Siła odśrodkowa w
fizyce
– jedna z
sił bezwładności
występująca w obracających się
układach odniesienia
. Układy takie zalicza się do
układów nieinercjalnych
.
Siła odśrodkowa wyrażona jest wzorem:
Wartość siły określają wzory
gdzie:
Przykładem jest siła, którą odczuwamy siedząc w skręcającym samochodzie (względem samochodu jesteśmy w spoczynku, jednak skręcający samochód jest nieinercjalnym układem odniesienia). Siła ta działa w kierunku "na zewnątrz" łuku, po którym porusza się wybrany układ odniesienia, czyli np. na huśtawce jako dodatkowy ciężar, a podczas skrętu samochodem na poziomej (nieprofilowanej) drodze w lewo, siłę tę odczuwamy jak dodatkową składową siły ciążenia ciągnącą nas w prawo. Właśnie ze względu na siłę odśrodkową zakręty na
drogach
, przeznaczone do pokonywania ze znaczną prędkością, profiluje się podnosząc ich zewnętrzną krawędź, podobne projektuje się także np. trasy saneczkarskie. Dzięki takiemu zabiegowi, w układzie związanym z samochodem
wypadkowa
siły ciążenia
i siły odśrodkowej ma mniejszą składową równoległą do płaszczyzny jezdni, zmniejszając ryzyko poślizgu i wypadnięcia z zakrętu.
Jeżeli to samo zagadnienie jest rozpatrywane w inercjalnym układzie odniesienia, to siła odśrodkowa nie występuje, ale wówczas ciało to porusza się po okręgu i by pozostało w ruchu po okręgu musi na nie działać siła o wartości równej
sile dośrodkowej
. W przypadku samochodu pokonującego zakręt na nieprofilowanej drodze siłę dośrodkową musi zapewnić poprzeczna do kierunku jazdy
siła tarcia
opon o nawierzchnię. Gdy będzie ona zbyt mała (np. na mokrej lub oblodzonej drodze), dojdzie do poślizgu i samochód zacznie poruszać się po łuku o promieniu większym niż promień zakrętu, lub wręcz po prostej.
Zobacz też
