Shōhei Imamura ( jap. 今村 昌平, Imamura Shōhei, ur. 15 września 1926 w Tokio ; zm. 30 maja 2006 tamże) – japoński reżyser i scenarzysta filmowy, uważany za jednego z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych twórców filmowych w historii japońskiego kina. Imamura był jedynym japońskim reżyserem, który zdobył dwie Złote Palmy na MFF w Cannes .

Jego najstarszy syn, Dengan Daisuke, jest również scenarzystą filmowym i reżyserem; współpracował z ojcem przy Węgorzu (1997), Doktorze Akagi (1998) i 11 września (2002).

Młodość i edukacja

Mimo że Imamura dorastał w zamożnej rodzinie lekarskiej, przynależącej do wyższej klasy średniej, wojna sprawiła, że szybko poznał biedniejszą część społeczeństwa. Przez krótki czas po 1945 r. zarabiał, sprzedając na czarnym rynku papierosy i alkohol . Odbiciem tego okresu życia reżysera jest tematyka większości jego filmów, skupiająca się na niższych warstwach japońskiego społeczeństwa. Imamura studiował historię Zachodu na Uniwersytecie Waseda, ale więcej czasu poświęcał na swoją aktywność polityczną i teatralną^[1]. W wywiadach wymieniał Rashōmon ( jap. 羅生門, Rashōmon) Kurosawy z 1950 r. jako wczesną inspirację.

Wczesna kariera

Po ukończeniu studiów w 1951 roku Imamura zaczął pracę w zawodzie jako asystent Yasujirō Ozu w studiach filmowych wytwórni Shōchiku przy filmach: Bakushū ( jap. 麦秋, Bakushū), (1951), O-chazuke-no aji ( jap. お茶漬の味, O-chazuke-no aji) (1952) i Tōkyō monogatari ( jap. 東京物語, Tōkyō monogatari) (1953). Imamura nie był jednak usatysfakcjonowany wygładzonym i uproszczonym sposobem portretowania japońskiego społeczeństwa przez Ozu.

Nikkatsu

Imamura opuścił Shōchiku w 1954 r. dla lepszej płacy w Nikkatsu, gdzie nakręcił swój pierwszy film - Nusumareta yokujō ( jap. 盗まれた欲情, Nusumareta yokujō) w 1958 r. W tej opowieści o wędrującej trupie aktorów Imamura poruszył tematy, które miały powracać w jego późniejszej twórczości, co nie spotkało się jednak z uznaniem Nikkatsu. Wytwórnia zmusiła Imamurę do nakręcenia kilku łagodniejszych w wymowie filmów: Nishi-Ginza eki-mae ( jap. 西銀座前駅, Nishi-Ginza eki-mae), Hateshinaki yokubō ( jap. 果てしなき欲望, Hateshinaki yokubō) i Nian-chan ( jap. にあんちゃん, Nian-chan), najmniej cenionych przez samego reżysera.

Dopiero film z 1961 r., Buta to gunkan ( jap. 豚と軍艦, Buta to gunkan) pozwolił reżyserowi na pełnię artystycznej ekspresji. Zaszokowani producenci odsunęli Imamurę na dwa lata od projektów filmowych, reżyser spotkał się również z zarzutem gry na antyamerykańskich resentymentach. Następny film Imamury, Nippon-konchū-ki ( jap. にっぽん昆虫記, Nippon-konchū-ki) z 1963 r. i rok późniejsze Akai satsui ( jap. 赤い殺意), Akai satsui) dowiodły jednak konsekwencji artystycznej drogi tokijskiego reżysera. Te trzy filmy umocniły pozycję Imamury w środowisku filmowym i zapewniły mu opinię jednego z czołowych przedstawicieli japońskiej Nowej Fali.

Aby zapewnić sobie jeszcze większe pole artystycznego wyrazu, Imamura założył w 1965 r. własną wytwórnię filmową - Imamura Productions. Pierwszą jej produkcją była adaptacja powieści Akiyuki Nozaki Erogotoshi-tachi (The Pornographers). Następnym posunięciem Imamury było nakręcenie dokumentu A Man Vanishes ( jap. 人間蒸発, Ningen jōhatsu).

Film z 1968 r. był jednym z najambitniejszych i najkosztowniejszych przedsięwzięć reżysera. Kamigami-no fukaki yokubō ( jap. 神々の深き欲望, Kamigami-no fukaki yokubō) był opowieścią o starciu tradycji i nowoczesności w realiach położonej na południu Japonii wyspy. Niestety, artystyczny sukces w tym przypadku nie znalazł odbicia w przychodach z dystrybucji: na kilka lat Imamura zmuszony był poważnie ograniczyć budżet swoich produkcji.

Lata 70.

Nippon-sengo-shi - Madamu onboro no seikatsu ( jap. にっぽん戦後史　マダムおんぼろの生活, Nippon-sengo-shi - Madamu onboro no seikatsu) i Karayuki-san, the Making of a Prostitute mimo niskiego budżetu spotkały się z dużym zainteresowaniem. Oba dokumenty koncentrowały się na tej samej, ulubionej przez reżysera tematyce: silnych kobiet i ich walce o przetrwanie na obrzeżach społeczeństwa. Z kolei film z 1979 r. Vengeance Is Mine ( jap. 復讐するは我にあり, Fukushū-suru-wa ware-ni ari) był opartą na faktach opowieścią o seryjnym mordercy.

W 1975 r. Imamura założył Yokohama Vocational School of Broadcast and Film (Yokohama Hoso Eiga Senmon Gakko). Jeden z najsłynniejszych dziś absolwentów tej uczelni jest Takashi Miike , który karierę rozpoczął od asystowania mistrzowi przy jego filmie Zegen. Innym uczniem Imamury jest koreański reżyser Hwang Byung-Guk.

Lata 80.

Następne filmy Imamury były remake 'ami: Eejanaika ( jap. ええじゃないか, Ee ja nai ka) oparty na filmie Yuzo Kawashimy z 1957 r. i Ballada o Narayamie ( jap. 楢山節考, Narayama bushiko) opowiedziana po raz pierwszy przez Keisuke Kinoshita w 1958 r. Za Balladę o Narayamie Imamura otrzymał Złotą Palmę na MFF w Cannes . Kuroi ame ( jap. 黒い雨, Kuroi ame) z 1989 r. poruszył tematykę ofiar bombardowania Hiroshimy, scenariusz był oparty na powieści Ibuse Masuji .

Lata 90.

Węgorz ( jap. うなぎ, Unagi) z 1997 r. był pierwszym filmem Imamury po ośmioletniej przerwie i nie zawiódł oczekiwań: ascetyczna opowieść o zazdrości i zbrodni zapewniła reżyserowi drugą Złotą Palmę na jubileuszowym, 50. festiwalu w Cannes. W tym samym roku do kin trafił Dr. Akagi.

W 2001 r. powstała komedia romantyczna o poszukiwaniu szczęścia, Akai hashi-no shita-no nurui mizu ( jap. 赤い橋の下のぬるい水, Akai hashi-no shita-no nurui mizu). Był to ostatni film Imamury.

W 2001 roku reżyser brał jeszcze udział w międzynarodowej koprodukcji 11 września i wyreżyserował ostatnią nowelę składającą się na obraz.

Filmografia

• 1958 Nusumareta yokujō (盗まれた欲情)
• 1958 Nishi-Ginza eki-mae (西銀座前駅)
• 1958 Hateshinaki yokubō (果てしなき欲望)
• 1959 Nian-chan (にあんちゃん)
• 1961 Buta to gunkan (豚と軍艦)
• 1963 Nippon konchū-ki (にっぽん昆虫記; The Insect Woman)
• 1964 Akai satsui (赤い殺意)
• 1966 Erogotoshi-tachi yori: Jinrui-gaku nyūmon (エロ事師たちより　人類学入門)
• 1967 Ningen jōhatsu (人間蒸発)
• 1968 Kamigami-no fukaki yokubō (神々の深き欲望)
• 1970 Nippon-sengo-shi - Madamu onboro-no seikatsu (にっぽん戦後史　マダムおんぼろの生活)
• 1975 Karayuki-san, The Making of a Prostitute
• 1979 Fukushū-suru-wa ware-ni ari (復讐するは我にあり)
• 1981 Ee ja nai ka (ええじゃないか)
• 1983 Narayama Bushiko (楢山節考)
• 1987 Zegen (女衒)
• 1989 Kuroi ame (黒い雨)
• 1998 Unagi (うなぎ)
• 1998 Kanzō-sensei (カンゾー先生)
• 2001 Akai hashi-no shita-no nurui mizu (赤い橋の下のぬるい水)
• 2002 11.09.01 (11'901 September 11) - 11. nowela (Japan)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Filmografia w serwisie JMDb ( jap. )
• Shohei Imamura w bazie Internet Movie Database (IMDb) ( ang. )
• Shohei Imamura by Nelson Kim . Senses of Cinema.