System APG – nowoczesny, aktualizowany system klasyfikacji roślin okrytonasiennych . Nazwa pochodzi od akronimu międzynarodowej grupy systematyków roślin ( ang . Angiosperm Phylogeny Group ) zajmującej się klasyfikacją roślin okrytonasiennych z zastosowaniem metod systematyki molekularnej . W systemie tym rośliny porządkowane są według pokrewieństwa ustalanego przede wszystkim na podstawie danych molekularnych (analizie poddawane są dwa geny DNA chloroplastowego i jeden gen kodujący rybosomy ), także z wykorzystaniem danych z zakresu morfologii i anatomii , chemotaksonomii , fitogeografii .

Nowa wiedza o filogenezie roślin ujawniła często odmienne relacje między poszczególnymi grupami roślin w stosunku do innych systemów klasyfikacji roślin ( Cronquist 1981 , Thorne 1992, Takhtajan 1997 ). Powodem tych różnic jest to, że w innych systemach niż APG rośliny łączone są co prawda z uwzględnieniem w różnym stopniu powiązań ewolucyjnych, jednak często podstawowym kryterium klasyfikacji pozostaje podobieństwo. Do ważnych konsekwencji opublikowania systemu APG należy m.in. ujawnienie parafiletycznego charakteru dwuliściennych - taksonu obecnego dotychczas we wszystkich wcześniejszych systemach.

Ponieważ system APG oparty jest wyłącznie na kryterium pokrewieństwa roślin ( kladystyce ), hierarchiczne jednostki taksonomiczne stosowane są tu jedynie pomocniczo. Rośliny w tym systemie grupowane są wyłącznie w klady , a tradycyjny podział na rodziny i rzędy zachowany został dla czytelności systemu. Dla odróżnienia od nazw rodzin i rzędów używanych we wcześniejszych systemach klasyfikacyjnych - nazwy tych grup systematycznych w systemie APG nie są zapisywane italikiem .

System klasyfikacyjny roślin grupujący rośliny w klady budzi opór wśród wielu taksonomów przywiązanych do tradycyjnych systemów hierarchicznych. W systemie APG zachowano więc częściowo tradycyjne nazewnictwo i do poszczególnych kladów dopasowywane są dotychczas stosowane kategorie systematyczne (dotyczy to rzędów i rodzin ). Często towarzyszy temu zmiana rangi systematycznej dotychczasowych taksonów. Dzieje się tak wówczas, gdy wyróżniane dotychczas w oparciu o kryteria głównie morfologiczne grupy systematyczne (np. rodziny) okazują się siostrzanymi kladami do jednostek systematycznych innej rangi (np. rzędów).

Rozwój systemu

Powstanie systemu APG możliwe było dzięki postępowi biologii molekularnej . Gwałtowny rozwój metod i wiedzy na temat sekwencji DNA roślin nastąpił od lat 90. XX wieku . Szczególnie przydatne dla ustalania pokrewieństwa roślin okazały się badania nad plastydowym genem rbcL. Równoczesny rozwój teorii filogenezy oraz możliwości przetwarzania danych pozwolił na stworzenie w ciągu zaledwie kilku lat zarysu drzewa filogenetycznego roślin okrytonasiennych . System APG opublikowany został po raz pierwszy w 1998 roku^[1] i ówczesna wersja znana jest pod skrótem APG I (lub też po prostu APG). W związku z szybkim rozwojem wiedzy w zakresie filogenezy roślin, już po upływie 5 kolejnych lat, w 2003 roku, opublikowana została zrewidowana i uzupełniona wersja znana jako APG II ^[2]. System APG jest rozwijany nadal, taksonomowie śledzący postępy w zakresie badań molekularnych aktualizują i uszczegóławiają go na bieżąco. Przykładem takiego przedsięwzięcia jest opublikowana i regularnie aktualizowana przez jednego z członków APG - Petera F. Stevensa strona internetowa Angiosperm Phylogeny Website ^[3]. W 2009 opublikowana została wersja trzecia systemu pod nazwą APG III ^[4][5][6].

Klasyfikacja

Poniżej przedstawiony jest schemat klasyfikacji systemu APG bazujący na aktualizowanych danych Angiosperm Phylogeny Website ^[7] Nazewnictwo kladów zgodne z PhyloCode ustalone zostało na podstawie Suprageneric Names: Difficult under any Code ^[8].

Klady na jednym poziomie oznaczonym liczbą są dla siebie siostrzane, wraz ze wzrostem liczby kolejne klady są coraz młodsze (wersje oficjalnie publikowane systemu znane są jako APG I oraz APG II ).

(Amborellalesinae):

• 1. Amborellales
• 1. Klad siostrzany (Nyphaealesinae):
  • 2. Nymphaeales
  • 2. Klad siostrzany (Austrobaileyalesinae):
    • 3. Austrobaileyales
    • 3. Klad siostrzany:
      • 4. Klad jednoliściennych ( monocots )=(Acoralesinae):
        • 5. Acorales
        • 5. Klad siostrzany (Alismatalesinae):
          • 6. Alismatales
          • 6. Klad siostrzany (Petrosavialesinae):
            • 7. Petrosaviales
            • 7. Klad siostrzany (Dioscorealesinae):
              • 8. Klad siostrzany (Alismatidae):
                • 9. Dioscoreales
                • 9. Pandanales
              • 8. Klad siostrzany (Lilialesinae):
                • 9. Liliales
                • 9. Klad siostrzany (Asparagalesinae):
                  • 10. Asparagales
                  • 10. Klad siostrzany (Dasypogonalesinae):
                    • 11. Klad komelinowych (commelinids)=(Arecalesinae):
                      • 12. Arecales
                      • 12. Klad siostrzany (Poalesinae):
                        • 13. Poales
                        • 13. Klad siostrzany (Commelinalesinae):
                          • 14. Commelinales
                          • 14. Zingiberales
      • 4. Klad siostrzany (Ceratophyllalesinae):
        • 5. Ceratophyllales
        • 5. Klad siostrzany (Chloranthalesinae):
          • 6. Chloranthales
          • 6. Klad siostrzany (Magnolialesinae):
            • 7. Klad magnoliowych ( magnoliiids ):
              • 8. Klad siostrzany:
                • 9. Laurales
                • 9. Magnoliales
              • 8. Klad siostrzany (Piperalesinae):
                • 9. Canellales
                • 9. Piperales
            • 7. Klad dwuliściennych właściwych (eudicots)=(Ranunculalesinae):
              • 8. Ranunculales
              • 8. Klad siostrzany (Sabialesinae):
                • 9. Proteales
                • 9. Klad siostrzany (Buxalesinae):
                  • 10. Buxales
                  • 10. Klad siostrzany (Trochodendralesinae):
                    • 11. Trochodendrales
                    • 11. Klad siostrzany (Gunneralesinae):
                      • 12. Gunnerales
                      • 12. Klad późnych dwuliściennych właściwych (core eudicots)=(Berberidopsidalesinae):
                        • 13. Berberidopsidales
                        • 13. Klad siostrzany (Dillenialesinae):
                          • 14. Dilleniales
                          • 14. Caryophyllales
                        • 13. Santalales
                        • 13. Klad siostrzany (Saxifragalesinae):
                          • 14. Saxifragales
                          • 14. Klad siostrzany (Vitalesinae):
                            • 15. Vitales
                            • 15. Klad różowych ( rosids )=(Crossosomatalesinae):
                              • 16. Crossosomatales
                              • 16. Geraniales
                              • 16. Myrtales
                              • 16. Klad różowych właściwych I (eurosids I)=(Zygophyllalesinae):
                                • 17. Zygophyllales
                                • 17. Klad siostrzany (Malpighialesinae):
                                  • 18. Celastrales
                                  • 18. Malpighiales
                                  • 18. Oxalidales
                                • 17. Klad siostrzany (Rosalesinae):
                                  • 18. Fabales
                                  • 18. Rosales
                                  • 18. Klad siostrzany :
                                    • 19. Cucurbitales
                                    • 19. Fagales
                              • 16. Klad różowych właściwych II (eurosids II)=(Huertealesinae):
                                • 17. Huerteales
                                • 17. Klad siostrzany (Brassicalesinae):
                                  • 18. Brassicales
                                  • 18. Klad siostrzany (Malvalesinae):
                                    • 19. Malvales
                                    • 19. Sapindales
                        • 13. Klad astrowych ( asterids )=(Cornalesinae):
                          • 14. Cornales
                          • 14. Klad siostrzany (Ericalesinae):
                            • 15. Ericales
                            • 15. Klad astrowych właściwych (euasterids):
                              • 16. Klad astrowych właściwych I (euasterids I)=(Garryalesinae):
                                • 17. Garryales
                                • 17. Klad siostrzany (Boraginalesinae):
                                  • 18. Gentianales
                                  • 18. Klad siostrzany (Laminalesinae):
                                    • 19. Lamiales
                                    • 19. Solanales
                              • 16. Klad astrowych właściwych II (euasterids II)=(Aquifolialesinae):
                                • 17. Aquifoliales
                                • 17. Klad siostrzany (Asteralesinae):
                                  • 18. Apiales
                                  • 18. Asterales
                                  • 18. Dipsacales

Rodziny o niejasnej pozycji w systemie

• Dasypogonaceae - w obrębie kladu kamelinowych
• Sabiaceae - blisko Proteales , Buxales
• Picranminaceae - w obrębie kladu różowych
• Huaceae - w obrębie kladu różowych właściwych I
• Icacinaceae, Oncothecaceae - w obrębie kladu astrowych właściwych I, blisko Garryales
• Boraginaceae - w obrębie kladu astrowych właściwych I, blisko Gentianales
• Escalloniaceae, Paracryphiaceae, Polyosmaceae, Quintiniaceae, Sphenostemonaceae - blisko Asterales
• Columelliaceae, Desfontainiaceae - blisko Dipsacales

Przypisy

Zobacz też

• FiloKod
• Kladystyka
• System Cronquista
• System Reveala
• System Takhtajana