Ujście rzeki Indus, solniska Rann of Kutch oraz przybliżone położenie dolnego biegu wyschniętej rzeki Saraswati.
Pokazany na zdjęciu satelitarnym fragment jest częścią indyjskiego stanu Gujarat

Saraswati – nazwa wyschniętej ok. 2500-2000 r. p.n.e. rzeki w zachodnich Indiach w pobliżu współczesnej granicy z Pakistanem w stanie Gujarat , na wschód od rzeki Indus . Wypływała z lodowców Himalajów i wpadała do Morza Arabskiego w miejscu, gdzie dziś jest solnisko Wielki Rann na spornym terytorium pomiędzy Pakistanem a Indiami . W dolnym biegu miała prawdopodobnie nawet od 3 do 10  km szerokości. Podejrzewa się, że rzeka wyschła w wyniku ruchów tektonicznych Ziemi, które mogły spowodować takie zmiany koryta , że wody Saraswati przejęły inne rzeki. Współczesna rzeka Saraswati, która również zasila bagna Rann of Kutch, jest znacznie mniejsza i znajduje się jeszcze dalej na wschód, natomiast korytem antycznej Saraswati płynie okresowa rzeka Ghaggar-Hakra.

Wzdłuż jej biegu powstała większość osiedli cywilizacji doliny Indusu zwanej też – od nazwy jednego z jej ośrodków – kulturą Harappy . Wbrew wcześniejszym teoriom, zakładającym wyparcie tej kultury przez Ariów nacierających z zachodu ok. XVIII w. p.n.e. , obecnie podejrzewa się, że to właśnie zanik Saraswati spowodował upadek ośrodków miejskich cywilizacji Indusu .

Ani zdjęcia satelitarne, ani badania paleobotaniczne , ani szczegółowa analiza zapisów historycznych nie dają precyzyjnej odpowiedzi o dokładnym przebiegu Saraswati, zwłaszcza że jej koryto, a także koryta sąsiednich rzek zmieniały się wielokrotnie w odległej starożytności.

Rzeka ta należy do świętych rzek hinduizmu .

Zobacz też

• Drawidowie
• Helmand

Linki zewnętrzne

• "The Rediscovery of the Sarasvati River", David Frawley (ang.)
• "Saraswati – the ancient river lost in the desert", A. V. Sankaran (ang.)
• "Articles on the Saraswati" (ang.)
• "Sarasvati-Sindhu civilization and Sarasvati River" (ang.)
• "Recent Research on the Sarasvati River" (ang.)
• "How old is the Rig Veda?" (ang.)
• "The Saraswati: Where lies the mystery by Saraswati Paik" (ang.)