Tarcza herbowa katolickiego arcybiskupa metropolity (wersja z paliuszem )

Arcybiskup ( gr. αρχή, arché - pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos - nadzorca, biskup ) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji ( archidiecezja ), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa ("ad personam").

Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta, regionu, sprawując często pieczę duszpasterską nad całym krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować i wyświęcać nowych biskupów w prowincji. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity.

Metropolitą prowincji rzymskiej jest papież .

Inne Kościoły

Oprócz Kościoła rzymskokatolickiego arcybiskupi istnieją także w Kościołach prawosławnym , luterańskim Szwecji , anglikańskim czy w Kościele starokatolickim Holandii .

W Kościołach Wschodnich metropolici mają znacznie więcej władzy: wpływ na wybór biskupów, tworzenie diecezji i inne, zachowują więc część pierwotnej struktury metropolitalnej (zob. arcybiskup większy ).

Godności arcybiskupie

• Metropolita - biskup stojący na czele metropolii tj. stolicy prowincji kościelnej , obejmującej archidiecezję i diecezje ( sufraganie ), noszący paliusz
• Ordynariusz - biskup stojący na czele pojedynczej archidiecezji
• Biskup sufragan - biskup stojący na czele określonej diecezji ( sufraganii )
• Biskup tytularny - biskup stojący na czele nieistniejącej obecnie archidiecezji, pełniący najczęściej służbę w dyplomacji, w kurii rzymskiej lub wyróżniony (przez papieża ) ad personam

Polscy arcybiskupi

Arcybiskupi katoliccy

Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce

1. Janusz Bolonek - arcybiskup tytularny Madaurus, nuncjusz apostolski
2. Andrzej Dzięga – arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński
3. Stanisław Dziwisz - arcybiskup metropolita krakowski ( kardynał )
4. Stanisław Gądecki – arcybiskup metropolita poznański, wiceprzewodniczący KEP
5. Józef Glemp - arcybiskup senior warszawski ( kardynał ; prymas senior )
6. Sławoj Leszek Głódź – arcybiskup metropolita gdański
7. Tadeusz Gocłowski – arcybiskup senior gdański
8. Marian Gołębiewski – arcybiskup metropolita wrocławski
9. Henryk Gulbinowicz - arcybiskup senior wrocławski ( kardynał )
10. Henryk Hoser - arcybiskup (ad personam) ordynariusz warszawsko-praski
11. Juliusz Janusz - arcybiskup tytularny Caprulae, nuncjusz apostolski
12. Zygmunt Kamiński – arcybiskup senior szczecińsko-kamieński
13. Józef Kowalczyk – arcybiskup metropolita gnieźnieński, Prymas Polski
14. Franciszek Macharski - arcybiskup senior krakowski ( kardynał )
15. Jan Martyniak – arcybiskup metropolita przemysko-warszawski ( archieparchia )
16. Józef Michalik – arcybiskup metropolita przemyski, przewodniczący KEP
17. Henryk Muszyński – arcybiskup senior gnieźnieński; prymas senior
18. Stanisław Nagy - arcybiskup tytularny Hólaru ( kardynał )
19. Alfons Nossol – arcybiskup (ad personam) senior opolski
20. Henryk Józef Nowacki - arcybiskup tytularny Blery, nuncjusz apostolski
21. Stanisław Nowak – arcybiskup metropolita częstochowski
22. Kazimierz Nycz – arcybiskup metropolita warszawski
23. Edward Ozorowski – arcybiskup metropolita białostocki
24. Juliusz Paetz – arcybiskup senior poznański
25. Jan Romeo Pawłowski - arcybiskup tytularny sejneński, nuncjusz apostolski
26. Edmund Michał Piszcz – arcybiskup senior warmiński
27. Bolesław Pylak – arcybiskup senior lubelski
28. Stanisław Szymecki – arcybiskup senior białostocki
29. Ignacy Tokarczuk – arcybiskup senior przemyski
30. Józef Wesołowski - arcybiskup tytularny Slebte, nuncjusz apostolski
31. Szczepan Wesoły – arcybiskup tytularny Dragona
32. Stanisław Wojciech Wielgus – arcybiskup senior warszawski
33. Wojciech Ziemba – arcybiskup metropolita warmiński
34. Damian Zimoń – arcybiskup metropolita katowicki
35. Zygmunt Zimowski – arcybiskup ad personam, Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
36. Władysław Ziółek – arcybiskup metropolita łódzki
37. Józef Mirosław Życiński – arcybiskup metropolita lubelski

Zobacz też

• Arcykapłanka
• Biskup
• Kardynał
• prymas