Stalaktyt, sopleniec, nawis – grawitacyjny
naciek jaskiniowy
mający zazwyczaj kształt wydłużonego, odwróconego stożka (sopla), narastającego od
stropu
jaskini krasowej
ku jej
spągowi
.
Inicjalną formą stalaktytu są tak zwane rurki naciekowe (makarony). Ze zwisających ze skały kropli wytrąca się
osad
węglanu wapnia
, który wraz z upływem czasu nabiera kształtu cienkich rurek. Sącząca się wewnątrz wąskim kanalikiem woda powoduje wzdłużne narastanie nacieku. Jeśli dojdzie do zatkania kanalika, woda znajduje sobie nowe ujście i spływając po powierzchni stalaktytu, buduje jego nowe warstwy.
Stalaktyt kulisty (sferolityczny) tworzy się, gdy spływ wody po powierzchni nacieku jest na tyle wolny, że zdąży ona całkowicie odparować przed dotarciem do jego czubka.
Stalaktyt lodowy powstaje w wyniku
zamarzania
wody kapiącej ze stropu (zobacz: jaskinia lodowa). Stalaktyt lawowy powstaje w
jaskiniach lawowych
w wyniku zastygania
lawy
.
Stalaktytowi często odpowiada
stalagmit
w dnie jaskini, efektem ich połączenia jest kolumna naciekowa –
stalagnat
.
Bibliografia
- W. Jaroszewski, L. Marks, A. Radomski, 1985: Słownik geologii dynamicznej. Wydawnictwa Geologiczne.
Zobacz też
Inne formy
nacieków
:
stalagmit
,
stalagnat
,
draperia naciekowa
,
heliktyt
,
misa martwicowa
.
