Sobór Lyoński II – XIV
sobór powszechny
Kościoła katolickiego
zwołany przez papieża
Grzegorza X
do
Lyonu
, podobnie jak to miało miejsce z poprzednim soborem –
Soborem Lyońskim I
– za pontyfikatu
Innocentego IV
. Obrady rozpoczęły się
7 maja
1274
roku. Przybyło na niego ok. 560 opatów i biskupów. Jednymi z zaproszonych byli także
święty Bonawentura
i święty
Tomasz z Akwinu
, który nie dotarł na miejsce, gdyż zmarł w drodze do Lyonu.
Przebieg soboru
Sobór obradował głównie nad problemem ponownego zjednoczenia
Kościoła Zachodniego
z
Wschodnim
. Dążył do niego zarówno papież
Grzegorz X
jak i cesarz
Michał VIII Paleolog
. Ten ostatni czynił to jednak jedynie z pobudek czysto politycznych.
Karol I Andegaweński
, ówczesny władca
Sycylii
,
Neapolu
,
Andegawenii
oraz kilku innych państw i krain, czynił starania zmierzające do odbudowy
Imperium Romanum
. Naturalnie jednym z kroków zmierzających do urzeczywistnienia tego celu było podporządkowanie sobie Bizancjum, przy czym najlepszym rozwiązaniem dla Karola I było przywrócenie w miejsce Cesarstwa Paleologów
Cesarstwa Łacińskiego
. Zawarcie unii uchroniłoby więc cesarza Michała Paleologa przed ewentualnym, acz coraz bardziej realnym, atakiem łacinników.
Kościół katolicki
ze swej strony, warunkiem unii uczynił zaakceptowanie formuły
filioque
(„Duch Święty pochodzi odwiecznie od Ojca i od Syna nie jako od dwóch odrębnych początków, ale jako od jednego początku (tamquam ex uno principio)”) oraz uznanie ważności siedmiu
sakramentów
. Michał Paleolog, reprezentowany w Lyonie przez ekspatriarchę
Konstantynopola
, zgodził się na te warunki oraz przyjął doktrynę o
supremacji
Stolicy Apostolskiej. Zawarto w ten sposób trwającą zaledwie siedem lat
Unię Lyońską
.
Na soborze ogłoszono nową
krucjatę
. Na jej potrzeby zarządzono zbiórkę specjalnej dziesięciny w każdej parafii. Nie doczekała się ona jednak wcielenia w życie, odzew był znikomy.
Nauka soborowa
Sobór, który obradował podczas trzech uroczystych sesji (11, 20 i 30 listopada), zajął się trzema ważnymi dla ówczesnego Kościoł kwestiami:
rekonkwisty
Ziemi Świętej
, reformy wewnątrzkościelenej oraz herezjami
albigensów
,
katarów
i
Joachima z Fiore
. Zajęto się problemem nieuznawania przez kler prawosławny
rytów
sakramentalnych
Kościoła łacińskiego. Sobór przypomniał o prymacie Stolicy Piotrowej nad innymi patriarchatami, powołując się na wolę Chrystusa w tej sprawie. Zobowiązano wiernych do corocznej spowiedzi i Komunii
wielkanocnej
. Spowiednicy zostali ponownie wezwani do zachowywania sekretu
spowiedzi świętej
. Zakazano potajemnego błogosławienia małżeństw. Potępiono symonię, brak szacunku do relikwii oraz nadużycia w udzielaniu odpustów[1].
Zasady konklawe
Niezwykle ważne było także ostateczne przyjęcie i usankcjonowanie zasady
konklawe
przy wyborze każdego kolejnego
papieża
. Próbowano ją wprowadzić już na
Soborze Laterańskim III
zwołanym przez papieża
Aleksandra III
. Odtąd ostatecznie wybór miał zapadać na zgromadzeniu
kardynałów
elektorów, którzy zbierali się po śmierci głowy Kościoła. Wybór miał być dokonany większością 2/3 głosów, a kandydat nie musiał pochodzić z grona elektorów. Papieżem mógł więc w zasadzie zostać każdy katolik (do XVI wieku także osoby świeckie wybierano na papieża, np.
Leon X
, przed objęciem urzędu były jednak konsekrowane).
Znaczenie soboru
Sobór, mimo niezrealizowania ogłoszonych na nim uchwał, był niezwykle ważny z punktu widzenia historii i rozwoju
Kościoła Rzymskiego
. Dał ostateczne wskazówki co do wyboru głowy Kościoła Katolickiego. Zajął się problemami życia konsekrowanego. Sobór starał się także przywrócić jedność z
Kościołem prawosławnym
, z którym łączność została zerwana ponad 200 lat wcześniej (patrz:
unia florencka
). Czynił to jednak z pozycji strony silniejszej, wiec nie może być on nazwany
ekumenicznym
w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Wyznaczył on trwały kierunek postępowania Kościoła na następne dekady i stulecia.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Heinrich Denzinger: Enchiridion symbolorum : definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Bologna: EDB, 1995, ss. 453-469. .
Bibliografia
- M. D. Knowles, Dimitri Obolensky, Historia Kościoła, Warszawa 1988.
-
Paweł Janowski
, Lyoński Sobór II, zwołany przez papieża
Grzegorza X
na 1274 r., [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 330-333.