Scholastyka - okres w rozwoju filozofii chrześcijańskiej (właściwie katolickiej ), który rozpoczął się około XII wieku. Obejmował wiele nurtów filozoficznych, których wspólną cechą było podejmowanie problemu zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Powstała z potrzeby pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy (zgodnie z formułą św. Anzelma z Canterbury : fides quaerens intellectum – wiara szukająca rozumienia). Również metoda (scholastyczna) polegająca na rozwiązywaniu problemów poprzez racjonalne badanie argumentów za i przeciw.

Podstawowe założenie scholastyki: Dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można je jednak uzasadnić za pomocą rozumu.

Metody rozumowego dowodzenia oparte były na pismach logicznych Arystotelesa i Boecjusza .

Scholastyka stała się podstawą teologii , czyli nauki o Bogu.

Najbardziej znanym filozofem i teologiem scholastycznym był św. Tomasz z Akwinu , który połączył myśl chrześcijańską z arystotelizmem. Wielkim myślicielem średniowiecza, zasłużonym dla rozwoju scholastyki był także Albert Wielki .

Ze względu na rygorystyczne stosowanie jednego, ustalonego sposobu rozumowania, z czasem scholastyka zdobyła sobie wielu przeciwników. Dziś potocznie "scholastyka" oznacza metodę nauczania polegającą na udowadnianiu z góry przyjętych praw.

Najwybitniejsi filozofowie scholastyczni

Wczesna scholastyka ( XII wiek )

• Hugon od św. Wiktora , kierownik szkoły w opactwie św. Wiktora, wiktorianów
• Johann Roscelin
• Wilhelm z Chapeaux
• Gilbert de la Porrée, przedstawiciel szkoły z Chartres
• Anzelm z Canterbury , nazywany ojcem scholastyki
• Piotr Abelard
• Piotr Lombard
• Henryk z Gandawy
• Robert Grosseteste

Klasyczny okres rozwoju scholastyki ( XIII wiek )

• Aleksander z Hales , doctor irrefragibilis (niezłomny)
• Piotr z Auriol
• Witelo , najwybitniejszy polski filozof średniowieczny
• Giovanni Fidanza (św. Bonawentura) , doctor seraphicus (seraficki)
• Albert Wielki
• św. Tomasz z Akwinu , doctor angelicus (anielski), (zob. tomizm )
• Roger Bacon , doctor mirabilis (cudowny)
• Jan Duns Szkot , doctor subtilissimus (najdociekliwszy)

Późna scholastyka średniowieczna ( XIV - XV wiek )

• Wilhelm Ockham , doctor invincibilis (niezwyciężony), najwybitniejszy przedstawiciel via moderna
• Mikołaj z Autricourt
• Jan Buridan
• Jan Gerson
• Rajmund Lullus
• Marsyliusz z Padwy

Polska scholastyka

• Mateusz z Krakowa

Filozofia scholastyczna czasów odrodzenia i kontrreformacji

• Luis de Molina
• Franciszek Suarez

Neoscholastyka - odnowienie tomizmu w XIX i XX wieku

• Desire-Joseph Mercier
• Jacques Maritain
• Emmanuel Mounier
• Jacek Woroniecki
• Józef Maria Bocheński
• Stefan Swieżawski
• Mieczysław Krąpiec