Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Smardz jadalny

Smardz jadalny

Smardz jadalny

Systematyka [1][2]
Królestwo : grzyby
Gromada : woreczniaki
Klasa : kustrzebniaki
Rząd : kustrzebkowce
Rodzina : smardzowate
Rodzaj : smardz
Gatunek :smardz jadalny
Nazwa systematyczna
Morchella esculenta ( L. ) Pers.
Syn. meth. fung. 2: 618 (Getynga, 1801)
Mapa zasięgu

Owocniki Morchella esculenta
Owocniki Morchella esculenta
Owocnik Morchella esculenta
Owocnik Morchella esculenta

Smardz jadalny (Morchella esculenta (L.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae).

Charakterystyka

Grzyby z gatunku Morchella esculenta to saprotrofy rozwijające się w glebie i wytwarzające naziemne, puste w środku, bardzo zmienne owocniki wysokości przeważnie ok. 5–10 (do 20) cm, złożone z główki (podobnej do kapelusza ) i trzonu .

Główka
Przeważnie wysokości 3–10 cm i 3–7 cm średnicy, barwy beżowej lub ochrowej (czasami szara lub prawie czarna), o owalnym lub stożkowatym pokroju (pusta w środku), przyrośnięta do trzonu, z nieregularnymi alweolami (wnękami) na powierzchni, miedzy którymi żeberka ułożone są w sposób nie wyróżniający żadnego kierunku.
Trzon
Długości 2–6 cm i 2–4 cm średnicy. Barwy kremowej, żółtej lub białawy, pusty w środku, o powierzchni chropowatej lub ziarnistej. U dojrzałych owocników podstawa trzonu jest rozszerzona i pofałdowana.
Miąższ
Białawy, kruchy, o woskowatej konsystencji, łagodnym smaku i korzennej woni.
Zarodniki
Eliptyczne, gładkie, o wymiarach 16–23×11–14 μm, o powierzchni często pokrytej kropelkami. Wysyp zarodników jest barwy żółtoochrowej.

Występowanie

Występowanie smardza jadalnego potwierdzono[3] w Austrii , Chinach , Czechach , Danii , Francji , Hiszpanii , Japonii , Kanadzie , Korei Południowej , Kostaryce , Meksyku , Niemczech , Norwegii , Nowej Zelandii , Polsce [4], Słowenii , Stanach Zjednoczonych , Szwecji i Tajwanie . Gatunek ten rozwija się w lasach liściastych i mieszanych, także na łąkach i łęgach , często pod jesionami , czasami na wysypiskach porośniętych zielenią, na nawożonych glebach rzadki. Owocniki wytwarza w kwietniu i maju (w Europie).

Znaczenie i ochrona

Jest to gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową w Polsce, a w " Czerwonej liście roślin i grzybów Polski " należy do kategorii "R" – rzadki[5]. Owocniki Morchella esculenta są jadalne, opisywane jako cenne pod względem spożywczym, smaczne, przydatne do obróbki zarówno świeże jak i suszone, jednak w stanie surowym toksyczne dla człowieka[4].

Gatunki podobne

Systematyka

Jest to gatunek typowy rodzaju smardz (Morchella). Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotyczącej także grzybów) przyjęto, że gatunek ten został poprawnie zdiagnozowany taksonomicznie po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Phallus esculentus) w " Species Plantarum " z 1753 . Do rodzaju Morchella został przeniesiony przez Christiana Persoona w "Synopsis methodica fungorum" z 1801 [6] i zatwierdzony przez Eliasa Friesa w "Systema Mycologicum II" z 1822 [7].

Odmiany

Wyróżniana jest (jako takson ścisły) odmiana :

  • Morchella esculenta var. umbrina (Boud.) S. Imai.

Niektórzy autorzy wyróżniali dodatkowo odmiany:

  • Morchella esculenta var. alba;
  • Morchella esculenta var. rotunda (smardz kulisty);
  • Morchella esculenta var. crassipes (obecnie Morchella crassipes );
  • Morchella esculenta var. vulgaris (obecnie Morchella vulgaris ).

Synonimy

Morchella esculenta
  • Helvella esculenta (L.) Sowerby, Col. fig. Engl. Fung. Mushr. 1: pl. 51 (1797);
  • Morchella esculenta subsp. esculenta (L.) Pers., (1794);
  • Morchella esculenta var. rotunda (Fr.) I.R. Hall, P.K. Buchanan, Wang & Cole, (1998);
  • Morchella esculenta f. rotunda Fr., Syst. mycol. 2(1): 7 (Lund, 1822);
  • Morchella rotunda (Fr.) Boud.;
  • Morchella rotunda var. esculenta (L.) Jacquet., Docums Mycol. 14 (no. 56): 1 (1985);
  • Morellus esculentus (L.) Eaton, Man. Bot., Edn 2: 324 (1818);
  • Phallus esculentus L., Sp. pl. 2: 1178 (1753);
  • Phallus esculentus var. esculentus L., Sp. pl. 2: 1178 (1753).
Morchella esculenta var. umbrina
  • Morchella umbrina Boud., Bull. Soc. mycol. Fr. 13: 138 (1897).

Przypisy

  1. Bisby, Roskov, Orrell, Nicolson, Paglinawan, Bailly, Kirk, Bourgoin, Baillargeon: 2009 Annual Checklist ( ang. ). W: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life [on-line]. [dostęp 23 stycznia 2010].
  2. Paul Kirk: CABI Bioscience Databases ( ang. ). [dostęp 23 stycznia 2010].
  3. GBIF: Morchella esculenta - GBIF Portal ( ang. ). [dostęp 23 stycznia 2010].
  4. 4,0 4,1 Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: 1985, s. 126. . 
  5. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzyski: Red list of plants and fungi in Poland. Kraków: IB PAN, 2006. . 
  6. Christian Persoon: Synopsis methodica fungorum. T. 2. 1801, s. 618. 
  7. Elias Fries: Systema Mycologicum II. T. 1. 1822, s. 6. 

Bibliografia

  1. Ewald Gerhardt: Przewodnik GRZYBY. Warszawa: 2001, s. 260. . 
  2. Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 624. . 
  3. Marcus Flück: Atlas grzybów - oznaczanie, zbiór, użytkowanie. Warszawa: 1995, s. 412. . 
  4. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: 1985, ss. 125-126. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Smardz jadalny":

Grzyby ...

Małże ...

Oliwka (roślina) ...

Francuski kalendarz rewolucyjny ...

Rzepak ...

Miłorząb dwuklapowy ...

Kasztan jadalny ...

Smardz jadalny Smardz jadalny Systematyka Królestwo : grzyby Gromada : woreczniaki Klasa : kustrzebniaki Rząd : kustrzebkowce Rodzina : smardzowate Rodzaj : smardz Gatunek :Smardz jadalny Nazwa systematyczna Morchella esculenta ( L. ) Pers.Syn. meth. fung. 2: 618 (Getynga, ...

Workowce ...

Piestrzenica kasztanowata ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Smardz jadalny":

Mięczaki (plansza 24) ...

153. Rodzaje grzybów (plansza 23) ...

Rośliny użytkowe (plansza 13) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie