|
Sarmaci
Sarmaci (lub Sauromaci) - to nazwa irańskich ludów koczowniczo-pasterskich. Sarmaci byli spokrewnieni ze Scytami, Medami, Partami i Persami.
Pierwsze wzmianki o Sarmatach znajdują się u Herodota (IV,21), Hipokratesa i Strabona. W starych dziełach zapisano, że mieszkali na ziemiach polskich na wschód od Wisły.
Sarmaci tworzyli związek plemion, do którego zalicza się: Jazygów, Roksolanów, Syraków, Aorsów, Antów i Alanów. Najwcześniejsi Sarmaci, około 600 p.n.e. zasiedlali dorzecze dolnej Wołgi[potrzebne źródło]. Prowadząc koczowniczy lub osiadły tryb życia zamieszkiwali tereny między Mołdawią, Ukrainą, Polską, wybrzeżami Morza Czarnego, Jeziora Aralskiego, poprzez Kazachstan do Ałtaju i południowej Syberii. Ślady ich pobytu odkryto głównie w dopływach Dniestru, Dniepru, delt Amu-darii i Syr-darii, wzdłuż brzegów Wołgi, Samary i na Uralu.
W IV-III w. p.n.e. zmieszali się z napływającą ze wschodu ludnością, co wykształciło u nich nowe związki plemienne. Od III w. p.n.e. zamieszkiwali między Donem i Morzem Czarnym. W okresie wędrówki na zachód wyparli Scytów, docierając w końcu I w. p.n.e. do Dunaju, gdzie weszli w kontakt z imperium rzymskim. Po przegranych wojnach z Rzymem część Sarmatów, z niektórych plemion, została wcielona do armii rzymskiej i rozproszyła się po ziemiach cesarstwa (np. Jazygowie trafili do Brytanii, a Alanowie wraz z ludami germańskimi dotarli do Galii i Hiszpanii). W XIII wieku spotykamy sarmackich Jazygów walczących z Mongołami nad rzeką Wołgą; Mongołów nie zatrzymali i migrowali m.in. na Węgry.
Tryb życia i gospodarka Sarmatów związana była z pasterską hodowlą zwierząt. Sarmaci koczownicy nie zakładali stałych osad, żyli na wozach mieszkalnych pasąc krowy i konie. Osiadli Sarmaci żyli w strefie lasostepu, archeolodzy odkryli tam pozostałości osad z sarmackimi zabytkami.
Sarmaci byli znakomitymi wojownikami, wprawianymi w wojenne rzemiosło już od dzieciństwa. Ich taktyka oparta była na działaniach grup lekkozbrojnych konnych łuczników. Dopiero Roksolanie utworzyli oddziały katafraktów – ciężkiej kawalerii, walczącej w zwartym szyku podobnie jak husaria. Tej taktyki nie stosowali Jazygowie i Alanowie, którzy używali łuków typu huńskiego.
Organizacja społeczna Sarmatów była bardzo podobna do scytyjskiej. Po okresie wojen i podbojów wytworzyła się warstwa arystokracji, przedstawiciele której chowani byli w bogato wyposażonych kurhanach. Charakterystyczną cechą społecznych stosunków w sarmackich plemionach jest ważna rola kobiety w społeczności. Stosunkowa duża liczba grobów uzbrojonych kobiet, zwłaszcza na cmentarzyskach zachodnich Sarmatów, świadczy o pewnych elementach matriarchatu, które przetrwały z wcześniejszych okresów. Herodot twierdzi, że Sauromaci – wcześni, zachodni Sarmaci – pochodzili ze związku Amazonek ze Scytami.
O wierzeniach Sarmatów wiadomo niewiele. Prawdopodobnie oddawali cześć słońcu i ogniowi. Z tym ostatnim wiążę się odnajdywane w grobach sarmatek małe terakotowe ołtarzyki. Rzymski historyk Ammianus Marcellinus notuje, iż Alanowie czcili jako boga wojny szamszir – nagi miecz wbity w ziemię. Sarmaci wierzyli w życie pozagrobowe, jako kontynuację życia ziemskiego. Pod koniec starożytności część Alanów przyjeła zaratusztrianizm (zoroastryzm).
Autorzy antyczni używali dla określenia wschodniej Europy terminu Sarmacja. Ptolemeusz wyróżnia obok Germanii – Sarmację europejską, położoną między Wisłą i Dnieprem, oraz Sarmację azjatycką. Północną granicą tej krainy geograficznej był Ocean Sarmacki (Bałtyk). Odnalezione w pochówkach słowiańskich przedmioty w stylu sarmackim skłaniają niektórych do poglądów, że:
a) Sarmaci to stara nazwa Słowian lub ich części;
b) Słowianie powstali ze zmieszania Bałtów z Sarmatami;
c) część Sarmatów podbiła Słowian, po czym uległa slawizacji.
Polskie tradycje sarmackie początkami tkwią w niezapisanej przeszłości. Uczeni podkreślają podobieństwa leksykalne w sferze słownictwa religijno-obrzędowego, etycznego, a także zbieżności pomiędzy sarmacką symboliką, polskimi znakami heraldycznymi i godłowymi orłami.
Uważa się, że ze starożytnego dialektu sarmacko-alańskiego rozwinął się język dzisiejszych kaukaskich Osetyńców. Sarmaci nie stanowili jednolitego ludu, języki poszczególnych plemion ulegały zróżnicowaniu.
Inne hasła zawierające informacje o "Sarmaci":
Adam Naruszewicz
...
Nałęcz (herb szlachecki)
...
Dniepropetrowsk
...
Historia Ukrainy
...
Narodziny Rusi
...
Historia Rosji
...
Etymologia nazw państw
...
Wielka wędrówka ludów
...
Rynek we Lwowie
...
Religia Słowian
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sarmaci":
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 35)
...
Motyw powrotu w literaturze i filmie (plansza 34)
początku zaznaczę, jak sama szlachta postrzegała swoją tożsamość, na jakie korzenie wskazywała. Sarmaci zwykli pisać i głosić osobie o swojej szczególnej misji:
...
120 Kultura baroku w Polsce (plansza 12)
...
|
