Szczaw zwyczajny
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	goździkowce
Rodzina :	rdestowate
Rodzaj :	szczaw
Gatunek :	szczaw zwyczajny
Nazwa systematyczna
Rumex acetosa L. Sp.Pl.2, 1753

Narys kwiatowy

Pąki kwiatowe

Szczaw zwyczajny (Rumex acetosa L.) – gatunek rośliny z rodziny rdestowatych . Występuje w całej Europie i na większości obszaru Azji, w Afryce Północnej ( Maroko ) i w Australii^[2]. Rozprzestrzenił się wraz z europejskim osadnictwem w Ameryce Południowej i Afryce . W Polsce gatunek pospolity na całym obszarze (w górach po regiel dolny ).

Morfologia

Pokrój

Roślina wieloletnia , 30-100 cm wysokości.

Liście

Odziomkowe na długich ogonkach jajowato-podługowate, górne liście siedzące.

Kwiaty

Roślina dwupienna . Kwiaty małe, jednopłciowe w luźnych, wąskich wiechach , czerwonawe. Okwiat składa się z 6 działek w dwóch okółkach. Kwiaty męskie mają 6 pręcików, których długie nitki zwisają na zewnątrz okwiatu, kwiaty żeńskie pojedynczy słupek z trójgraniastą zalążnią i trójdzielnym, pędzelkowatym znamieniem.

Owoc

Trójgraniasty orzeszek z czarnym, błyszczącym nasieniem^[3], otoczony trzema skrzydełkami, które pełnią funkcję aparatu lotnego.

Część podziemna

Posiada zimujące kłącze i mięsisty, głęboki korzeń palowy.

Biologia i ekologia

Bylina , hemikryptofit . Kwitnie od maja do czerwca. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Rośnie na glebach żyznych, bogatych w azot ( roślina azotolubna ). W Polsce pospolity na polanach, łąkach i przydrożach, spotykany jako chwast ruderalny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Molinio-Arrhenatheretea i gatunek wyróżniający dla związku (All.) Aperion spicae-venti^[4]. Liczba chromosomów 2n = 14^[5].

Zmienność

Tworzy mieszańce z szczawiem rozpierzchłym^[5].

Zastosowanie

• Sztuka kulinarna : liście zawierające kwas szczawiowy są jadalne i używane w kuchni do przyrządzania zup , sosów i sałatek .
• Roślina lecznicza . Surowcem zielarskim są liście. Herbatka ze szczawiu pomaga przy dolegliwościach wątroby i nerek . Naparem płucze się owrzodzoną jamę ustną, przemywa czyraki i trudno gojące zranienia.

Ciekawostki

• Zawiera szkodliwy dla zdrowia szczawian potasu jednowodny, który wiąże się z wapniem , tworząc nierozpuszczalny związek nieprzyswajalny przez organizm. Nie powinny go jeść osoby cierpiące na kamienie nerkowe, reumatyzm czy artretyzm .
• Liściem wywabia się plamy z rdzy , pleśni i atramentu , usuwa zabrudzenia z pościeli, wikliny i srebra .
• Bydło nie zjada go, jest również niepożądany w sianie, gdyż obniża jego wartość i powoduje pleśnienie.
• Jest rośliną żywicielską gąsienicy motyla czerwończyk żarek .

Przypisy