Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka (
lit.
Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika,
rus.
Литовская Советская Социалистическая Республика), LSRR - twór polityczny powstały w sierpniu
1940
roku w wyniku aneksji
Litwy
przez
ZSRR
, rozwiązany ostatecznie we wrześniu
1991
roku, gdy kraje Zachodu uznały niepodległość
Litwy
i została ona przyjęta w poczet członków
ONZ
.
LSSR była także proklamowana w grudniu 1918, w lutym weszła w skład
LitBiela
i ostatecznie zlikwidowana przez polską ofensywę w sierpniu 1919. Plany bolszewików dotyczące inwazji Litwy w lecie 1920 i proklamowania LSSR zostały zniweczone przez
porażkę w bitwie z Polakami pod Warszawą
.
23 sierpnia
1939
r.
III Rzesza
i
Związek Radziecki
zawarły tajny układ (
pakt Ribbentrop-Mołotow
), który sytuował Litwę w niemieckiej strefie wpływów. Następnie w ramach rekompensaty Hitler oddał Litwę w radziecką strefę wpływów.
Dokonując licznych prowokacji granicznych w
1940
ZSRR wysunął wobec Litwinów ultimatum, żądając utworzenia baz sowieckich na terytorium republiki.
15 czerwca
1940
150 tysięczna armia radziecka rozpoczęła okupację Litwy. Kilkanaście dni przed wybuchem wojny
niemiecko-radzieckiej
, rozpoczęto deportacje 35 tysięcy ludności na Syberię.
Po II wojnie światowej ponownie rozpoczęła się sowiecka okupacja Litwy, na tereny tego kraju przywieziono wtedy wielu Rosjan, którzy, w większości, pozostali tam do dziś.
Adolfas Ramanauskas-Vanagas. Partyzantka litewska
Powstał Ruch Walki o Wolność Litwy. Partyzantka litewska działająca w latach 1944-1953 była ruchem niepodległościowym łączącym zbrojny i cywilny charakter, stawiającym sobie za cel sprzeciwienie się przyłączeniu Litwy do ZSRR i budowę demokratycznej, niepodległej Litwy.
W okresie walk partyzanckich zginęło ponad 30 tys. osób i ponad 350 tys. deportowani na Syberię.
Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka przestała istnieć faktycznie po
11 marca
1990
roku, gdy Rada Najwyższa LSRR wydała deklarację niepodległości, a pierwszym krajem, który ją wówczas uznał była
Islandia
. Aż do sierpnia 1991 roku – kiedy to niepodległość tego kraju uznały wszystkie kraje
NATO
i
Unii Europejskiej
–
Litwa
i inne kraje bałtyckie traktowane były przez władze radzieckie jako część
ZSRR
.
Polska uznała niepodległość Litwy 26 sierpnia 1991 roku.
