Zakon Kawalerów Maltańskich
Herb
Pełna nazwa	Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego, z Rodos i z Malty.
Nazwa łacińska	Ordo MIlitiae Sancti Johannis Baptistae Hospitalis Hierosolimitani
Kościół	Kościół katolicki
Dewiza	Tuitio fidei et obsequium pauperum
Założyciel	Gérard de Martigues
Rok zatwierdzenia	1113
witryna instytutu

Sovrano Militare Ordine Ospedaliero di San Giovanni di Gerusalemme di Rodi e di Malta Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy z Rodos i z Malty
Flaga Godło Flaga Godło
Dewiza : ( Łacina ) Tuitio Fidei et Obsequium Pauperum
Hymn : Ave Crux Alba
Język urzędowy	włoski
Stolica	Pałac Maltański w Rzymie
Typ państwa	monarchia elekcyjna
Głowa państwa	Wielki mistrz Matthew Festing
Jednostka monetarna	scudo

Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego z Rodos i z Malty zwany jest też Zakonem Kawalerów Maltańskich. Jego zwyczajowe nazwy to Szpitalnicy , Joannici i kawalerowie maltańscy. Rodowód swój wywodzi on z zakonów rycerskich powstałych na fali XII-wiecznych krucjat . Odegrał znaczącą rolę w historii Europy, głównie ze względu na swój – istotny kiedyś – potencjał militarny i znakomitą flotę. Joannici położyli także olbrzymie zasługi w dziele organizacji i prowadzenia pierwszych średniowiecznych szpitali na kontynencie europejskim. Zakon uznawany jest przez szereg państw za podmiot prawa międzynarodowego . Jego nieruchomości: dwie w Rzymie i jedna na Malcie mają status eksterytorialności . Zakon jest stroną umów międzynarodowych , utrzymuje stosunki dyplomatyczne , bierze udział w konferencjach międzynarodowych, działa w różnych organizacjach jako obserwator ( ONZ , UNESCO , UNICEF , Unia Łacińska ). Jednak nie można mówić o wyłącznym obywatelstwie zakonu – istnieje ono obok macierzystego.

Znaczek pocztowy wydany przez SMOM

Tablica rejestracyjna wydana w Rzymie

Zakon wydaje własne znaczki pocztowe , własne rejestracje dla samochodów służbowych (o kodzie SMOM); ma też swoją walutę , którą jest scudo (1 scudo = 12 tari = 240 grani).

Historia zakonu

Początki w Palestynie

Zamek Krak des Chevaliers w Syrii

Zakon powstał jeszcze przed I krucjatą – jego początki sięgają nieformalnego bractwa zawiązanego przy szpitalu św. Jana Chrzciciela ^[1], który został założony przez mieszczan z włoskiego państewka Amalfi . Było to bractwo zakonne pod wodzą charyzmatycznego, półlegendarnego, a dziś błogosławionego brata Gérarda . W czasie pierwszej krucjaty szpital okazał się bardzo przydatną instytucją; istniejące przy nim bractwo przekształciło się w zakon rycerski, który w 1113 roku został oficjalnie uznany przez papieża Paschalisa II . W odróżnieniu od Krzyżaków , zakon joannitów – podobnie jak templariusze – miał od początku charakter międzynarodowy i przyjmowano do niego wszystkich szlachetnie urodzonych rycerzy katolickich bez względu na ich narodowość.

Warownia Margat – kwatera główna joannitów

Władcy Królestwa Jerozolimskiego , powstałego na bazie sukcesów pierwszej krucjaty, nałożyli na joannitów – dla odciążenia jednostek liniowych – obowiązek strzeżenia bezpieczeństwa wewnętrznego w nowym państwie. Joannici rozpoczęli w tym czasie budowę całej sieci warowni i zamków na terenie Palestyny ; wśród nich była ogromna warownia-szpital Margat , która stała się później oficjalną siedzibą zakonu. W 1144 roku Rajmund II , hrabia Trypolisu , oddał szpitalnikom olbrzymi zamek Krak des Chevaliers . Zakon uzyskał w tym czasie także szereg przywilejów i dóbr w całej chrześcijańskiej Europie, w której powstała sieć jego komandorii – część również w Polsce.

Cypr, Rodos i Malta

Po upadku Jerozolimy joannici przenieśli swój główny szpital do Akki , a siedzibę do Margat. Po zdobyciu Akki przez Mameluków i upadku Królestwa Jerozolimskiego w 1291 roku, zakon przeniósł się razem z templariuszami na Cypr . Po likwidacji zakonu templariuszy papież przekazał większość ich dóbr i ziem joannitom, jednak nie wszystkie posiadłości udało im się przejąć. Nagły wzrost potęgi umożliwił joannitom pod wodzą bezwzględnego Fulko de Villareta zorganizowanie najazdu na wyspę Rodos , będącą formalnie pod władzą Bizancjum . Joannici zajęli i spacyfikowali całą wyspę i utworzyli na jej terenie sprawnie zarządzane państwo zakonne. Przyjęli też wówczas nazwę Kawalerów Rodyjskich. Rycerze przesiedli się z koni na okręty, a ich państwo stało się szybko potęgą morską kontrolującą handel we wschodniej części Morza Śródziemnego ; jego obecność była czynnikiem sprzyjającym wzrostowi zamożności włoskich miast-państw, zwłaszcza Wenecji .

Zamek Joannitów na Rodos

Członkowie zakonu pochodzili z wielu państw Europy . Podzieleni byli na osiem grup narodowościowo-terytorialnych zwanych językami (Langues) lub mowami. Były to: Prowansja , Owernia , Francja , Anglia , Włochy , Niemcy , Aragonia i Kastylia . W fortecach bronionych przez Zakon każda Langua strzegła tylko jednej części murów, co wzmacniało rywalizację i konkurencję między mowami, choć z drugiej strony osłabiało jedność zakonu.

Zakonna kontrola handlu morskiego stała w sprzeczności z interesami Imperium Osmańskiego , które podejmowało ciągłe ataki na Rodos. Czwarta próba zdobycia wyspy, podjęta w 1522 roku przez wojska Sulejmana Wspaniałego, powiodła się. Po sześciu miesiącach oblężenia, w dniu 22 grudnia 1522 roku Wielki Mistrz Filip Villiers de l’Isle Adam został zmuszony do kapitulacji. W uznaniu dla męstwa Kawalerów sułtan pozwolił im odpłynąć z bronią i sprzętem. Zwycięzcy oddali również pokonanym honory wojskowe. Miało to miejsce dnia 1 stycznia 1523 roku. Przez siedem lat zakon tułał się po różnych portach Morza Śródziemnego, aż wreszcie cesarz Karol V w 1530 roku pozwolił Kawalerom Rodyjskim osiedlić się na Malcie , gdzie zbudowali port, szpital i warownię, z której ponownie nękali okręty osmańskie. Wtedy też przyjęli używaną do dziś nazwę Kawalerów Maltańskich. Ataki okrętów zakonnych spowodowały szybką odpowiedź Imperium w postaci inwazji, jednak długotrwałe oblężenie Malty tzw. Wielkie Oblężenie w roku 1565 przez wojska Sulejmana Wspaniałego nie przyniosło efektu. W roku 1566 rozpoczęto budowę miasta mającego stać się nową stolicą. Na cześć Jeana de la Valette , wielkiego mistrza w latach 1557 - 1568 , dowodzącego wojskami zakonu podczas oblężenia, miasto to – będące stolicą współczesnej Malty – nazwano Vallettą .

Zakon stworzył na Malcie państwo zakonne równie świetnie zorganizowane, jak wcześniejsze na Rodos. To późniejsze przetrwało do roku 1798 , kiedy to flota Napoleona kierująca się do Egiptu zajęła wyspę bez większego oporu, przekształcając ją w zamorską prowincję Francji.

Większość dóbr, które Kawalerowie Maltańscy zmuszeni byli pozostawić na Malcie, została zajęta przez wojska francuskie. Nie cofnęły się one nawet przed splądrowaniem kościołów, co wywołało bunt miejscowej ludności, początkowo przychylnej Francuzom. Kosztowności należące do zakonu wywieziono z wyspy na statku "L'Orient", który w czasie bitwy pod Abukirem został zatopiony wraz z całym ładunkiem.

Na skutek wojen napoleońskich w Europie Zakon utracił większość swoich komandorii.

W roku 1800 wywołane przez Maltańczyków powstanie, wsparte przez flotę angielską i portugalską, doprowadziło do zajęcia Malty przez wojska brytyjskie. Dwa lata później między Francją i Wielką Brytanią został zawarty pokój w Amiens , którego jeden z punktów mówił o przywróceniu Malty zakonowi. Jednak rok później traktat ów został zerwany i do oddania wyspy Kawalerom Maltańskim nie doszło. Zakon ostatecznie musiał pogodzić się z jej utratą, kiedy w 1814 roku traktat paryski oficjalnie uznał brytyjskie zwierzchnictwo nad wyspą.

Po upadku Malty wielki mistrz Ferdynand von Hompesch z konwentem udał się do austriackiego Triestu . W roku 1799 , po rezygnacji von Hompescha, nowym wielkim mistrzem i protektorem Kawalerów Maltańskich został car Rosji Paweł I (wybrany 7 listopada 1798 )^[2]. Od roku 1774 na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów działał katolicki Wielki Przeorat Polski, w 1797 roku przekształcony we Wielki Przeorat Rosji. W 1798 roku został utworzony także nowy prawosławny Wielki Przeorat Rosji. W tym czasie stolicą Zakonu stał się Sankt Petersburg . W 1801 roku car Paweł I został uduszony przez członków swojej świty, wśród których było czterech kawalerów maltańskich. Następny car, Aleksander I , syn Pawła I, sam zrzekł się dziedziczenia stanowiska wielkiego mistrza , a na namiestnika Kawalerów Maltańskich mianował baliwa Mikołaja Sałtykowa; Rada Zakonu, za zgodą protektora cara Aleksandra I, zwróciła się w 1802 roku do papieża Piusa VII o wyznaczenie nowego wielkiego mistrza. W roku 1803 papież zatwierdził wybór, wspieranego przez prawosławny wielki przeorat Rosji, Jana Chrzciciela Tomassiego.

Czasy współczesne

Flaga zakonu

Jeden z symboli zakonu – krzyż maltański

Skrzynki pocztowe w urzędzie pocztowym Zakonu na Via Bocca di Leone w Rzymie

Po upadku Napoleona Zakon odzyskał część swoich dóbr na Sycylii i w okolicach Ferrary , jednak trudności finansowe zmusiły Kawalerów Maltańskich do ich porzucenia i przeniesienia swojej siedziby do Rzymu .

W XIX wieku rozproszeni po Europie kawalerowie maltańscy zaczęli zakładać nieformalne stowarzyszenia świeckie, będące odtworzeniem dawnej struktury przeoratów. Część z nich miała charakter katolicki, część – protestancki.

Pierwszym tego rodzaju stowarzyszeniem było Maltańskie Stowarzyszenie Reńsko-Westfalskie, założone w 1864 roku, które grupowało katolickich członków dawnego zakonu. Jego konkurencją była, popierana przez królów Prus , protestancka komturia Brandenburgii zakonu joannitów , istniejąca od 1538 roku, a rozwiązana podczas sekularyzacji zakonów w Prusach w roku 1811 ; odnowiona w 1856 , stała się elitarnym stowarzyszeniem pruskiej szlachty. To ten zakon określa się na ogół mianem joannitów. Protestanccy joannici mają swe organizacje także w Szwecji (Johanniterorden), Holandii i Wielkiej Brytanii (British Realm of the Most Venerable Order of the Hospital of St. John of Jerusalem). Organizacje te są uznawane przez zakon katolicki.

Na ich wzór powstawały też podobne stowarzyszenia w innych krajach: Anglii (1876), Hiszpanii (1891), Włoszech (1877), Francji, Portugalii i Polsce (1920). Stowarzyszenia te w czasie I i II wojny światowej organizowały szpitale polowe , a w czasach pokoju zajmowały się prowadzeniem szpitali zwykłych. Zakon stał się bardzo popularny w USA, gdzie przystąpiło do niego ponad 2000 kawalerów.

Jednocześnie powstawało też wiele organizacji podszywających się pod Zakon.

Obecnie wszystkie katolickie stowarzyszenia kawalerów maltańskich są oficjalnie częścią Zakonu, zaś protestanckie stowarzyszenie angielskie i niemieckie funkcjonują niezależnie, ale stale współpracują i wymieniają doświadczenia z zakonem katolickim.

Zakon w swojej części katolickiej liczy dzisiaj ok. 10 tys. członków zrzeszonych w sześciu wielkich przeoratach, 4 subprzeoratach i 45 związkach narodowych. 150 członków jest Polakami. W 1994 roku zakon uzyskał status oficjalnego stałego obserwatora przy ONZ. Stanowi suwerenny podmiot prawa międzynarodowego i jest oficjalnie uznawany przez rządy 103 krajów świata, przy głowach których ma swoich ambasadorów^[3]. Na czele Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników Świętego Jana Jerozolimskiego z Rodos i z Malty stoi obecnie 79. Wielki Mistrz Fra' Matthew Festing .

Kawalerowie Maltańscy na terenie dzisiejszej Polski

Kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami w Poznaniu

Na Śląsk rycerze św. Jana dotarli już w I poł. XII w. z Czech i Węgier . Monasterie św. Jana nie były jednak w Polsce tak liczne, jak w Europie Zachodniej . Pierwsze komandorie powstały na Dolnym Śląsku . Zapiski na ten temat znajdują się w "Kapitularzu Generalnym Zakonu" wydanym w Paryżu w roku 1867 . Czytamy tam również, że w roku 1169 Władysław II , król Czech podarował Szpitalowi jerozolimskiemu Oleśnicę wraz z okolicznymi wsiami i posiadłościami. Do Małopolski joannici zostali sprowadzeni przez księcia Henryka Sandomierskiego , który przed rokiem 1166 nadał im miasto Zagość z kilkoma wsiami. W 1187 roku otrzymali kościół św. Michała Archanioła w Poznaniu – przemianowany na kościół św. Jana Jerozolimskiego ( Jana Chrzciciela ) – a wkrótce potem kościoły w Tyńcu nad Ślęzą , Bardzie i Strzegomiu na Śląsku, gdzie powstały komandorie joannitów. Na Pomorze Gdańskie sprowadził joannitów prawdopodobnie (w roku 1198 lub wcześniej) książę świecki Grzymisław , któremu zawdzięczały swoje powstanie domy zakonne w Starogardzie i Skarszewach . W 1278 roku dzięki nadaniu Mściwoja II , powstała kolejna placówka w Lubiszewie , gdzie już od roku 1198, rycerze św. Jana sprawowali patronat nad kościołem św. Trójcy. Po zajęciu Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków , joannici rozwijali swoje posiadłości jeszcze przez jakiś czas – m.in. w 1320 roku doprowadzili do nadania Skarszewom praw miejskich – ale ostatecznie w 1370 odsprzedali wszystkie swoje dobra w tej dzielnicy zakonowi krzyżackiemu.

Zamek Joannitów w Łagowie

W XII wieku i później powstały dalsze komandorie, m.in. na Pomorzu Zachodnim ( Stargard 1186 ) i w Nowej Marchii ( ziemia lubuska ), np. w Słońsku i w Łagowie , a po kasacie zakonu templariuszy w Chwarszczanach . W XIV wieku , od 1371 r. przeorem zakonu rycerskiego joannitów na Czechy , Morawy , Polskę , Austrię , Styrię i Karyntię zaś od 1384 skarbnikiem i namiestnikiem na obszar przeoratu niemieckiego był piastowicz śląski , Ziemowit (Siemowit) , trzeci syn Kazimierza I cieszyńskiego . Matką Ziemowita była Eufemia, córka Trojdena I księcia mazowieckiego . Pieczęć Ziemowita z lat 1376 – 1388 przedstawia w tarczy orła w prawo, nad prawym skrzydłem orła znajduje się krzyż zakonny joannitów . W XVII wieku najsławniejszym Polakiem , kawalerem maltańskim, był Bartłomiej Nowodworski , komandor poznański w latach 1624 – 1625 . W 1775 roku powstał w Polsce Wielki Przeorat. Połączony został w 1797 przez cara Pawła I z nowym przeoratem rosyjskim w jedno zgromadzenie (rozwiązane formalnie w 1817 , choć potwierdzone przyjęcia nowych kawalerów, w większości Polaków trwały do 1824 ). Ostatnią komandorią była komandoria poznańska, przejęta przez władze pruskie po śmierci ostatniego komandora w 1832 roku. Związek Polskich Kawalerów Maltańskich powstał w roku 1927 pod kierownictwem hr. Bogdana Hutten-Czapskiego . Po II wojnie światowej Związek funkcjonował na emigracji, a w roku 1992 został reaktywowany w Polsce.

Tradycja przynależności do zakonu joannitów przetrwała do dziś w wielu rodach szlacheckich i stanowi tytuł honorowy. W Polsce do zakonu należy 160 osób^[4], w tym politycy, m.in. Marcin Libicki .

Strój kawalera maltańskiego

Strój zakonny

Strój zakonny joannitów został ustalony przez papieża Aleksandra IV w 1259 roku i składał się z czarnego habitu oraz czarnego płaszcza z kapturem. Na habicie i płaszczu po lewej stronie naszyty był biały krzyż, który obecną formę (krzyża tzw. "maltańskiego") przybrał w XVI w. Bracia-rycerze w czasie pokoju nosili czarny płaszcz z białym krzyżem, do walki natomiast nakładali na zbroję czerwoną tunikę z białym krzyżem łacińskim .

W drugiej połowie XVII wieku stopniowo zrezygnowano ze zbroi, a w XVIII wieku bojowym strojem kawalerów maltańskich stała się szkarłatna suprawesta z białym łacińskim krzyżem.

Obecnie uroczystym strojem kościelnym kawalerów maltańskich jest tzw. culla – długa, luźna czarna szata z wyszytym na piersi dużym białym ażurowym krzyżem maltańskim o rysunku zależnym od rangi w Zakonie lub peleryna i mantyla w wypadku dam maltańskich. W trakcie wystąpień o charakterze dyplomatycznym lub dworskim dostojnicy zakonu używają nadal szkarłatnych mundurów o kroju pochodzącym z drugiej połowy XIX w. i kapeluszy typu bicorne. Mają również prawo zakładać do nich miecz paradny i ostrogi.

Insygnia zakonne

Wielki Mistrz

Insygniami Wielkiego Mistrza Zakonu Joannitów jest łańcuch orderowy Zakonu Maltańskiego z Krzyżem^[5]. Dla 72. Wielkiego Mistrza, cara Pawła I , wykonano ponadto dwie korony książęce, tzw. korony maltańskie^[6] symbolizujące władzę świecką zwierzchnika Zakonu. Jedna z tych koron jest obecnie eksponatem na Kremlu w Moskwie. Druga natomiast została w 1803 roku zwrócona Zakonowi Maltańskiemu i jest obecnie przechowywana w siedzibie głównej Wielkiego Mistrza w Rzymie.

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Rangi i kategorie w zakonie

Klasa pierwsza – członkowie, którzy złożyli śluby ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Są zakonnikami w rozumieniu prawa kanonicznego, nie są jednak zobowiązani do życia w zgromadzeniu.

• Kawalerowie po Sprawiedliwości (profesi)
  • Kawalerowie po Sprawiedliwości ze ślubami czasowymi,
  • Kawalerowie po Sprawiedliwości ze ślubami wieczystymi,
  • Kawalerowie profesyjni Wielkiego Krzyża po Sprawiedliwości,
  • Baliwowie profesyjni Wielkiego Krzyża po Sprawiedliwości,
  • Komandorowie,
• Profesyjni i Konwentualni Kapelani
  • Profesyjni i Konwentualni Kapelani ze ślubami czasowymi
  • Profesyjni i Konwentualni Kapelani ze ślubami wieczystymi
  • Profesyjni i Konwentualni Kapelani Wielkiego Krzyża po Sprawiedliwości
• Donaci po Sprawiedliwości zwani też Kawalerami Łaski Magistralnej w Posłuszeństwie

Klasa druga – członkowie, którzy złożyli śluby posłuszeństwa zobowiązując się do życia zgodnego z zasadami chrześcijaństwa zainspirowani regułą zakonu.

• Kawalerowie i Damy Honoru i Dewocji w Posłuszeństwie
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji w Posłuszeństwie
  • Baliwowie Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji w Posłuszeństwie
• Kawalerowie i Damy Łaski i Dewocji w Posłuszeństwie
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Łaski i Dewocji w Posłuszeństwie
• Magistralni Kawalerowie i Damy w Posłuszeństwie
  • Magistralni Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża w Posłuszeństwie

Klasa trzecia – członkowie, którzy nie złożyli ślubów.

• Kawalerowie i Damy Honoru i Dewocji
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji
  • Baliwowie Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji
  • Baliwowie – Kardynałowie Świętego Kościoła Rzymskiego
  • Komandorowie na podstawie ius patronatus
• Kapelani Konwentualni ad honorem
  • Kapelani Konwentualni Wielkiego Krzyża ad honorem
• Kawalerowie i Damy Łaski i Dewocji
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Łaski i Dewocji
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Łaski i Dewocji ze Wstęgą
• Kapelani Magistralni
• Kawalerowie i Damy Łaski Magistralnej
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Łaski Magistralnej
  • Kawalerowie i Damy Wielkiego Krzyża Łaski Magistralnej ze Wstęgą
• Donaci (mężczyźni i kobiety) Dewocji^[7].

Występujące w literaturze nazwy Zakonu

Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Św. Jana Jerozolimskiego zwany Rodyjskim, zwany Maltańskim znany jest w historii pod różnymi nazwami używanymi zamiennie w kolejnych okresach jego dziejów, różna jest też ich pisownia. Najstarsza z nich, jeszcze w języku łacińskim to Fratres Hospitalis St. Joannis Hierosolymitani – Bracia Szpitalni Św. Jana Jerozolimskiego.

Najpopularniejsze z nich, używane w literaturze przedmiotu to:

• Szpitalnicy,
• Zakon Szpitalników Św. Jana Jerozolimskiego,
• Zakon Szpitala Św. Jana,
• Szpital,
• Joannici,
• Kawalerowie Rodyjscy,
• Rycerze Rodyjscy,
• Rycerze św. Jana,
• Kawalerowie Maltańscy,
• Rycerze Maltańscy,
• Zakon Kawalerów Maltańskich,
• Święty Zakon Jerozolimski Św. Jana.

W XVIII wieku w piśmiennictwie polskim pojawiają się również takie nazwy jak Order Jerozolimski czy Order Maltański. Niektóre pozycje używają również tak nietypowych określeń jak Gościnnicy. Konstytucja Zakonu przewiduje także skrót od pełnej nazwy włoskiej – SMOM.

W literaturze europejskiej najpopularniejsze nazwy to:

• The Order of Malta,
• The Order of St.John,
• The Knights of Malta,
• Chevaliers de Malte,
• l’Ordre de Malte,
• Les Hospitaliers de St-Jean de Jérusalem,
• l’Ordre de St-Jean de Jérusalem,
• die Johanniterorden,
• die Malteserorden.

Warto zwrócić uwagę również na patrona Zakonu, dlatego, że pomiędzy badaczami jego dziejów co jakiś czas pojawiają się spory, czy gdy mowa o patronie Szpitala, chodzi o św. Jana Chrzciciela , czy św. Jana Jałmużnika inaczej zwanego Jerozolimskim. Patronem Zakonu jest Św. Jan Chrzciciel. "Jerozolimski" w sensie geograficznym jest sam Zakon. O Św. Janie Chrzcicielu mowa jest również w modlitwach Zakonu. Przymiotnik Jerozolimski w nazwie zgromadzenia podkreślać związki Zakonu z Ziemią Świętą.

Obecnie pełna nazwa Zakonu, jaką posługuje się Związek Polskich Kawalerów Maltańskich brzmi: Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Św. Jana Jerozolimskiego zwany Rodyjskim, zwany Maltańskim. Czasami w niektórych językach europejskich w nazwie opuszczone jest słowo "zwany" – taka nazwa np. w języku angielskim: Sovereign Military Hospitaller Order of St.John of Jerusalem of Rhodes and of Malta – symbolizuje to nieustający związek Zakonu z wyspami.

Legalne odłamy zakonu św. Jana

• Najczcigodniejszy Zakon Szpitala św. Jana z Jerozolimy , Wspólnota Brytyjska – anglikański i ekumeniczny
• Zakon Szpitala św. Jana z Jerozolimy, Baliwat Brandenburski (protestancki)
• Zakon Szpitala św. Jana z Jerozolimy, Królestwa Holandii (protestancki)
• Zakon Szpitala św. Jana z Jerozolimy, Królestwa Szwecji (protestancki)
• Ortodoksyjny Zakon Szpitalników św. Jana z Cypru – prawosławny

Nieuznawane "zakony" św. Jana

Oprócz właściwego (katolickiego i protestanckiego) zakonu istnieje na świecie szereg organizacji uważających się za prawowitych spadkobierców tradycji joannitów. Są to m.in.:

• Wielki Przeorat Rosyjski Suwerennego Zakonu Św. Jana z Jerozolimy – założony w roku 1908 przez płk. armii carskiej Williama Lamba i wielkiego księcia Aleksandra Michajłowicza Romanowa; protektorat nad nim sprawują patriarcha Moskwy i Wszechrusi Cyryl I oraz carski dom Romanowów , co wzbudza pewne kontrowersje
• Szkocko-Amerykański Zakon Św. Jana – organizacja wolnomularska powstała w XIX wieku w Wielkiej Brytanii
• Souveraner kaiserliche-russischer Malteser-ritter-orden – założony w Danii w 1920 roku
• Zakon Św. Jana Chrzciciela – założony w roku 1923 przez Franciszka Nicholasa
• Ordo Domus Hospitalis Sancti Joannis Hyerosolomitani – założony w Danii w 1934 roku
• Suwerenny Zakon Św. Jana Inc. – założony w roku 1953 przez Karola Pichela i hrabiego von Zepellina, z siedzibą w Shickshinny w USA
• Regularny Zakon Św. Jana z Ziemi Świętej – założony w roku 1959 we Francji
• Suwerenny Zakon Św. Jana, Rycerzy Maltańskich Ekumenicznych – założony w 1962 roku; nie jest jasne dlaczego został objęty protektoratem wygnanego króla Jugosławii Piotra II ; jego następca królewicz Aleksander (II.) Karadziordziewić nie utrzymał protektoratu, co pozbawiło tę organizację prawowitości
• Wojskowy i Szpitalniczy Zakon Św. Jana z Jerozolimy, Protektoratu Bizatyjskiego – założony w roku 1967 przez Jana Nico Bloma, patriarchę kościoła Catholic Apostolic Primitive Church z siedzibą na zamku Valouze
• Suwerenny Ortodoksyjny Zakon Św. Jana z Jerozolimy – założony przez hrabiego Bobrinskoya w roku 1977
• Autonoma Prioratet Sancti Iohannis Baptistae, Riddarbröder af St Johannes af Jerusalems Hospital – założony w roku 1993
• Fraternité française de l'ordre de St-Jean de Jerusalem – założony we Francji
• Sovereign Military Hospitaller Order of St. John of Jerusalem, Knights of Malta, Ecumenical and Reigning Territorial Sovereignty (OSJ) – z siedzibą w Brukseli
• Sovereign Military and Hospitaller Order of Saint John of Jerusalem Knights of Malta United States Priory of the Order of Saint John Knights of Malta Ecumenical
• Imperial Russian Order of Saint John of Jerusalem [Knights of Malta], Ecumenical Foundation – z siedzibą w Nassau na Wyspach Bahama
• The Sovereign Military and Hospitaller Order of Saint John of Jerusalem, Knights of Malta – z siedzibą w Panamie
• The Royal Sovereign Military and Hospitaller Order of Saint John of Jerusalem, Knights of Malta, Ecumenical, A Reigning Territorial Sovereignty – założone przez Jana de Mariveles, z siedzibą w nieistniejącym państwie-wyspie: Kolonia Św. Jana
• Suwerenny Szpitalniczy Zakon Św. Jana – założony przez W. Kościeszę-Kołakowskiego z siedzibą w Great Neck, Long Island w USA
• Autonomiczny Przeorat Sycylii i Aragonii Zakonu Św. Jana – założony przez księcia Roberta Paternò, bratanka byłego papieskiego namiestnika Zakonu Św. Jana
• Ordo Sancti Joannis Hospitalis Hierosolymitani – założony przez arcyksiężnę Michaelę Habsburg, córkę następcy tronu Austrii , arcyksięcia Ottona Habsburga^[8].

Eksterytorialne nieruchomości Zakonu

• Pałac Maltański (Palazzo di Malta) przy Via Condotti 68 w Rzymie, będący m.in. siedzibą wielkiego mistrza
• Kościół Santa Maria del Priorato wraz z ogrodem, budynki administracyjno-biurowe ambasady zakonu przy Republice Włoskiej i przy Stolicy Apostolskiej w Rzymie (Villa Malta) na Piazza Cavalieri di Malta
• Fort Św. Anioła (St. Angelo) w Birgu na Malcie

Zobacz też

• Belvoir
• joannici (zakon protestancki)
• Przymierze Zakonów św. Jana Jerozolimskiego
• Maltańska Służba Medyczna
• wielcy mistrzowie i namiestnicy zakonu św. Jana
• AIOM
• kłodzcy joannici

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

• Strona Zakonu
• Strona polska Zakonu, ZPKM