|
skała
skała są to duże skupiska minerałów jednorodnych lub różnorodnych. Ze względu na sposób powstania wyróżnia się skały magmowe, osadowe i przeobrażone (metamorficzne)
Podział petrograficzny
Najczęściej stosowany w petrografii podział skał opiera się na ich genezie i obejmuje trzy główne grupy: skały magmowe, skały osadowe i skały metamorficzne (skały przeobrażone).
Skały magmowe
Skały magmowe swoje powstanie zawdzięczają zjawiskom wulkanizmu i plutonizmu, podczas których magma zastyga pod albo na powierzchni Ziemi (pod postacią lawy). Skały powstające pod powierzchnią Ziemi będą więc nazywane plutonicznymi, a powstające na jej powierzchni - wulkanicznymi. Skład obydwu będzie się różnił, ponieważ zastygająca lawa oddaje do atmosfery związki lotne (np. jak wodę), a więc nie mogą w niej powstawać minerały zawierające takie związki. O tempie wzrostu kryształów decyduje też czas zastygania magmy.
Skały wulkaniczne mogą powstawać bezpośrednio z lawy (skały wylewne) lub z materiału gwałtownie wyrzuconego w powietrze przez wulkan (skały piroklastyczne). Najdrobniejsze cząstki skał piroklastycznych mogą krążyć w atmosferze przez wiele lat (przykładem wpływu pyłu piroklastycznego są anomalie pogodowe, obserwowane po wybuchu wulkanu Krakatau) opadają na Ziemię najczęściej już w postaci stałej. Do skał piroklastycznych zaliczyć można bomby wulkaniczne, pumeks, popioły wulkaniczne i tufy.
Skałami pośrednimi pomiędzy wulkanicznymi a plutonicznymi są skały żyłowe (hipabisalne), które krystalizowały na niewielkich głębokościach, w otoczeniu starszych skał. Zależnie od głębokości powstawania, ich właściwości fizyczne będą zbliżone do jednych bądź drugich. Miąższości skał żyłowych mogą się wahać od kilku centymetrów do kilku kilkuset metrów, a ich długość do kilku kilometrów.
Struktura
Budowa wewnętrzna skał magmowych jest uzależniona głównie od głębokości, na której powstają. Im głębiej krystalizują, tym dłużej oddają ciepło, a więc kryształy minerałów, wchodzących w ich skład są większe, a więc lepiej widoczne. Skały plutoniczne mają więc strukturę jawnokrystaliczną. W przeciwieństwie do nich, w skałach wulkanicznych, które oddawały ciepło bardzo szybko, ziarna poszczególnych minerałów są na tyle małe, aby nie można było ich zauważyć gołym okiem. Jest to struktura skrytokrystaliczna albo szklista. Klasycznym przykładem takiego tworu jest obsydian.
W przypadku gdy minerały rozpoczną swoją krystalizację pod powierzchnią Ziemi, a następnie, wskutek różnych procesów, zostaną wyniesione na jej powierzchnię, tworzą się skały o strukturze porfirowej. Wśród mikroskopijnych ziaren minerałów, wykrystalizowanych na powierzchni (tzw. "ciasto skalne") tkwią duże, stare kryształy. Taka struktura charakteryzuje np. andezyty.
W wielu skałach magmowych występują różnej wielkości i kształtu porwaki skał starszych, które ugrzęzły w magmie lub zostały przez nią "porwane" w trakcie jej przedzierania się ku powierzchni ziemi.
Inne hasła zawierające informacje o "skała":
Fosforan wapnia
związek chemiczny
,
sól
wapniowa
kwasu ortofosforowego (V)
. Występowanie w przyrodzieWystępujący naturalnie jako skała
fosforyt
wapnia nie jest substancją czystą, lecz zawiera w swej strukturze ...
Śląskie Kamienie
...
Kowary
...
Rankery
...
Regosole
bardzo rzadkie. Less jest bardzo podatny na erozję (bardziej niż jakakolwiek inna skała luźna), która bardzo szybko odsłania głębsze warstwy bogate w
węglan wapnia
. ...
Litosole
przekracza 10 cm. Pod poziomem (A)C o małej zawartości
próchnicy
zalega lita skała.Gleby te występują głównie na terenach górskich i wyżynnych, tam gdzie lita ...
Metamorfizm kontaktowy
kontaktowy - zjawiska o charakterze lokalnym, zachodzące na kontakcie
intruzji
magmowej
ze
skałami
osłaniającymi. Gdy zmiany zachodzą pod wpływem wysokiej temperatury pochodzącej z
magmy
...
Mułowiec
z KWK Pstrowski w ZabrzuMułowiec z
Lyme Regis
Wielka BrytaniaMułowiec – zwięzła
skała okruchowa
, będąca
zlityfikowanym
(
scementowanym
)
mułem
. Złożona głównie z ziaren
kwarcu
, czasem ...
Zlepieniec
Skały zlepieńcowe w
rezerwacie przyrody Piekiełko Szkuckie
ZlepieniecZlepieniec, konglomerat – grubookruchowa
skała osadowa
o różnych barwach, złożona z ziaren
żwiru
(lub
głazów
) spojonych ...
Amfibolit
skrzyzowanych nikolach. Na zdjęciu widoczne mniej więcej laminarnie ułożone kryształy hornblendy.Amfibolit -
skała metamorficzna
barwy ciemnozielonej, ciemnoszarej, czarnej lub brunatnawej powstałej w wyniku
wietrzenia
. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "skała":
036. Przejawy działalności człowieka w środowisku i jej skutki (plansza 4)
Zwietrzała skała granitu
...
46. Wybrane konflikty na świecie (plansza 15)
jedynie Republikę Cypryjską (grecką część wyspy) i ona też w 2004 roku uzyskała członkostwo w UE. Wciąż toczą się negocjacje w celu rozwiązania tego ...
202. Środowisko przyrodnicze Polski. Klimat, wody powierzchniowe i podłoże skalne (plansza 13)
...
|
