Styl charakteru (ujęcie psychoanalityczno-rozwojowe ) - zespół zachowań opartych o wewnętrzne, głęboko zakodowane w procesie rozwoju psychoseksualnego zdania skryptowe będące efektem fiksacji . Stephen M. Johnson wyróżnił kilka stylów charakteru, odpowiadających w przybliżeniu nazewniczo zaburzeniom osobowości , jednak nie stanowiących kategorii chorobowej ani nawet neurotycznej (nerwicowej).

Można wyróżnić następujące okresy rozwoju i odpowiadające im charaktery (po średniku odpowiednie fazy wg klasycznej psychoanalizy ):

• okres przywiązania - więzi:
  • charakter schizoidalny (bezpieczeństwo); zobacz też: faza autyzmu, osobowość schizoidalna ;
  • charakter oralny (potrzeby); zobacz: faza oralna ;
• okres rozwoju self - inni:
  • charakter symbiotyczny (granice self);
  • charakter narcystyczny (poczucie własnej wartości. Zobacz też: narcyzm );
  • charakter masochistyczny (wolność); zobacz: faza analna , charakter analny ;
• okres rozwoju self w systemie:
  • charakter edypalny (miłość - seks). zobacz: faza falliczna .

Osoby, które nie rozwiązały konstruktywnie konfliktów poszczególnych faz rozwoju kodują w psychice i w budowie ciała pewne samoograniczające skrypty myślowe. W efekcie w dorosłym życiu kierują się pewnymi schematami myślowymi i emocjonalnym (pojedynczymi lub kilkoma na raz), które poprzez podświadomość wpływają na zachowania, nie dezorganizując jednak funkcjonowania, jak dzieje się to w przypadku nerwicy. Pewne cechy osobowości odnajdywane są także w budowie ciała tych osób.

Koncepcja stylów charakteru opiera się na psychologii psychoanalityczno-rozwojowej .

Kontinuum strukturalno - rozwojowe a diagnoza DSM-IV

styl charakteru ..... nerwica (charakteru) ..... zaburzenie osobowości (charakteru)

• schizoidalnemu odpowiadają zaburzenia schizoidalne , schizotypowe , psychozy funkcjonalne i nerwica unikowa;
• oralnemu odpowiada osobowość zależna ;
• symbiotycznemu odpowiadają osobowość borderline i osobowość zależna ;
• narcystycznemu odpowiada osobowość narcystyczna ;
• masochistycznemu odpowiada samoniszcząca (brak w DSM-IV);
• edypalnemu odpowiadają zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne , histrioniczna i mieszana.

Zobacz też

• Psychologia psychoanalityczno-rozwojowa ,
• Charakter ,
• Charakterologia ,
• Osobowość ,
• Teoria psychoanalizy .