Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Stanisław Staszic

Stanisław Staszic

Stanisław Staszic
Stanisław Staszic
Data i miejsce urodzeniaprzed 6 listopada 1755
Piła
Data i miejsce śmierci 20 stycznia 1826
Warszawa
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Prezbiterat 1778
Grób Staszica pod kościołem pokamedulskim na Bielanach w Warszawie
Pomnik Stanisława Staszica w parku jego imienia w Łodzi

Stanisław Wawrzyniec Staszic (ur. przed 6 listopada 1755 w Pile , zm. 20 stycznia 1826 w Warszawie ) – polski działacz oświeceniowy , pisarz i publicysta , filozof i tłumacz, geograf i geolog ; ksiądz katolicki (przez niemal 20 ostatnich lat życia Staszic nie pełnił posługi duszpasterskiej i nie nosił sutanny ).

Spis treści

Życiorys

Urodzony w rodzinie mieszczańskiej (ojciec i dziadek byli burmistrzami Piły), po ukończeniu szkół w Poznaniu , uzyskał święcenia i w 1778 został duchownym. Dalsze wykształcenie uzyskał w latach 1779-1781 we Francji i Niemczech. Jeszcze dwukrotnie w latach 1790-1791 oraz 1794-1797 wyjeżdżał za granicę. Wg kroniki parafii pw. św. Katarzyny w Czernięcinie w latach 1788-1791 był proboszczem w Turobinie . Był wychowawcą synów eks-kanclerza Andrzeja Zamoyskiego . W celach naukowych podróżował po kraju, prowadząc badania geologiczne. Pełnił funkcje państwowe i społeczne.

Staszic był jednym z czołowych reformatorów i uczonych polskiego oświecenia . Filozof, głoszący monistyczną koncepcję rozwoju świata. Działał na rzecz poprawy położenia chłopów, w 1812 , w folwarku Jarosławiec (koło Uchań ) zakłada Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie , stając się tym samym prekursorem w dziedzinie spółdzielczości w Polsce (w 1816 dołączy folwark dziekanowski, a w 1817 folwark hrubieszowski – mieszczanie posiadający własne majątki nie zgodzili się na włączenie miasta do Towarzystwa). Pod względem ideowym skłaniał się ku fizjokratyzmowi oraz panslawizmowi (szczególnie po 1815 ). Zwolennik gruntownych reform systemowych w I Rzeczypospolitej , w okresie Sejmu Wielkiego wspierał piórem zmiany przeprowadzane przez parlament. Od 1808 prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk , po 1818 założył Towarzystwo Rolnicze w Hrubieszowie. W latach 1807-1812 członek Izby Edukacyjnej, od 1815 Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, członek Rady Stanu Królestwa Polskiego . Współorganizator szkoły uniwersyteckiej w Warszawie ( 1816 ) oraz Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach.

Odegrał ważną rolę w rozwoju przemysłu, działając także jako geolog i badacz natury (w 1825 opublikował informacje o Górach Izerskich i Karkonoszach). W latach 1816-1824 pełnił funkcję dyrektora generalnego Wydziału Przemysłu i Kunsztów Królestwa Kongresowego. Przygotował wówczas plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego . Wznowił eksploatację węgla kamiennego ze złoża Reden na terenie obecnej Dąbrowy Górniczej . Z inicjatywy Staszica powstało wiele obiektów przemysłowych, m.in. pierwsze w Królestwie Polskim huty cynku (4 huty o wspólnej nazwie "Konstanty" – 1816-1822) oraz ośrodki hutnictwa żelaza.

Był mecenasem i promotorem wynalazcy Abrahama Sterna .

Pochowany na terenie należącego do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w parafii bł. Edwarda Detkensa (dawny kościół Kamedułów), znajdującego się na warszawskich Bielanach przy ul. Dewajtis 3. W pogrzebie duchownego uczestniczyło 14 tys. warszawiaków. Zgodnie z ostatnia wolą zmarłego część jego majątku – 800 tys. zł została podzielona po 200 tys. zł między fundusze założycielskie domu zarobkowego dla ubogich i Szpitala Dzieciątka Jezus, a reszta na pomnik Mikołaja Kopernika , Instytut Głuchoniemych i Szpital Marcinkanek. Przez niemal cztery lata po śmierci Staszica jego grób był miejscem spotkań warszawskiej młodzieży i członków ruchów patriotycznych.

W 1818 odznaczony Orderem Orła Białego . [1]

Jest m.in. patronem AGH w Krakowie.

Prace

Tłumaczenia

  • Iliada (1815)
  • Epok Natury Buffona ( 1786 )
  • O Religii Ludwika Racine'a ( 1770 )

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008 , s. 286.
  2. Mieczysław Klimowicz , Literatura Oświecenia, PWN, Warszawa 1995, str.138.,


Inne hasła zawierające informacje o "Stanisław Staszic":

Oddychanie komórkowe ...

Wiktor Sukiennicki ...

1972 ...

Stanisław Narutowicz ...

1884 ...

Klemens Maria Hofbauer ...

Jura ...

Tomasz Zan (poeta) ...

Stanisław Hozjusz ...

Stanisław Poniatowski ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Stanisław Staszic":

219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 3) ...

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12) ...

Tworzenie wyrażeń algebraicznych (plansza 1) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie