Sanktuarium Świętej Marii Magdaleny w Biłgoraju to dawny
franciszkański
zespół klasztorny. W skład tego zespołu wchodzi
kościół
pw. św. Marii Magdaleny (w przyszłości ma zostać
bazyliką
), nieczynny
klasztor
,
kaplica
pw. św. Marii Magdaleny oraz
dzwonnica
. Znajduje się na terenie
Puszczy Solskiej
- dawnej wsi, obecnej dzielnicy
Biłgoraja
.
Sanktuarium jest celem licznych
pielgrzymek
. Miały tu miejsce liczne objawienia Marii Magdaleny oraz cuda dokonane przez tą świętą. Istnieje wiele
legend
opowiadających o różnych cudownych wydarzeniach związanych z tym miejscem.
Nazwa wsi Puszcza Solska, w której znajdowało się sanktuarium pochodzi od nazwy pobliskiej wsi
Sól
oraz nazwy Eremus Salensis (
łac.
Puszcza, Pustelnia) nadanej przez franciszkanów miejscu swojego życia. Od określenia tego pochodzi nazwa pobliskiego wielkiego kompleksu leśnego -
Puszczy Solskiej
.
Historia
-
1603
- w miejscu dzisiejszej kaplicy ma miejsce objawienie św.
Marii Magdaleny
.
-
1604
-
kanclerz wielki koronny
,
hetman
Jan Zamoyski
funduje w tym miejscu drewnianą kaplicę.
-
1615
- powtórnie objawia się tu św. Maria Magdalena.
-
1644
- zostaje tu wzniesiony drewniany kościół i klasztor, a
Tomasz Zamoyski
sprowadza z
Zamościa
franciszkanów
.
-
1648
-
Kozacy
, niszcząc Biłgoraj dokonują zagłady Puszczy Solskiej wraz z zabudowaniami klasztornymi.
-
1655
- nowo wzniesione zabudowania niszczą
Szwedzi
(zob.
potop szwedzki
).
-
1702
- zespół klasztorny zostaje po raz kolejny zniszczony przez Szwedów.
-
1705
- zostaje wzniesiony kolejny drewniany kościół.
-
1778
- Konstancja z Czartoryskich Zamoyska funduje obecny
klasztor
.
-
1794
- drewniany budynek kościoła zostaje spalony (powodem pożaru było uderzenie
pioruna
), świątynia zostaje przeniesiona do klasztoru.
-
1864
- następuje kasata klasztoru.
-
1921
-
1928
- trwa budowa obecnego kościoła, szóstego w zespole klasztornym.
-
15 maja
1932
- kościół został konsekrowany.
-
1947
- uszkodzony podczas wojny kościół zostaje odremontowany.
-
1952
- wieś
Puszcza Solska
zostaje włączona do miasta
Biłgoraj
.
-
1997
- przeprowadzony zostaje generalny remont świątyni.
Kościół
Kościół znajduje się na wzniesieniu, tuż przy skrzyżowaniu trzech ważnych miejskich arterii - ul. Tarnogrodzkiej, Krzeszowskiej i Kościuszki. Oś kościoła to linia
północ
-
południe
, ołtarz znajduje się w części południowej, naprzeciwko głównego wejścia.
Kościół jest zbudowany w stylu
eklektycznym
i nawiązuje do
renesansowej
architektury polskiej. W
ołtarzu
głównym znajduje się
XVII
-wieczny obraz św. Marii Magdaleny, w ołtarzach bocznych
XVII
-wieczny obraz św. Antoniego i
XVIII
-wieczny obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Znajdują się tu także obrazy: Matki Boskiej Kodeńskiej, św. Franciszka, św. Floriana i św. Mikołaja (
XVIII
w.). Inne zabytkowe przedmioty to
chrzcielnica
z
XVIII
w. oraz dwa
krucyfiksy
z okresu
baroku
. Jest to największa świątynia w mieście.
Został wzniesiony jako wotum za zwycięstwo w
wojnie polsko-rosyjskiej 1920 r.
Klasztor
Budynek klasztoru ma kształt litery L i znajduje się na południe od kościoła, przy ul. Tarnogrodzkiej. Wybudowany został w roku
1778
, w
1794
częściowo padł ofiarą pożaru. W tym samym roku zaczął pełnić funkcję kościoła. W
1864
opuścili go franciszkanie i od tego czasu stł się również
plebanią
. Taki stan utrzymywał się do
1928
r.
Klasztor ma dwie kondygnacje, znajdują się tu
sklepienia
kolebkowe i kolebkowo-krzyżowe.
Kaplica
Znajduje się przy ul. Tarnogrodzkiej, naprzeciwko klasztoru. Powstała w
1794
r. w miejscu spalonego kościoła. Ma kształt
kwadratu
, wewnątrz znajduje się głęboka
studnia
z cudownym
źródłem
oraz
barokowy
ołtarz. W ołtarzu znajduje się obraz św. Marii Magdaleny (
1792
) oraz dwa czteropolowe obrazy (pochodzące z
XVII
lub
XVIII
w.) przedstawiające legendę i cud św. Marii Magdaleny, jaki miał tu miejsce.
Dzwonnica
Znajduje się przy ul. Tarnogrodzkiej, 100 m na północ od dzwonnicy. Wybudowana została w
XVIII
w. Górna część ma dwa otwory na
dzwony
, na zwieńczeniu znajduje się
trójkątny
szczyt z
rokokową
kamienną rzeźbą Matki Bożej Niepokalanie Poczętej.
Inne obiekty
W skład zespołu kościelnego wchodzi ponadto
plebania
, Dom Księdza Seniora oraz Katolickie
Liceum
i
Gimnazjum
. Niedawno odkryto podziemne tunele pochodzące z
XVIII
lub
XIX
w., prawdopodobnie łączące poszczególne obiekty. Mogły też znajdować się w nich groby zmarłych franciszkanów.
Bibliografia
- Z dziejów sanktuarium św. Marii Magdaleny w Biłgoraju - Biłgoraj
2006
r.
- Dzieje Biłgoraja – Jerzy Markiewicz, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladowski; Lublin
1985
r.
Zobacz też
