|
skała osadowa
skała osadowa (sedymentacyjne) – jeden z trzech głównych typów skał (obok skał magmowych i metamorficznych) budujących skorupę ziemską, powstają przez nagromadzenie się materiału przynoszonego przez czynniki zewnętrzne (np. wodę, lodowiec, wiatr), na skutek jego osadzania się lub wytrącania z roztworu wodnego. Nauka zajmująca się powstawaniem skał osadowych to sedymentologia.
Ze względu na sposób powstania wyróżnia się: -
skały okruchowe (klastyczne) – powstałe w wyniku nagromadzenia materiału pochodzącego z rozkruszenia starszych skał, jego przetransportowania i osadzenia przez wodę, wiatr lub lód:
-
skały bardzo drobnookruchowe (pelity): ił, iłowiec, łupek ilasty;
-
skały drobnookruchowe (aleuryty): muł, mułek, mułowiec, łupki osadowe;
-
skały średniookruchowe (psamity): piasek, piaskowiec, arkoza, szarogłaz;
-
skały grubookruchowe (psefity): gruz, żwir, brekcja, zlepieniec;
-
skały piroklastyczne - powstałe z materiałów wyrzuconych w powietrze w czasie erupcji wulkanicznej, np. tuf wulkaniczny, tufit;
-
skały rezydualne (alitowe, regolit) - zwietrzelina powstała "in situ" (na miejscu) w wyniku wietrzenia skał (przede wszystkim węglanowych):
-
terra rossa, lateryt, boksyt.
-
skały chemogeniczne (pochodzenia chemicznego) - powstałe w wyniku rozpuszczenia składników skał starszych i ponownego wytrącenia osadu wskutek parowania lub reakcji chemicznych z udziałem (lub bez) organizmów żywych:
-
węglanowe – wapienie, dolomit, margiel - skała mieszana;
-
krzemionkowe – gejzeryt, kwarcyt, krzemień, rogowiec, martwica krzemionkowa, opoka;
-
żelaziste – żelaziak, ruda darniowa;
-
gipsowe i solne – gips, anhydryt, sól kamienna, sole potasowe;
-
fosforanowe – fosforyt, guano;
-
manganowe, siarkowe (siarka rodzima), strontowe, barytowe, fluorytowe;
-
skały organogeniczne (pochodzenia organicznego, biogeniczne) – powstałe ze szczątków organizmów zwierzęcych (skały zoogeniczne) i roślinnych (skały fitogeniczne),
-
kopalne paliwa stałe: węgle kopalne – torf, lignit, węgiel brunatny, węgiel kamienny;
-
kopalne paliwa płynne: ropa naftowa, asfalt, ozokeryt (wosk ziemny);
-
łupki palne, łupki bitumiczne;
-
kreda, wapień numulitowy, wapień rafowy, radiolaryt.
Inne hasła zawierające informacje o "skała osadowa":
Fosforan wapnia
...
Śląskie Kamienie
...
Kowary
...
Rankery
...
Regosole
...
Litosole
...
Metamorfizm kontaktowy
...
Mułowiec
...
Zlepieniec
Skały zlepieńcowe w
rezerwacie przyrody Piekiełko Szkuckie
ZlepieniecZlepieniec, konglomerat – grubookruchowa
skała osadowa
o różnych barwach, złożona z ziaren
żwiru
(lub
głazów
) spojonych ...
Amfibolit
...
Inne lekcje zawierające informacje o "skała osadowa":
036. Przejawy działalności człowieka w środowisku i jej skutki (plansza 4)
...
46. Wybrane konflikty na świecie (plansza 15)
...
207. Wody podziemne Polski (plansza 2)
...
|
