Sobór św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu
nr rej. 8 z 26.11.1947 oraz 108 z 14.02.1962[1]
Katedra we Wrocławiu od ul. Piaskowej
Zbudowano	XIV i XV w.
Data zniszczenia	1945
Wyznanie	grekokatolicyzm
Rodzaj	katedra
Wezwanie	św. Wincentego i św. Jakuba
Budulec	cegła
Obecnie	eparchia wrocławsko-gdańska

Zespół klasztorny przy kościele (obecnie gmach filologii Uniwersytetu )

Katedra św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu — obecnie kościół greckokatolicki - jest położony przy pl. Nankiera 15.

Historia

Kościół został ufundowany przez Henryka Pobożnego wraz z klasztorem dla sprowadzonych z Pragi franciszkanów ok. 1240 (być może już w 1232 lub 1234 ). Początkowo św. Jakuba i w stylu romańskim ; jeszcze w trakcie budowy jego krypta stała się miejscem pochówku fundatora, który w 1241 zginął w bitwie z Mongołami pod Legnicą . W kościele tym, wzmiankowanym w 1254 jako ukończony, ogłoszono 16 grudnia 1261 przywilej lokacyjny Nowego Miasta na prawie magdeburskim , umożliwiający dalszy rozwój Wrocławia. Ten najstarszy kościół był trójnawową halą i posiadał jedno- lub dwuprzęsłowe prezbiterium .

W wiekach XIV i XV poddany poważnej przebudowie i rozbudowie, która z braku środków ciągnęła się bardzo długo i z przerwami. W tym czasie powstała nawa główna kościoła o dł. 77,5 m i wys. 23 m w przeważającym do dziś stylu gotyckim . Czworobok klasztorny przylega do kościoła od północy, co jest nietypowe dla tej części Europy.

Na początku XVI w. franciszkanie w większości albo przeszli na protestantyzm , albo opuścili Wrocław. Ci z nich, którzy pozostali, w 1529 przenieśli się do kościoła św. Doroty . Opuszczony przez franciszkanów kościół przejęli norbertanie (premonstratensi) z przeznaczonego decyzją rady miejskiej do wyburzenia zespołu klasztornego w miejscu obecnego kościoła św. Michała Archanioła na Ołbinie . 3 czerwca 1530 poświęcili go swemu patronowi z Ołbina – świętemu Wincentemu .

W latach 1662 - 1674 kościół otrzymał bogate wyposażenie barokowe , m.in. w 1667 Franz Zeller i Georg Czermak zbudowali nowy ołtarz. Za rządów opata Andreasa Gebela rozpoczęto w 1673 przebudowę klasztoru w stylu barokowym. Późnobarokowa kaplica pw. Matki Boskiej Bolesnej (później Najświętszego Sakramentu) została natomiast wzniesiona przy południowej elewacji w latach 1723 - 1727 przez Christopha Hacknera.

Po sekularyzacji zakonu w 1810 kościół przekształcono w parafialny , zaś budynki klasztoru przeznaczono na siedzibę sądu.

W ostatnich dniach II wojny światowej kościół uległ ciężkim zniszczeniom, m.in. zawaliła się wieża, a wraz z nią część ściany bocznej i sklepień . Zachowane w dobrym stanie stalle przeniesiono do chóru katedry . Odbudowany kościół (latarnia i hełm wieży ukończony dopiero w latach 80.) przez jakiś czas służył tymczasowo jako garnizonowy , w zastępstwie odbudowywanego po pożarze kościoła św. Elżbiety .

W 1997 papież Jan Paweł II i kard. Henryk Gulbinowicz przekazali świątynię kościołowi greckokatolickiemu jako siedzibę eparchii wrocławsko-gdańskiej . W latach 1997 - 1999 ostatecznie ukończono renowację, m.in. przełożono dach.

Parafia greckokatolicka we Wrocławiu istnieje od 1956 roku. Należy do eparchii wrocławsko-gdańskiej.

Inne katedry we Wrocławiu

Poza greckokatolicką katedrą we Wrocławiu znajdują się jeszcze cztery katedry należące do innych wyznań. Są to:

• rzymskokatolicka archikatedra św. Jana Chrzciciela
• luterański kościół pw. Opatrzności Bożej - siedziba biskupa, odpowiednik katedry
• polskokatolicka katedra pw. św. Marii Magdaleny
• prawosławna katedra pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Zobacz też

• Sobór św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Katedra (greckokatolicka) św. Wincentego i Jakuba we Wrocławiu

Na mapach: 51°06'46″N 17°02'17″E / 51.11278, 17.03806