Skoczkowce (Chytridiomycota) –
typ
(gromada), jedna z głównych linii rozwojowych
grzybów
. Jest to prawdopodobnie
takson parafiletyczny
. Ciała jednokomórkowe lub małe
komórczakowe
grzybnie
. Wytwarzają
wici
, co jest nietypowe dla grzybów. Zaliczani też czasem do królestwa
Protista
. Skoczki zachowały wiele cech pierwotnych grzybów m.in.
gamety
opatrzone
wicią
. Występują zarówno
kinetosomy
, jak i niefunkcjonalne
centriole
.
Plecha
monocentryczna, policentryczna lub nitkowata. Funkcję spichrzową pełni kulka tłuszczu.
Rozmnażanie bezpłciowe
przez
zoospory
z jedną wicią skierowaną ku tyłowi lub autospory.
Rozmnażanie płciowe
na drodze
izogamii
lub
oogamii
.[1]. Żyją w glebie lub pasożytniczo. Należy do nich ok. 600 gatunków. Takson wyróżniany jako typ od połowy XX w., opisany zgodnie z wymaganiami
nomenklatury botanicznej
w systemie Hibbetta i in[1]. W systemie tym podzielone są na następujące taksony:
- Gromada (klasa):
Chytridiomycetes
Caval.-Sm.
1998 (syn. Archimycetes A. Fisch. (Fischer 1892) pro parte)
- Rząd: Chytridiales
Cohn
(1879) (np. Chytridium, Chytriomyces, Nowakowskiella)
- Rząd: Rhizophydiales Letcher 2006 (np. Rhizophydium, Kappamyces, Terramyces, Boothiomyces,
Batrachochytrium
)
- Rząd: Spizellomycetales D. J. S. Barr 1980 (np. Spizellomyces, Powellomyces, Kochiomyces)
- Gromada (klasa): Monoblepharidomycetes J. H. Schaffn. (1909) (syn. Monoblepharideae J. H. Schaffn.)
- Rząd: Monoblepharidales J. Schröt. (1893) (syn. Monoblepharidineae J. Schröt., Monoblepharidomycetes) (np. Monoblepharis, Harpochytrium, Oedogoniomyces)
W tym systemie
Blastocladiales
i
Neocallimastigales
– grupy zaliczane niekiedy do skoczkowców – są wydzielone z tego typu w celu uniknięcia jego
polifiletyzmu
i nadano im rangę typu. Również status niektórych taksonów niższej rangi (Caulochytrium, Olpidium, Rozella, Rhizophlyctis rosea, które tradycyjnie tworzyły rodzinę Olpidiaceae w obrębie Spizellomycetales[2]) jest niepewny i zostały uznane za taksony
incertae sedis
.
We wcześniejszych systemach taksonomicznych przedstawiciele tej grupy byli zaliczani do
glonowców
. Rzędy Chytridiales, Monoblepharidales i
Blastocladiales
łączono w podklasę glonowców Uniflagellatae (jednowiciowce)[3]. W miarę poznawania szczegółów budowy i filogenezy, grupie tej nadawano coraz wyższą rangę taksonomiczną i oddzielano od pozostałych
grzybów niższych
, a podkreślano związki z
grzybami wyższymi
. W jednym z systemów z końca XX w[4]. nadawano im status
monotypowej
podgromady w gromadzie Eumycota (grzyby właściwe). W systemie tym podgromada Chytridiomycotina (biczykowe, skoczki, skoczniaki) zawiera tylko jedną klasę
Chytridiomycetes
(skoczkowe) podzieloną na następujące rzędy: Olpidiales (olpidiowce), Chytridiales (skoczkowce),
Blastocladiales
(blastokladiowce, różnogametowce), Harpochytriales (harpochytriowce) i Monoblepharidiales (jednowiciowce, jednorzęskowce).
Do skoczkowców należy Synchytrium endobioticum wywołujący raka ziemniaczanego.
Cykl rozwojowy
(na przykładzie Synchytrium endobioticum):
Zoospora skoczkowców dostając się do komórki żywiciela (ziemniaka) traci wić i przybiera postać pełzaka. Żywiciel reaguje na infekcję pasożyta hipertrofią (wytworzeniem na bulwie nieforemnych narośli). We wnętrzu komórki przechodzi kariokinezę i powstaje wielojądrowa grzybnia. Po jej pęknięciu powstają zoospory, które się wysypują. Ten cykl powtarza się całe lato.
Jesienią łączą się gamety (
izogamia
) i powstaje zygota diploidalna z dwiema wiciami. Wnikając do komórki żywiciela traci obie wici i otacza się grubą ścianą (funkcja przetrwalnikowa). Wiosną przechodzi mejozę, następnie mitozy i wytwarza nowe zoospory.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 David S. Hibbett i in.
A higher level phylogenetic classification of the Fungi
. „Mycological Research”, ss. 509–547 (2007).
doi:10.1016/j.mycres.2007.03.004
.
- ↑ Sina M. Adl, Alastair G.B. Simpson i in..
The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists
. „J. Eukaryot. Microbiol.”. 5 (52), ss. 399–451 (2005). International Society of Protistologists.
doi:10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x
(
ang.
).
- ↑ Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. wg 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, ss. 590–607.
- ↑
Jerzy Szweykowski
: Dodatek. Grzyby. W: Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 1993. .