanek zęba.
Przyczyny
Aby doszło do rozwoju próchnicy muszą jednocześnie zaistnieć cztery czynniki:
1. bakterie
2. cukry
3. podatność zębów
4. czas
Każdy z nich jest czynnikiem koniecznym, lecz niewystarczającym, do powstania próchnicy.
Bakterie
Głównymi bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój próchnicy są paciorkowce, a z nich najważniejsze to Streptococcus mutans. Inne próchnicotwórcze bakterie to: S. salivarius, S. mitior, S. sanguinis, S. faecalis. Bakterie te są zdolne do zainicjowania procesu próchnicowego, poprzez wytwarzanie kwasów w wyniku metabolizowania cukrów (głównie kwas mlekowy). Zakwaszone środowisko (pH poniżej 5,5) sprzyja demineralizacji szkliwa.
Ponadto bakterie te uczestniczą w powstawaniu płytki nazębnej. Stanowi ona doskonałe środowisko dla rozwoju bakterii pierwotnie tlenowych, a z czasem względnie beztlenowych.
Cukry
Cukry są podstawą metabolizmu bakterii. Znajdują się w różnych pokarmach w różnych ilościach. Cukry występujące naturalnie w pokarmach mają niewielkie znaczenie dla rozwoju próchnicy. Większą rolę odgrywają rafinowane cukry sztucznie dodawane do pokarmów. Cukry różnią się swoim działaniem próchnicotwórczym. Najbardziej do jej rozwoju predysponują glukoza, sacharoza i fruktoza. Skrobia ma znikomy wpływ na rozwój próchnicy.
Substytuty cukru takie jak aspartam nie wywołują próchnicy.
Stężenie cukrów w ślinie jest bardzo zmienne i może się zmieniać w ciągu kilku minut nawet 100 000 razy. Bakterie bytujące w płytce nazębnej reagują na zwiększone stężenie cukrów na trzy sposoby:
- przyspieszeniem metabolizmu,
- skróceniem szlaków metabolicznych – metabolizm cukrów jest ograniczony tylko do glikolizy i wytworzenia kwasu mlekowego (co prowadzi do zakwaszenia płytki i demineralizacji twardych tkanek zęba),
- polimeryzacją cukrów i ich zmagazynowaniem poza komórką (tak powstaje lepki, nierozpuszczalny polimer glukozy mutan, który stanowi główny element spajający płytkę nazębną).
Podatność zębów
Podatność na próchnicę jest cechą osobniczą. Zapadalność na próchnicę jest różna u różnych osób. Wynika to zarówno z predyspozycji genetycznych jak i z warunków socjalnych, w których rozwija się i przebywa człowiek. Dostarczanie wapnia i fluoru w okresie płodowym jak i w okresie wzrostu ma bardzo duży wpływ na podatność zębów na próchnicę.
Czas
Aby doszło do powstania próchnicy trzy powyższe czynniki muszą zaistnieć jednocześnie odpowiednio długo w czasie. Nawet wysokie spożycie cukru przy podatnych na próchnicę zębach nie musi prowadzić do rozwoju tej choroby. Warunkiem jest jednak dokładne i częste oczyszczanie zębów z pozostałości pokarmowych. Dodatkowo na rozwój próchnicy może mieć wpływ zaburzenie w wydzielaniu śliny, która działa bakteriobójczo, remineralizuje niewielkie ubytki, wypłukuje resztki pokarmowe.
Inne hasła zawierające informacje o "Próchnica zębów":
Benedykt Dybowski
...
Próchnica nadkładowa
...
1938
...
Hemofilia
...
Plezjozaur
...
Tytan (pierwiastek)
...
Próchnica
próchnica (gleba)
Próchnica zębów
miejscowość w Polsce:
Próchnica
-
osada
w
woj. lubelskim
, w
pow. łukowskim
, ...
Ymir (mitologia)
...
Krzywica
...
Kolagen
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Próchnica zębów":
202. Środowisko przyrodnicze Polski. Klimat, wody powierzchniowe i podłoże skalne (plansza 13)
...
209. Gleby Polski (plansza 9)
...
031. Strefowość i astrefowość w rozmieszczeniu gleb (plansza 7)
...
|
|
|
|
