Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Stefan Wyszyński

Stefan Wyszyński

Stefan Wyszyński
Sługa Boży Kościoła katolickiego
kardynał prezbiter
Stefan Wyszyński
Soli Deo
Jedynemu Bogu
Kraj działania   Polska
Data i miejsce urodzenia1901-08-033 sierpnia 1901
Zuzela
Data i miejsce śmierci1981-05-2828 maja 1981
Warszawa
arcybiskup gnieźnieński i warszawski
Okres sprawowania1948-1981
prymas Polski
Okres sprawowania1948-11-1212 listopada 1948 - 1981-05-2828 maja 1981
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Prezbiterat 1924-08-033 sierpnia 1924
Nominacja biskupia 1946-03-2525 marca 1946
biskup lubelski
Sakra biskupia 1946-05-1212 maja 1946
Kreacja kardynalska 1953-01-1212 stycznia 1953
przez Piusa XII
Kościół tytularny św. Marii na Zatybrzu
Odznaczenia
Strona internetowa duchownego
Sukcesja apostolska
Data konsekracji12 maja 1946
Konsekrator August Hlond
Współkonsekratorzy Stanisław Czajka
Karol Radoński

Stefan Wyszyński (ur. 3 sierpnia 1901 w Zuzeli , zm. 28 maja 1981 w Warszawie) – arcybiskup warszawski , gnieźnieński i prymas Polski , (zwany Prymasem Tysiąclecia), kardynał , Sługa Boży Kościoła katolickiego . Członek Franciszkańskiego Zakonu Świeckich .

Spis treści

Biografia

Dzieciństwo i młodość

Drugie dziecko Stanisława (organisty miejscowego kościoła) i Julianny (z d. Karp) Wyszyńskich, urodzony 3 sierpnia 1901 r. w Zuzeli nad Bugiem – miejscowości położonej na pograniczu Podlasia i Mazowsza. W 1910 rodzina przeniosła się do Andrzejewa, gdzie umarła matka. W latach 1912 - 1915 uczeń Gimnazjum Górskiego w Warszawie. Z powodu wojny, w latach 1914 - 1917 uczęszczał do gimnazjum męskiego im. Piotra Skargi w Łomży . W latach 1917- 1920 uczeń liceum włocławskiego im. Piusa X (Niższe Seminarium Duchowne). W latach 1920-1924 kleryk Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.

Kapłaństwo

Święcenia kapłańskie przyjął 3 sierpnia 1924, w dniu swoich 23. urodzin, z rąk biskupa Wojciecha Stanisława Owczarka we włocławskiej bazylice katedralnej . W latach 1925 - 1929 student Wydziału Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego , który ukończył z doktoratem na temat "Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły". W 1931 roku był wikariuszem w Parafii Świętej Rodziny w Przedczu . Od 1932 pełnił obowiązki redaktora naczelnego miesięcznika włocławskiego "Ateneum Kapłańskie", kierując jednocześnie sodalicją mariańską, prowadził chrześcijański uniwersytet robotniczy i działalność społeczno-oświatową w chrześcijańskich związkach zawodowych. Po wybuchu II wojny światowej z polecenia bpa Michała Kozala ukrywał się przed gestapo . W okresie powstania warszawskiego kapelan Grupy AK Kampinos (działającej m.in. w Laskach ), oraz szpitala powstańczego pod pseudonimem Radwan III.

Biskupstwo

Po zakończeniu wojny wrócił do Włocławka, gdzie reorganizował seminarium duchowne i pełnił obowiązki rektora . W 1946 mianowany biskupem lubelskim, a święcenia biskupie otrzymał z rąk kardynała Augusta Hlonda , prymasa Polski. W swoim herbie biskupim umieścił słowa Soli Deo tzn. Jedynemu Bogu (służba Bogu samemu przez Maryję była widoczna w jego całym życiu. Zapiski więzienne zawierają pewną syntezę jego maryjności, której początki sięgają czasu dzieciństwa i młodości: "Wcześnie – napisał – straciłem matkę rodzoną, która miała szczególne nabożeństwo do Matki Ostrobramskiej , dokąd jeździła z pielgrzymką, jeszcze z Zuzeli. Mój ojciec natomiast ciągnął zawsze na Jasną Górę . Cześć Matki Bożej w życiu domowym była bardzo rozwinięta. Często odmawialiśmy wspólnie różaniec w godzinach wieczornych").

Arcybiskupstwo

Po śmierci prymasa Augusta Hlonda w 1948, gdy najpoważniejszy kandydat na jego następcę biskup łomżyński Stanisław Kostka Łukomski zginął w spowodowanym przez UBP wypadku samochodowym – Wyszyński niespodziewanie został mianowany arcybiskupem metropolitą warszawsko-gnieźnieńskim, prymasem Polski . 12 stycznia 1953 na konsystorzu w Rzymie nominowany kardynałem – członkiem kolegium kardynalskiego przez papieża Piusa XII (jako jedyny polski kardynał brał udział w czterech konklawe , w 1958 kiedy oddano na niego kilka głosów i w 1963 był jedynym przedstawicielem Europy Wschodniej).

Porozumienie z władzami komunistycznymi

14 kwietnia 1950 podpisał porozumienie z władzami komunistycznymi w imieniu Episkopatu Polski (w zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie KUL-u polski kościół uznał granice wschodnie PRL i potępił "bandy reakcyjnego podziemia" ).

Represje

We wczesnych latach pięćdziesiątych, w okresie napięć między państwem a Kościołem polityka władz PRL , zależnych od ZSRR , zmierzała do złamania opozycji i wszelkich niezależnych instytucji, z których jedyną pozostał Kościół katolicki na czele z prymasem. Sprawą zajęło się Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego , powstałe na bazie RBP przy PKWN aresztując go 25 września 1953 w ramach represji komunistów wobec Kościoła katolickiego. Więziony z siostrą zakonną Marią Leonią Graczyk i ks. Stanisławem Skorodeckim .

Miejsca odosobnienia
Klasztor nazaretanek w Komańczy - jedno z miejsc odosobnienia

Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego

Izolowany w klasztorze Sióstr Nazaretanek w Komańczy nie chciał pisać tekstu ślubów. Do ich powstania przyczyniła się Maria Okońska , dając za przykład św. Pawła , piszącego listy do wiernych z więzienia. W końcu napisał tekst ślubów narodowych, które miały być odnowieniem królewskich ślubów lwowskich Jana Kazimierza w ich trzechsetną rocznicę. 26 sierpnia 1956 pielgrzymom (ok. 1 mln) zebranym na Jasnej Górze odczytał je bp Michał Klepacz , pełniący obowiązki przewodniczącego Episkopatu Polski.

Normalizacja stosunków z władzami komunistycznymi

Kardynał Stefan Wyszyński (z lewej) i abp Antoni Baraniak w Rzymie – Sobór Watykański

W latach 1957 - 1966 przeprowadził obchody Tysiąclecia Chrztu Polski . W 1958 , doprowadził do obniżenia rangi dyplomatycznej ambasady polskiego rządu emigracyjnego przy Stolicy Apostolskiej . Uczestniczył w obradach Soboru Watykańskiego II . W 1965 był jednym z inicjatorów wystosowania orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich . Wspierał działania, posłów środowisk katolickich (ZNAK, "PAX" i ChSS), w Sejmie PRL. Konsultował z nimi wiele ważnych decyzji. Władze komunistyczne PRL za rządów Gomułki w ramach represji odmawiały mu udzielenia paszportu do Włoch. W 1972 dzięki jego długoletnim staraniom Watykan ostatecznie uznał granice zachodnie PRL i zawiesił stosunki dyplomatyczne z polskimi władzami na emigracji. W roku 1976 premier Piotr Jaroszewicz złożył Prymasowi życzenia z okazji 75. rocznicy urodzin, co było próbą poprawy stosunków Państwa z Kościołem po stłumieniu przez władze PRL protestów robotniczych. W czasie polskiego sierpnia 1980 , w trosce o pokój i dobro narodu, ustawicznie wzywał do rozwagi i odpowiedzialności. W latach 1980 -1981 Wyszyński pośredniczył w rozmowach między władzami PRL, a Solidarnością .

Choroba i śmierć

W połowie marca 1981 ujawniła się w jego organizmie choroba nowotworowa . Mimo starań lekarzy nie dało się zahamować rozwoju choroby. 16 maja 1981 prymas przyjął sakrament namaszczenia chorych . Po przyjęciu sakramentu zwrócił się do zebranych przy łóżku, nawiązując m.in. do zamachu na życie papieża Jana Pawła II , który miał miejsce 13 maja , powiedział: Uważam, że powinienem dzielić dolę Ojca Świętego, który wprawdzie później, ale włączył się w moje cierpienia[1].

22 maja 1981 wystąpił publicznie ostatni raz, otwierając obrady Rady Głównej Episkopatu Polski . Zmarł sześć dni później, w czwartek 28 maja , w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego . W oficjalnym komunikacie Rady Głównej Episkopatu Polski podano, że przyczyną śmierci był rozsiany proces nowotworowy jamy brzusznej o wybitnej złośliwości i szybkim postępie[2]. Tego samego dnia zebrała się Komisja Wspólna Przedstawicieli Rządu i Episkopatu. Przedstawiciele rządu wręczyli zastępcy przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski kardynałowi Franciszkowi Macharskiemu list kondolencyjny do Episkopatu od władz państwowych. Na posiedzeniu Komisji Wspólnej podjęto decyzję o ogłoszeniu żałoby narodowej od 28 do 31 maja . W dniu śmierci prymasa nadeszła do Polski depesza kondolencyjna od przechodzącego rehabilitację po zamachu papieża Jana Pawła II. Papież odprawił również mszę za duszę prymasa w swoim szpitalnym pokoju, zaś w Kościele Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu, tytularnym kościele zmarłego odprawiona została msza żałobna pod przewodnictwem kardynała Władysława Rubina . 28 maja wieczorem przeniesiono ciało zmarłego z pałacu arcybiskupów warszawskich przy ul. Miodowej do kościoła seminaryjnego pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca przy Krakowskim Przedmieściu, gdzie następnie odprawiona została msza żałobna, której przewodniczył kardynał Macharski.

Uroczystości pogrzebowe

Pogrzeb prymasa, nazywany także królewskim, zgromadził w stolicy tysiące ludzi, zarówno wierzących jak i niewierzących.

Uroczystości pogrzebowe, którym przewodniczył Sekretarz Stanu Watykanu kardynał Agostino Casaroli odbyły się 31 maja . Ceremonia rozpoczęła się liturgią żałobną w kościele seminaryjnym przy Krakowskim Przedmieściu, z którego następnie ruszył kondukt żałobny z udziałem delegacji oficjalnych kościelnych i świeckich oraz tłumów ludzi. W delegacji Stolicy Apostolskiej uczestniczyli: kard. Casaroli, kard. Rubin, abp Luigi Poggi , Nuncjusz Apostolski do Specjalnych Poruczeń oraz księża prałaci Juliusz Paetz i Janusz Bolonek . Wśród zagranicznych dostojników kościelnych znaleźli się, m.in.: kardynałowie Joseph Höffner (arcybiskup Kolonii), Roger Etchegaray (arcybiskup Marsylii), Marco Cé (Patriarcha Wenecji), Tomás Ó Fiaich (arcybiskup Armagh, prymas Irlandii), John Joseph Krol (arcybiskup Filadelfii), John Patrick Cody (arcybiskup Chicago), Franz König (arcybiskup Wiednia), László Lékai (arcybiskup Esztergom, prymas Węgier), Johannes Willebrands (arcybiskup Utrechtu), František Tomášek (arcybiskup Pragi) oraz Joseph Ratzinger (arcybiskup Monachium i Freising, późniejszy papież Benedykt XVI ), a także przedstawiciele innych kościołów chrześcijańskich, m.in.: metropolita warszawski, zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Bazyli , ks. superintendent Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego , przewodniczący Polskiej Rady Ekumenicznej Witold Benedyktowicz , ks. senior diecezji warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Jan Walter oraz zwierzchnik Kościoła Polskokatolickiego bp Tadeusz Majewski . Na czele oficjalnej delegacji władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stał przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński , a towarzyszyli mu: marszałek Sejmu Stanisław Gucwa oraz członkowie Rady Państwa, Rady Ministrów i inni wysocy urzędnicy państwowi (m. in. Kazimierz Barcikowski , Jerzy Ozdowski , Mieczysław Rakowski , Józef Czyrek ). Na czele delegacji NSZZ "Solidarność" stał przewodniczący Związku Lech Wałęsa .

Kondukt żałobny doszedł do placu Zwycięstwa, gdzie odbyła się msza święta pod przewodnictwem kard. Casarolego, który wygłosił przemówienie w języku polskim. Następnie kard. Macharski odczytał homilię Ojca Świętego Jana Pawła II oraz wygłosił własną homilię. Na zakończenie mszy przemówienie wygłosił wikariusz kapitulny archidiecezji warszawskiej bp Władysław Miziołek . Z placu Zwycięstwa kondukt ruszył do bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela . W bazylice odbyła się ostatnia część ceremonii pogrzebowej. Bp Jerzy Modzelewski odczytał testament, napisany przez prymasa na Jasnej Górze 15 sierpnia 1969 . Trumna z ciałem prymasa została umieszczona na kamiennym sarkofagu w podziemiach Archikatedry. Po przejściu przed trumną delegacji oficjalnych, trumnę opuszczono do sarkofagu, nad którym zasunięto płytę z napisem: Kardynał Stefan Wyszyński Prymas Polski. Przez następne godziny przed sarkofagiem przeszły tysiące osób chcących oddać ostatni hołd prymasowi.

W 1986 sarkofag prymasa został przeniesiony z Krypty Arcybiskupów w podziemiach do kaplicy mu poświęconej, znajdującej się w lewej, północnej nawie świątyni. Nad sarkofagiem znajduje się płyta ilustrująca historię życia prymasa – od seminarium, przez pracę duchownego, walkę w oddziałach powstańczych aż do spotkania z Karolem Wojtyłą podczas jego ingresu papieskiego. Kaplica znacznie odróżnia się stylem od pozostałego wnętrza kościoła.

Kalendarium istotnych wydarzeń po śmierci

  • 3 lipca 1993 kard. Józef Glemp erygował Instytut Prymasowski Stefana Kardynała Wyszyńskiego, którego celem jest zabezpieczenie i upowszechnienie dziedzictwa Prymasa Tysiąclecia[3].
  • 3 maja 1994 pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego .
  • 1998 powołano Fundację Dziedzictwo Stefana Kardynała Wyszyńskiego[4].
  • 1 października 1999 w Warszawie przekształcono Akademię Teologii Katolickiej w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego .
  • W 2000 na ekrany kin wszedł polski film poświęcony życiu i pracy Stefana Wyszyńskiego pt. " Prymas. Trzy lata z tysiąca " z Andrzejem Sewerynem w roli głównej.
  • 25 października 2000 w uznaniu jego zasług przyjęto w Sejmie RP uchwałę następującej treści: "W setną rocznicę urodzin Kardynała Stefana Wyszyńskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie uczcić tego wielkiego Polaka, kapłana i męża stanu, którego życie i działalność wpisały się trwale do historii naszej Ojczyzny. Jego nauka, myśl społeczna i wzór patriotyczny pozostają aktualne i mają szczególne znaczenie dla odrodzenia Trzeciej Rzeczypospolitej. Oddając hołd i szacunek wybitnemu Polakowi, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2001 Rokiem Kardynała Wyszyńskiego."
  • 5 stycznia 2006 powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół im. Kard. Stefana Wyszyńskiego[5].
  • 3 maja 2008 roku w trakcie uroczystej mszy świętej za Ojczyznę, nastąpiło odsłonięcie pamiątkowej tablicy marmurowej i płaskorzeźby z piaskowca z odlewem z brązu twarzy papieża Jana Pawła II i kardynała St. Wyszyńskiego w Bazylice Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej . Całość została ufundowana przez członków oddziału dąbrowskiego Unii Polityki Realnej . Możliwe to było dzięki pomocy i współpracy ks. kan. A. Stasiaka, kustosza bazyliki. Odsłonięcie nastąpiło 3 maja. Pretekstem była także 40. rocznica poświęcenia figury Matki Boskiej Anielskiej przez wielce czcigodnych przypadająca 19 maja, a dokonana w 1968 r.[6][7][8]
  • 15 maja 2008 odbyła się I Ogólnopolska Pielgrzymka Szkół im. Kard. Stefana Wyszyńskiego na Jasną Górę, odtąd powtarzana co roku.
  • 2009 powstał spektakl TVP pt. "Prymas w Komańczy" w reż. Pawła Woldana z rolą główną Olgierda Łukaszewicza [9].
  • 2011 - prawdopodobna data wydania dzienników kardynała Stefana Wyszyńskiego, zastrzegł sobie, że mają się ukazać 30 lat po jego śmierci[10].

Proces beatyfikacyjny

Związki z Karolem Wojtyłą

Miał duży udział w wyborze Karola Wojtyły na papieża. 22 października 1978 uczestniczył w inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II. Przystąpił do homagium, czyli uroczystego złożenia przez kardynałów hołdu nowemu papieżowi. Gdy prymas Wyszyński całował papieża w pierścień, Jan Paweł II na znak szacunku dla Wyszyńskiego uniósł się z tronu, ucałował go w rękę i uścisnął.

Jan Paweł II wspomina prymasa w swoim testamencie słowami: "Kiedy w dniu 16 października 1978 konklawe kardynałów wybrało Jana Pawła II, Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński powiedział do mnie: «Zadaniem nowego papieża będzie wprowadzić Kościół w Trzecie Tysiąclecie». Nie wiem, czy przytaczam to zdanie dosłownie, ale taki z pewnością był sens tego, co wówczas usłyszałem. Wypowiedział je zaś Człowiek, który przeszedł do historii jako Prymas Tysiąclecia. Wielki Prymas. Byłem świadkiem Jego posłannictwa, Jego heroicznego zawierzenia. Jego zmagań i Jego zwycięstwa. «Zwycięstwo, kiedy przyjdzie, będzie to zwycięstwo przez Maryję» – zwykł był powtarzać Prymas Tysiąclecia słowa Swego Poprzednika kard. Augusta Hlonda."

Galeria


Przypisy

Bibliografia

  • Andrzej Micewski , Kardynał Wyszyński. Prymas i mąż stanu, , Paris 1982
  • Marian P. Romaniuk, Prymas Wyszyński. Biografia i wybrane źródła, Gniezno 2001
  • Ostatnia droga Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Teka dokumentalna, Warszawa 1982
  • Ewa Czaczkowska, Kardynał Wyszyński, Świat Książki, Warszawa 2009

Linki zewnętrzne

Zobacz też


Poprzednik
Marian Leon Fulman
Biskup lubelski
1946-1948
Następca
Piotr Kałwa
Poprzednik
kardynał August Hlond
Arcybiskup metropolita warszawski
1948-1981
Następca
kardynał Józef Glemp
Poprzednik
kardynał August Hlond
Arcybiskup metropolita gnieźnieński
1948-1981
Następca
kardynał Józef Glemp
Poprzednik
kardynał August Hlond
Prymas Polski
1948-1981
Następca
kardynał Józef Glemp
Poprzednik
Dionizy Kajetanowicz
(administrator archidiecezjalny)
Ordynariusz wiernych Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego w Polsce
1957-1981
Następca
kardynał Józef Glemp
Poprzednik
August Hlond
(delegat apostolski)
Ordynariusz wiernych Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego w Polsce
1957-1981
Następca
kardynał Józef Glemp
Poprzednik
August Hlond
(delegat apostolski)
Ordynariusz wiernych Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce
1948-1981
Następca
kardynał Józef Glemp


Inne hasła zawierające informacje o "Stefan Wyszyński":

Mieszko II Lambert ...

Guwernantka ...

XVI wiek ...

1408 ...

Szkoci ...

1398 ...

1749 ...

1411 ...

1362 ...

1361 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Stefan Wyszyński":

056. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 1 (plansza 8) ...

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 3) Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej W 1953 r. aresztowany został kardynał Stefan Wyszyński. Sytuacja państwa dopuściła do upomnienia się Episkopatu Polskiego o uwolnienie ...

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 5) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie