Orogeneza alpejska – ostatni okres globalnych fałdowań górotwórczych , w czasie którego doszło do powstania górotworu alpejskiego.

Orogenezę alpejską pośrednio wywołał rozpad superkontynentu Gondwany . Po oderwaniu się płyt afrykańskiej , arabskiej i indoaustralijskiej podryfowały one na północ i zderzyły się z płytą eurazjatycką , powodując intensywne fałdowanie. Większość gór powstałych w trakcie tej orogenezy - alpidów - rozciąga się wzdłuż krawędzi tych płyt.

Orogeneza alpejska zaczęła się u schyłku mezozoiku , trwała przez cały paleogen , na który przypadła główna faza fałdowań, i trwa nadal. W jej ramach wyróżnia się pomniejsze, regionalne orogenezy oraz następujące fazy:

• labińska ( trias górny )
• starokimeryjska ( trias górny )
• młodo(neo)kimeryjska ( jura górna / kreda )
• austryjska ( kreda dolna / kreda górna )
• subhercyńska ( kreda górna )
• laramijska ( kreda górna / paleogen )
• pirenejska (górny eocen )
• helwecka (górny eocen )
• sawska (górny oligocen )
• styryjska (górny miocen )
• attycka (górny miocen )
• rodańska (górny pliocen )
• walahijska (górny plejstocen )
• pasadeńska (górny plejstocen )

Skutki orogenezy alpejskiej

W toku orogenezy alpejskiej zostały wypiętrzone w szczególności pasma górskie łańcucha alpejsko-himalajskiego :

• Pireneje
• Atlas
• Góry Betyckie
• Apeniny
• Alpy
• Karpaty
• Bałkan
• Góry Dynarskie
• Hellenidy (m.in. Pindos )
• Góry Krymskie
• Kaukaz
• Góry Pontyjskie
• Elburs
• Kopet-dag
• Taurus
• Zagros
• Mekran
• Kunlun
• Hindukusz
• Karakorum
• Pamir
• Himalaje
• Góry Arakańskie

a także

• Andy w Ameryce Południowej
• Kordyliery w Ameryce Północnej
• Góry Koriackie , Góry Południowochińskie i Góry Środkowe w Azji.

W czasie orogenezy alpejskiej sąsiadujące ze strefą fałdowań górskie masywy hercyńskie często uległy odmłodzeniu bądź, przeciwnie, zniszczeniu i zapadnięciu.

Zobacz też

• Tabela stratygraficzna .