Szarłat wyniosły (szarłat wiechowaty), zwany też amarantusem, Amaranthus cruentus L. –
gatunek
rośliny z rodziny
szarłatowatych
. Prawdopodobnie pochodzi z Ameryki Środkowej, obecnie jest uprawiany w wielu rejonach świata[2].
Zastosowanie
Jedna z najstarszych
roślin uprawnych
. Był, obok
kukurydzy
,
ziemniaka
i
fasoli
, podstawową rośliną uprawną
Inków
i
Azteków
.
Amarantus coraz częściej nazywany jest
zbożem
XXI wieku, ponieważ jego nasiona pod względem najważniejszych składników odżywczych przewyższają nawet pszenicę. Reguluje biosyntezę cholesterolu, co zapobiega chorobom układu krążenia. Zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które zmniejszają ryzyko chorób serca i rozwój miażdżycy, a także ma wysoką zawartość białka. Szarłat nie zawiera glutenu, natomiast ma dużo
skwalenu
– lipidu opóźniającego procesy starzenia, łatwo przyswajalnego żelaza, wapnia i magnezu. Ma też dużo błonnika i znaczną zawartość witamin z grupy D oraz A, E, i C.[3]
W Polsce ponad 90% upraw znajduje się na Lubelszczyźnie. Od pewnego czasu znów cieszy się popularnością, jako surowiec na mąkę i kaszę nie zawierającą
glutenu
, a więc przydatną dla osób (zwłaszcza dzieci) uczulonych na tę substancję. Chętnie spożywany też przez
wegetarian
, gdyż posiada wszystkie
aminokwasy egzogenne
[].
Ciekawostki
Łacińska nazwa rośliny jest źródłem nazwy barwy amarantowej, przysłowiowego koloru wypustek przy kołnierzach jednego z historycznych polskich mundurów wojskowych. Używa się też zamiennie określenia barwy szkarłatnej.
Zobacz też
Alergia pokarmowa
,
kasza
.
Przypisy
