Wojcieszów
Herb Herb Wojcieszowa
Województwo	dolnośląskie
Powiat	złotoryjski
Gmina • rodzaj	Wojcieszów miejska
Prawa miejskie	1973
Burmistrz	Sławomir Maciejczyk
Powierzchnia	32,17 km²
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość	3 933[1] 122 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 75
Kod pocztowy	59-550
Tablice rejestracyjne	DZL
Położenie na mapie Polski Wojcieszów
50°57'17″N 15°55'23″E / 50.95472, 15.92306 Na mapach: 50°57'17″N 15°55'23″E / 50.95472, 15.92306
TERC ( TERYT )	5020126011
Urząd miejski ul. Pocztowa 1 59-550 Wojcieszów
Strona internetowa miasta

Wojcieszów (do 1945 niem. Kauffung) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim , w powiecie złotoryjskim , położone nad rzeką Kaczawą , w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich .

W latach 1954 - 1973 osiedle typu miejskiego . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego .

Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 3 933 mieszkańców.

Lokalny ośrodek usługowo-turystyczny. Zakłady wapiennicze, przemysł drzewny i spożywczy. W Wojcieszowie znajdują się trzy kościoły, dwie stacje kolejowe, szkoła podstawowa i gimnazjum, dom kultury, biblioteka miejska, ruiny zamku, ruiny szubienicy, kilka pałaców oraz wiele zabytkowych domów.

Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 370 i nieczynna linia kolejowa Legnica – Złotoryja – Marciszów – Kamienna Góra .

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[2] Wojcieszów ma obszar 32,16 km², w tym:

• użytki rolne: 38%
• użytki leśne: 46%

Miasto stanowi 5,59% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Według danych z roku 2002^[4] średni dochód na mieszkańca wynosił 1257,28 zł.

Historia

W X-XII wieku Słowianie zaczęli osiedlać się wzdłuż biegu Kaczawy i to oni założyli obecny Wojcieszów, zajmując się rybołówstwem i myślistwem. Według legendy na pobliskiej Górze Połom znajdował się święty gaj i pogańska świątynia . Wojcieszów założony został w XIII wieku. Około XVI wieku zaczęto wydobywać krystaliczny wapień. W połowie XVIII wieku prowadzono tu roboty górnicze w poszukiwaniu złota i rud ołowiu. Od 1742 roku włączony został do Prus , od 1945 roku należy do Polski . W 1956 roku miasto uzyskało status osiedla, a od 1973 prawa miejskie .

Pierwsza dokumentalna wzmianka o istnieniu wsi Wojcieszów pochodzi z roku 1268. Sama nazwa Wojcieszów jest słowiańskiego pochodzenia. Napływowy element niemiecki zmienił nazwę wsi na Kauffung. Od 1938 roku na 130 lat zanikła nazwa Wojcieszów na rzecz niemieckiej nazwy Kauffung. W tym czasie majątki tutejsze należą do rodów Redernów, Stumpel i Sedlitz. W 1367 roku w Wojcieszowie znajduje się już dwór obronny otoczony kamiennym murem, wieżami /wyższa wieża nazywała się wieżą Głodową/ z fosą, bramą i mostem zwodzonym. W czasie wojen husycko – niemieckich, husyci w 1426 roku zajmowali Śląsk i wtedy Wojcieszów został splądrowany i dotknięty pożarem. Od tego czasu los jakby uwziął się na Wojcieszów. Przemoc, nietolerancja i klęski żywiołowe wypełniały życie mieszkańców. Po przejściu Śląska w ręce Habsburgów w 1526 roku pojawili się w Wojcieszowie pierwsi wyznawcy Lutra i zajęli siłą kościół katolicki. W 1608 roku nastąpiła gwałtowna powódź spowodowana wylewem Kaczawy. Cała dolina wypełniła się wodą. Utonęło 126 ludzi i przeszło 1000 sztuk bydła, 44 domy zostały zniszczone. Dotychczasowe warunki życiowe gwałtownie zmieniły się przez wojnę trzydziestoletnią /1618-48/. Dla Wojcieszowa była to bardzo ciężka wojna. Przemarsze wojsk cesarskich, szwedzkich, węgierskich, walki, kontrybucje, bezwzględność dowodzącego wojskami królewskimi gen. Wallensteina, ciągły kwaterunek wojsk doprowadził wieś do ruiny, a wynędzniali chłopi uciekali w góry. W 1740 roku wojska pruskie opanowują Śląsk i przyłączają go do Prus. Wkrótce potem protestanci budują w Wojcieszowie swój zbór i wznoszą szkołę. W 1753 roku olbrzymi pożar niszczy wieś. Spłonęły folwarki, zbór ewangelicki, browar, gospoda, młyn, rzeźnia, 15 zagród, 68 domów. 648 ludzi pozostało bez dachu na głową. Po pożarze mistrz Jakub z Legnicy wybudował nowy kościół ewangelicki. W latach 1806-1608 w Wojcieszowie kwaterują wojska francuskie. W bitwie w dolinie Kaczawy 26 VIII 1813 roku pruski generał Blüher i generał rosyjski Sachen zwyciężają Francuzów. Poległo to 30000 żołnierzy francuskich. Wiek XIX bardzo zmienił oblicze wsi. Był to okres gwałtownego uprzemysłowienia. Powstał przemysł wapienniczy, wybudowano linię kolejową, elektrownię, wodociągi i sieć kanalizacyjną. Okres do II wojny światowej charakteryzował się dalszą rozbudową przemysłu wapienniczego. 1 VI 1942 roku do wapienników przybyła pierwsza grupa jeńców Armii Czerwonej. Jeńcy zostali tu zatrudnieni jako skalnicy, wiertacze i wywozili wapno z pieców. Pracowali tu też jeńcy francuscy. 9 V 1945 roku wojska 57 Korpusu Pancernego Armii Czerwonej wyzwoliły Wojcieszów. Od tego czasu władzę w swoje ręce wzięli znowu Polacy. Coraz liczniej osiedlali się repatrianci z Wschodu i Zachodu. 1 września 1945 roku otwarto w Wojcieszowie szkołę, gdzie prowadzono również kursy repolonizacyjne dla dorosłych. Na nowo uruchomiono linię kolejową. Ruszył przemysł. W 1950 roku rozpoczęto budowę osiedla mieszkaniowego dla pracowników WZPW. Otwarte zostało stałe kino. Oddano do użytku boisko sportowe klubu "Orzeł" Wojcieszów. Powstawały nowe sklepy, księgarnia. Zbudowano przekaźnik telewizyjny, basen kąpielowy, drugi kościół katolicki. Rozwój Wojcieszowa był na tyle intensywny, że w 1973 roku otrzymał prawa miejskie.

Zabytki

Kościoły w Wojcieszowie

• Kościół Wniebowzięcia Matki Bożej, pierwotnie wzniesiony w XIII w., przebudowywany w XVI, XVIII w i w 1913 r. Gotyckie, renesansowe i barokowe nagrobki, otoczony murem, obok plebania z XVIII w.
• Nieużytkowany kościół ewangelicki z 1754 r., z wieżą z 1912 r.
• Kościół Matki Bożej Królowej Polski z lat 80. XX w.
• Ruiny zamku z XIV w., zniszczonego w czasie wojen husyckich .
• Ruiny szubienicy
• Pałac przy ul. Chrobrego 11 z ok. 1870 r., w parku krajobrazowym, z zabudowaniami gospodarczymi.
• Pałac przy ul. Chrobrego 48 z 1596 r., przebudowany w 1880 r. i 1930 r., w parku krajobrazowym, z zabudowaniami gospodarczymi.
• Pałac przy ul. Chrobrego 167 z 1816 r., przebudowany w 1863 r., neogotycki, z ogrodem i zabudowaniami gospodarczymi.
• Pałac przy ul. Chrobrego 251 z XVII w., przebudowany w l 1858-1860 i 1930 r., w parku krajobrazowym.
• Zespół dworski przy ul. Chrobrego 98 z przełomu XIX i XX w., z zabudowaniami gospodarczymi.
• Piece do wypalania wapna z XVIII / XIX wieku

Zagospodarowanie turystyczne

Skromne – hotel "Agat", Dom Gościnny "U Barbary", camping z basenem. Żółty szlak turystyczny na Przeł Komarnicką i do Komarna oraz przez Radzimowice do Mysłowa . Cztery szlaki rowerowe oraz dwie ścieżki dydaktyczne .

Sąsiednie gminy

Bolków , Janowice Wielkie , Świerzawa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Miasto Wojcieszów
• Mapa topograficzna 1913