Stanisław Narutowicz
Stanisław Narutowicz
Urodzony	2 września 1862 Brewiki
Zmarł	31 grudnia 1932 Kowno

Akt niepodległości Litwy , podpis Stanisława Narutowicza, w prawej kolumnie, trzeci od dołu

Stanisław Narutowicz herbu własnego , lit. Stanislovas Narutavičius (ur. 2 września 1862 w Brewikach , zm. 31 grudnia 1932 w Kownie ) – polski prawnik , ziemianin żmudzki , litewski działacz polityczny, członek Taryby , sygnatariusz aktu niepodległości Litwy , brat prezydenta Rzeczypospolitej Gabriela Narutowicza .

Biografia

Pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej od pokoleń na Żmudzi , ojciec Jan Narutowicz był uczestnikiem powstania 1863 roku. Po ukończeniu gimnazjum w Lipawie , studiował prawo w Petersburgu , gdzie włączył się w polskie życie studenckie. Zajmował się również dziennikarstwem, wydając w 1890 roku pismo "Tygodnik Powszechny".

Po powrocie na Żmudź prowadził pracę oświatową i kulturalną wśród litewskich chłopów. Od września 1917 roku uczestnik Taryby (Rady Litewskiej), był sygnatariuszem aktu niepodległości Litwy ( 16 lutego 1918 ). Wystąpił z Rady na znak protestu przeciw jej uległości wobec Niemców. W latach 1919 – 31 był radnym gminy Telsze .

Poglądy polityczne

W latach międzywojennych działał na rzecz pokojowego rozwiązania sporu polsko-litewskiego. Był z jednej strony rzecznikiem niezależności Litwy, a z drugiej uważał się za przedstawiciela narodowości polskiej lojalnego wobec państwa litewskiego. Do końca życia nie wyrzekł się kultury polskiej ani języka polskiego. Jednak prolitewska orientacja Stanisława Narutowicza została wykorzystana w Polsce przez endecję przeciwko rodzonemu bratu Stanisława – Gabrielowi i wpłynęła na nastroje ludności polskiej, co w efekcie współtworzyło atmosferę przed zamachem na pierwszego polskiego prezydenta.

Śmierć

Stanisław Narutowicz, popełnił samobójstwo w Kownie 31 grudnia 1932 roku, rozczarowany kłótliwością i nieprzejednaniem Polaków oraz polityką rządu litewskiego wobec Polaków na Litwie. Historycy litewscy wskazują dziś na kłopoty prywatne i zdrowotne Stanisława Narutowicza, jako przyczyny samobójstwa ważniejsze niż niepowodzenie jego zamiarów politycznych. Jego syn Kazimierz Narutowicz ( lit. Kazimieras Narutavičius; ( 1904 – 1987 ), próbował aż do wybuchu wojny kontynuować dzieło ojca.

Pochowany został na cmentarzu w miasteczku Olsiady .

Rodzina

Stanisław Narutowicz był żonaty z Joanną Billewicz ( 1868 – 1948 ) – kuzynką Józefa Piłsudskiego . Mieli oni syna Kazimierza .