Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Szamszi-Adad I

Szamszi-Adad I

Zasięg terytorialny królestwa Szamszi-Adada I (1814-1781 p.n.e.)

Szamszi-Adad I ( akad. Šamši-Adad, tłum. "słońcem moim jest bóg Adad ") - Amoryta , syn Ilu-kabkabi z miasta Terqa , założyciel amoryckiej dynastii państwa asyryjskiego w Mezopotamii , twórca pierwszego asyryjskiego imperium. Panował w latach 1814-1781 p.n.e. (albo też wg innej chronologii: 1750-1718 p.n.e.). Prowadził intensywną politykę podbojów, która doprowadziła Asyrię do pozycji mocarstwa w północnej Mezopotamii. Opanował terytoria od gór Zagros po Syrię i dotarł nawet do Morza Śródziemnego .

Spis treści

Dojście do władzy

Niewiele wiemy o przeszłości Szamszi-Adada I. Jego ojciec, Ilu-kabkabi , był władcą niewielkiego amoryckiego państewka Terqa leżącego na obrzeżach innego amoryckiego państwa Mari (środkowy Eufrat ). Najwcześniejsze informacje o Szamszi-Adadzie pochodzą z Asyryjskiej Listy Królów . Wiemy, iż spędził on pewien czas w Babilonii . Następnie udało mu się przejąć kontrolę nad leżącą nad Tygrysem na południe od miasta Aszur twierdzą Ekallatum (dokładna lokalizacja nieznana). Nie wiadomo dokładnie jak doszło do podboju samego miasta Aszur przez Szamszi-Adada . Być może wykorzystał on zamieszanie spowodowane inwazją Naram-Sina z Esznunny , który kilka lat wcześniej zdobył to miasto osadzając na jego tronie marionetkowego władcę Eriszuma II . Szamszi-Adad nie uczynił Aszur swoją stolicą, lecz rezydował w mieście, które nazwał Szubat-Enlil ( akad. Šubat-Enlil, tłum. "siedziba boga Enlila "), identyfikowanym ze stanowiskiem Tell Leilan . Swego starszego syna Iszme-Dagana uczynił wicekrólem Ekallatum.

Podbój Mari

Gdy Szamszi-Adad I umocnił się na tronie asyryjskim, w Mari wybuchła rewolta pałacowa w której zabity został tamtejszy władca Jachdun-Lim . Następca tronu Zimri-Lim musiał uciekać i znalazł schronienie w królestwie Jamhadu ( Aleppo ). Szamszi-Adad wykorzystał panujące w Mari zamieszanie i przejął tam rządy usuwając uzurpatora który zabił Jachdun-Lima . Na tronie Mari Szamszi-Adad I osadził jako wicekróla swego młodszego syna Jasmach-Adada .

Rządy

Po opanowaniu Mari Szamszi-Adad kontrolował całą północną Mezopotamię i część Syrii. W swych inskrypcjach chwali się on wzniesieniem triumfalnej steli nad brzegiem Morza Śródziemnego :

" Stelę, na ktorej umieściłem moje wielkie imię,
wzniosłem w kraju Laban (Liban) na wybrzeżu
Wielkiego Morza (Morze Śródziemne)"[1]

Królestwo Szamszi-Adada, sięgające od Eufratu po góry Zagros , a dzięki sieci przymierzy jeszcze dalej, było rządzone przez jego dwóch synów, których umieścił w Ekallatum i Mari . Podczas gdy starszy Iszme-Dagan odziedziczył talenty swojego ojca i był kompetentnym władcą, jego brat Jasmach-Adad był człowiekiem nieudolnym i słabego charakteru, co jasno wynika z listów wysyłanych przez ojca do młodszego syna:

"[...] jak długo będziemy musieli ciągle tobą kierować? Jesteś jeszcze młody: jeszcze broda nie porosła twoich policzków. Jak długo jeszcze nie będziesz umiał zarządzać swoim własnym domem? Czy nie widzisz, ze twój brat dowodzi wielkimi armiami! Troszczysz się chociaz o zarządzanie swoim pałacem i domem? [...]"[1]

Szamszi-Adad umacniał i poszerzał granice swego państwa przez całe swoje życie. Jako pierwszy władca asyryjski - wzorem Sargona Wielkiego z Akadu - zaczął używać tytułu "król całości/wszystkiego" ( akad. šar kiššati). Był bardzo dobrym organizatorem. Interesował się karawanami, produkcją pługów, a nawet dostawami gwoździ brązowych. Z uwagi na to, że jego kraj nie miał lasów, szczególnym zainteresowaniem obdarzał dostawy drewna. Cała ta praca poszła jednak na marne, gdyz wraz z jego śmiercią w 1782 r. p.n.e. państwo zaczęło szybko się rozpadać. Jasmach-Adad musiał uciekać z Mari przepędzony przez Zimri-Lima , korzystającego z poparcia Jamchadu , Esznunny i Babilonu . Iszme-Dagan pokonany został przez Daduszę, władcę Esznunny , a wiele z miast północnej Mezopotamii (takich jak Arbil czy Szubat-Enlil ) wpadło w ręce Elamu i Esznunny .

Budowle wzniesione za panowania Szamszi-Adada I

  • świątynia boga Aszura / Enlila w miescie Aszur zwana "Domem Dzikiego Byka Kraju" ( sum. E2.AM.KUR.KUR.RA)
  • ziggurat Enlila w mieście Aszur – pierwszy ziggurat w północnej Mezopotamii
  • stary pałac w Aszur

Przypisy

  1. 1,0 1,1 M.Roaf, Wielkie kultury świata: Mezopotamia (1998), s.114.

Bibliografia

  • A.K.Grayson, Königslisten und Chroniken, w: Reallexikon der Assyriologie VI, s.105-106.
  • Maciej Popko , Huryci (1992), s. 37nn.
  • Michael Roaf, Wielkie kultury świata: Mezopotamia (1998), s.112nn.

Zobacz też


Poprzednik
Eriszum II
Władca Asyrii
1814-1782 pne.
Następca
Iszme-Dagan I


Inne hasła zawierające informacje o "Szamszi-Adad I":

Sztuka asyryjska ...

Anu ...

Adad ...

Państwo nowobabilońskie ...

Salmanasar III ...

Aszuruballit I ...

Jasmach-Adad - taki jego obraz wyłania się z odkrytych w Mari listów, które Szamszi-Adad I , Iszme-Dagan I i Jasmach-Adad wymieniali ze sobą. Po śmierci Szamszi-Adada ...

Zimri-Lim tym mieście, odkopanego w latach trzydziestych XX wieku przez francuskich archeologów. Zobacz też Jachdun-Lim Mari Szamszi-Adad I Hammurabi ...

Jachdun-Lim się pod kontrolę Asyrii i jego rola w regionie znacznie podupadła. Zobacz też Mari Zimri-Lim Szamszi-Adad I ...

Terqa ówczesnego królestwa Mari . To stąd najprawdopodobniej wywodził się twórca pierwszego państwa asyryjskiego Szamszi-Adad I . Władca ten podbił królestwo Mari i przejął kontrolę nad Terqą, ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Szamszi-Adad I":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie