上海合作组织 Шанхайская организация сотрудничества Szanghajska Organizacja Współpracy
Język roboczy	chiński , rosyjski
Siedziba	Pekin
Członkowie	6 + 4 obserwatorów   Rosja   Chiny   Kazachstan   Tadżykistan   Kirgistan   Uzbekistan Obserwatorzy:   Indie   Pakistan   Iran   Mongolia
Utworzenie	15 czerwca 2001
Rozwiązanie	{{{rozwiązanie}}}

Szanghajska Organizacja Współpracy (SOW; ros. Шанхайская организация сотрудничества (ШОС), chiń. 上海合作组织 Shànghǎi Hézuò Zǔzhī) – regionalna organizacja międzynarodowa, powołana 15 czerwca 2001 przez Rosję , Chińską Republikę Ludowa , Kazachstan , Kirgistan i Tadżykistan (istniejącą od 1996 tzw. Szanghajską Piątkę), w 2001 dołączył do niej Uzbekistan . Jej celem jest umacnianie bezpieczeństwa regionalnego w Azji Centralnej , poprzez zachowanie hegemonicznej pozycji Rosji i Chin w tej części świata. Jakkolwiek istnieją projekty przekształcenia SOW w sojusz wojskowy, to organizacja ta pozostaje na razie paktem politycznym państw, zagrożonych wzrastającymi wpływami USA w tym regionie.

Początki

Szanghajska Piątka powstała jako nieformalne forum konsultacyjne państw chcących uregulować spory graniczne, pomiędzy państwami powstałymi po rozpadzie ZSRR . Z czasem w orbicie zainteresowań tego gremium znalazły się sprawy bezpieczeństwa (m.in. zagrożenie terroryzmem islamskim w Azji Środkowej , dyslokacja wojsk w tej strefie). 26 kwietnia 1996 w Szanghaju strony podpisały Umowę o umocnieniu środków zaufania w kwestiach wojskowych na obszarze pogranicza (tzw. Układ Szanghajski). 24 kwietnia 1997 w Moskwie podpisano Umowę o wzajemnej redukcji sił zbrojnych w rejonie granicy, co umożliwiło delimitację 4 000 km chińskiej granicy.

Kolejne szczyty Szanghajskiej Piątki odbyły się w Ałma-Acie ( 1998 ), Biszkeku ( 1999 ), Duszanbe ( 2000 ).

Utworzenie SOW

Na szczycie w Moskwie (w dniach 14 - 15 czerwca 2001 , utworzono SOW, podpisując Deklarację o utworzeniu Szanghajskiej Organizacji Współpracy, w której zapowiedziano utworzenie Regionalnej Struktury Antyterrorystycznej i Rady Koordynatorów. 7 czerwca 2002 na szczycie w Sankt Petersburgu przyjęto Kartę Szanghajskiej Organizacji Współpracy, dokument ramowy określający struktury SOW.

Zobacz też

• NATO
• GUAM
• Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Szanghajskiej Organizacji Współpracy ( ang.  •  chiń.  •  ros. )
• Szanghajska Organizacja Współpracy na stronie psz.pl ( pol. )

Bibliografia

• Fels, Enrico (2009), Assessing Eurasia's Powerhouse. An Inquiry into the Nature of the Shanghai Cooperation Organisation, Winkler Verlag: Bochum.