Stado łabędzi formujące charakterystyczny klucz

Pawiany płaszczowe tworzą stada haremowe

Stado – grupa osobników tego samego, rzadziej różnych gatunków zwierząt , żyjąca na określonym terytorium , związana mniej lub bardziej zaawansowaną formą organizacji społecznej. Łączenie się osobników w stada jest najczęściej związane z rozrodem . Do zwierząt stadnych należy wiele gatunków kręgowców , głównie spośród ssaków , ptaków i ryb . U wilków i dzików stado nazywane jest watahą^[1]. Duże stado ryb to ławica .

Typy i liczebność stad

Podstawowe stado rodzinne

Podstawowym i najczęściej występującym typem stada jest grupa rodzinna złożona z matki lub kilku matek i ich najmłodszego potomstwa oraz - czasami - samca lub samców. Najmniejsze takie stada składają się z kilku osobników. Samce większości gatunków wiążą się z taką grupą tylko na czas rozrodu. Przewodnikiem stada jest zwykle matka (lub najstarsza z matek).

Luźne stada samców

Młode samce wielu gatunków po osiągnięciu dojrzałości są odganiane ze stada rodzinnego i często łączą się w stada samców-kawalerów. Takie grupy zwykle wędrują wzdłuż granic terytoriów opanowanych przez starsze osobniki. Z czasem poszczególne samce odłączają się, aby podjąć próbę zdobycia własnego terytorium.

Stada wielopokoleniowe

Gatunki o nieco wyższym stopniu organizacji społecznej tworzą stada, w których wytwarzają się silniejsze więzi pomiędzy osobnikami. Powstają wówczas grupy kilkunastu do kilkudziesięciu osobników, wśród których dochodzi do ustalenia hierarchii. Przewodnikiem może być najstarsza samica lub najsilniejszy - zwykle również najstarszy - samiec, tzw. alfa. Dorastająca młodzież nie jest zmuszana do odejścia, dzięki czemu grupa staje się z upływem czasu stadem wielopokoleniowym. Struktura hierarchii stada bywa różna u poszczególnych gatunków. Najbardziej skomplikowane formy takich struktur wytworzyły się wśród naczelnych .

Łączenie się stad

W stadzie łatwiej upolować dużą zdobycz

W okresach niesprzyjających warunków zwierzęta stadne mogą łączyć się w znacznie większe społeczności zmniejszając swój areał osobniczy na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa lub - częściej - szans znalezienia pożywienia. Gnu pręgowane tworzą wielotysięczne stada wędrowne.

Korzyści

Przyczyny skłaniające do przebywania w grupie są różne. Zwierzęta łączą się w stada na czas rozrodu , czasami na dłużej. U ssaków podstawowym elementem grupotwórczym jest relacja matka-potomstwo wynikająca z ssania mleka. Okres uzależnienia młodego od matki sprzyja tworzeniu się trwałych więzi, co może skutkować budowaniem coraz bardziej skomplikowanych struktur społecznych. Wspólne wychowywanie potomstwa, wzajemna pomoc w niebezpieczeństwie, wspólne polowania - wszystko to zwiększa szanse każdego z członków stada.

Zootechnika

Stado owiec

W zootechnice terminem stado określana jest grupa zwierząt hodowlanych jednej rasy przebywająca na wspólnym terenie ( stado owiec , stado krów) lub przeznaczonych do spełnienia określonej roli (stado zarodowe, stado reprodukcyjne, stado użytkowe).

Przypisy

Zobacz też

hierarchia społeczna , osobnik , kasta , kolonia , ławica ryb , kłąb rojowy , społeczność