Stanisław Redens, ros. Станислав Францевич Реденс (ur. 17 maja 1892 w Mińsku Mazowieckim , zm. 21 stycznia 1940 w Moskwie ) – radziecki działacz ruchu robotniczego pochodzenia polskiego, wysoki funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa, komisarz bezpieczeństwa państwowego I rangi (26 listopada 1935), członek Centralnej Komisji Kontroli WKP(b) na XV i XVI Zjeździe, członek Centralnej Komisji Rewizyjnej WKP(b) na XVII Zjeździe, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR I kadencji.

Życiorys

Urodził się 17 maja 1892 w Mińsku Mazowieckim, na terenie guberni łomżyńskiej, w rodzinie szewca. Jako dziecko stracił ojca i był wychowywany przez wujka. W 1907 r. ukończył szkołę przyzakładową przy Dnieprowskich Zakładach Metalurgicznych w m. Kamienskoje , guberni Jekatierinosławskiej. Następnie podjął pracę jako monter w tych zakładach. W 1914 r. wstąpił do SDPRR . We wrześniu 1914 r. został powołany do służby wojskowej i wysłany na front. W 1915 r. został zdemobilizowany z powodu choroby. Ponownie podjął pracę w tych zakładach. W 1917 r. został sekretarzem komitetu RSDPR w Kamienskoje, sekretarzem związku metalowców oraz sekretarzem polskiej grupy SDKPiL .

W 1918 r. oddelegowany został z Ukrainy do Moskwy. Został wyznaczony na stanowisko śledczego WCzK , wkrótce potem został sekretarzem Prezydium WCzK oraz osobistym sekretarzem Feliksa Dzierżyńskiego . W kwietniu 1919 r. został przeniesiony do Odeskiej, a następnie do Kijowskiej WCzK . Od lutego 1920 r. kierował Odeską, od sierpnia 1920 r. - Charkowską, a od grudnia 1920 r. - Krymską WCzK . od 12 lipca 1921 r. był zastępcą szefa, a od 5 września 1921 - szefem Zarządu Administracyjno-Organizacyjnego WCzK . Od 11 września 1922 r. ponownie kierował Krymskim Oddziałem GPU , a od 25 kwietnia 1923 r. był przewodniczącym GPU Krymskiej Autonomicznej SRR. W czerwcu 1926 r. powrócił do pracy partyjnej. W latach 1926-28 był sekretarzem Prezydium Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej oraz kierował Inspekcją Robotniczo-Chłopską WKP(b) . W latach 1927-34 był członkiem Centralnej Komisji Kontroli WKP(b) , a od 1934 r. - członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej WKP(b) .

W listopadzie 1928 r. wraca do służby w organach bezpieczeństwa państwowego. Od 10 listopada 1928 r. był przewodniczącym Zakaukaskiego GPU , od 17 maja 1931 r. - przewodniczącym GPU Białorusi, a od 25 lipca 1931 r. - przewodniczącym GPU Ukrainy. W 1932 r. otrzymał zadanie (wspólnie ze Stanisławem Kosiorem) rozpracowania i likwidacji siatki kułacko-petlurowskiej. W ramach tej akcji dokonał aresztowania 2 tysięcy kierowniczych pracowników kołchozów. Z dniem 20 lutego 1933 r. zostaje przewodniczącym OGPU obwodu moskiewskiego (od 15 lipca 1934 r. - szefem Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego). Kierował likwidacją opozycji po zabójstwie S. Kirowa. Od 1937 r. był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR . 20 stycznia 1938 r. został wyznaczony na stanowisko Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych Kazachskiej SRR.

22 listopada 1938 r. został aresztowany pod zarzutem udziału w polskiej grupie dywersyjno-szpiegowskiej. 21 stycznia 1940 r. został skazany na karę śmierci i w tym samym dniu został rozstrzelany. W 1961 r. został pośmiertnie zrehabilitowany.

Był szwagrem Józefa Stalina . Jego żona - Anna Siergiejewna Allilujewa (1896-1964) była rodzoną siostrą drugiej żony Stalina - Nadieżdy Allilujewej. W czasie wojny była ona współpracownicą Odeskiej WCzK , a w 1948 r. została skazana na karę 10 lat pobytu w obozie pracy za szpiegostwo. W 1954 r. - została zwolniona z obozu. Jego syn - Władimir Allilujew był autorem pamiętników, w których pozytywnie oceniał Józefa Stalina.

Odznaczenia

• Order Lenina - 11 lipca 1937 r.
• Order Czerwonego Sztandaru - 20 listopada 1925 r.
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Ukraińskiej SRR - 23 grudnia 1927 r.
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Zakaukaskiej Federacyjnej SRR - 7 marca 1932 r.
• Odznaka "Zasłużony Pracownik WCzK-GPU (V)" - 1924 r.
• Odznaka "Zasłużony Pracownik WCzK-GPU (XV)" - 20 grudnia 1932 r.
• Medal "XX lat RKKA" - 22 lutego 1938 r.

Bibliografia

• ( ros. ) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• "Słownik biograficzny wyższych dowódców Sił Zbrojnych ZSRR w latach 1917-1991", t. I, Wyd. Koszalin 2004 r.