Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Sasanka wiosenna

Sasanka wiosenna

Sasanka wiosenna

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : Euphyllophyta
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Rząd : jaskrowce
Rodzina : jaskrowate
Rodzaj : sasanka
Gatunek :sasanka wiosenna
Nazwa systematyczna
Pulsatilla vernalis ( L. ) Miller
Gard. Dict., ed. 8. n. 3. 1768
Kategoria zagrożenia
 
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzK )
EXEWCRENVULR

Kategoria: narażony
 
Gatunek trujący
Morfologia

Sasanka wiosenna (Pulsatilla vernalis) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jaskrowatych .

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Sasanka wiosenna występuje w stanie dzikim w środkowej Europie od północnej Hiszpanii po Finlandię , Karelię w Rosji i Bułgarię [2]. Przez Polskę przebiega wschodnia granica jej zasięgu, największe centrum występowania znajduje się w Borach Tucholskich , na rozproszonych stanowiskach była też znajdowana w środkowej i południowej Polsce, na większości istniejących dawniej stanowisk (np. w Wielkopolsce i Sudetach ) zanikła[2]. W całym łuku Karpat występuje jedynie w Tatrach , potwierdzone zostało tutaj jej występowanie na kilku tylko stanowiskach: Skrajna Turnia (ściana północno-wschodnia), Mała Koszysta (grzbiet nad Świstówką Waksmundzką), Wrota Chałubińskiego [2].

Morfologia

Łodyga
Owłosiona, po przekwitnięciu znacznie się wydłuża. Ma przeważnie 5–15 cm , a niekiedy do 35 cm . Pod ziemią posiada silne i rozgałęzione kłącze z którego wyrasta kilka łodyg.
Liście
Liście odziomkowe w rozetce, blisko ziemi, zimotrwałe, pojedynczo pierzaste . Dolne liście łodygowe nieparzystopierzaste – sieczne lub wrębne. Wszystkie liście silnie owłosione.
Kwiaty
Jeden, duży, szczytowy, fioletowy kwiat na łodydze , zwieszający się w dół. Kwiat rozwarty, z zewnątrz jasnofioletowy lub niebieski (czasami trafiają się kwiaty białe), wewnątrz biały. Okwiat z zewnątrz filcowato owłosiony. Nie jest zróżnicowany na kielich i koronę . Kwiaty o długości 2–3 cm są początkowo dzwonkowate, później rozpostarte. Znamię słupka nitkowato wydłużone, po przekwitnięciu zamienia się w ość owocu . Wewnątrz kwiatów oprócz pręcików występują prątniczki .
Owoce
Po przekwitnięciu owocostan , zawierający niełupki wygląda jak puchata kula. Niełupka, zrośnięta jest z odstająco, jedwabiście owłosioną szyjką słupka .

Biologia i ekologia

Bylina , hemikryptofit . Kwitnie od marca do czerwca. Roślina owadopylna . Rośnie w świetlistych borach , na wrzosowiskach, suchych, trawiastych skarpach, murawach. Preferuje siedliska nasłonecznione lub okresowo tylko ocienione, świeże i umiarkowanie suche, na glebach piaszczystych, o odczynie od umiarkowanie kwaśnego do obojętnego. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Festuco-versicoloris-Agrostietum[3]. Roślina trująca , ziele (Herba Pulsatille) zawiera alkaloidyprotoanemoninę i anemoninę o własnościach trujących. Liczba chromosomów 2n = 16[4].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową . Kategorie zagrożenia gatunku:

Na niżu jest trudna do ochrony, gdyż rośnie zazwyczaj na leśnych przecinkach i wzdłuż dróg leśnych, w Tatrach zagrożone są niektóre jej stanowiska na szlakach turystycznych, głównym jednak zagrożeniem jest gospodarka leśna powodująca zniszczenie jej stanowisk[6].

Zmienność

Tworzy mieszańce z sasanką łąkową , s. otwartą i s. zwyczajną [4].

Zastosowanie i uprawa

  • Roślina ozdobna , w Europie jeden z częściej uprawianych gatunków sasanki[7]. Ze względu na to, że kwitnie wczesną wiosną, jest często sadzona w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych . Ozdobna jest również po przekwitnięciu. Nadaje się na rabaty i do ogródków skalnych.
  • Uprawiana jest zazwyczaj z nasion, bardzo łatwo rozmnaża się też przez podział rozkrzewionych kep[7]. Wymaga gleb lekkich i dobrze wapnowanych, stanowiska słonecznego, lub nieco tylko zacienionego[7]. Po kilku latach bryła korzeniowa ulega nadmiernemu zagęszczeniu, należy ją wówczas wykopać i przerzedzić.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
  2. 2,0 2,1 2,2 Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. . 
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  4. 4,0 4,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  5. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. . 
  6. Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. . 
  7. 7,0 7,1 7,2 zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. . 

Bibliografia

  1. Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. 
  2. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. 


Inne hasła zawierające informacje o "Sasanka wiosenna":

Stratyfikacja termiczna wody w jeziorze ...

Úpská Jáma ...

Kocioł Wielkiego Stawu ...

Czarny Kocioł Jagniątkowski ...

Śnieżne Kotły ...

Mazurski Park Krajobrazowy ...

Polska Czerwona Księga Roślin trawiasty pięciornik drobnokwiatowy pięciornik śląski poryblin jeziorny posłonek skalnyprzytulia małopolska przytulia trójdzielna pszonak pieniński rezeda mała róża francuska rukiew drobnolistna rupia morska sasanka słowacka Sasanka wiosenna sesleria Bielza sosna drzewokosa skalnica bazaltowa skalnica zwisła sparceta górska starzec wielkolistny storczyk blady storczyk purpurowy sybaldia rozesłana szczyplin zielny tawuła ...

Ziemia ...

1988 ...

Dębik ośmiopłatkowy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Sasanka wiosenna":

214. Ochrona środowiska (plansza 11) ...

008. Mierzenie czasu i kalendarz (plansza 13) ...

Biosfera (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie