Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Samuel Pepys

Samuel Pepys

Samuel Pepys

Samuel Pepys (ur. 23 lutego 1633 , zm. 26 maja 1703 ), angielski urzędnik państwowy, pamiętnikarz.

Wsławił się pamiętnikami pisanymi w latach 1660 - 1669 .

Pepys urodził się w Londynie , jako syn Jana (ur. 1601 r., zm. w 1680 r.); z zawodu krawca i Małgorzaty (z domu Kite - zm. w 1667 r.); według jednych źródeł praczki, według innych była służącą - słabo umiejącą czytać i pisać. Najstarszy z czwórki żyjącego rodzeństwa (Peypsowie mieli w sumie jedenaścioro dzieci), pozostali to: Tomasz (ur. 1635 , zm. 1664 ) , Paulina (ur. 1640 , po mężu Jackson, jej syn John Jackson był jedynym spadkobiercą Samuela), Jan (ur. 1641 ). Uczył się w przykatedralnej szkole św. Pawła w południowo-zachodnim Londynie , a potem w Kolegium św. Magdaleny Uniwersytetu Cambridge .

Pepysowie byli starym rodem drobnoszlacheckim zamieszkującym okolice Cambridge . Linia Samuela wywodziła się z Brampton , wsi leżącej na północny zachód od Londynu (obecnie Cambridgeshire ). Bliskimi ich sąsiadami była rodzina Cromwellów , którzy tamtejsze dobra ziemskie odsprzedali sir Sydneyowi Montagu, ojcu Edwarda Montagu ; wujowi Samuela drugiego stopnia. Był on protektorem Pepysa. Nadto wpływ na jego karierę miała rewolucja Cromwellowska , która oparła się na niższych warstwach społecznych i wyniosła je - Samuel, jak sam przyznaje, w młodości był zapaloną okrągłą głową , a więc radykalnym zwolennikiem republikanizmu . A nade wszystko o karierze Pepysa zadecydowały jego wrodzone talenty.

W 1655 Pepys ożenił się z Elizabeth Marchant de St Michel, córką Aleksandra, emigranta – hugenoty z Francji . Zaczął wtedy też służbę u swego protektora Edwarda Montagu . W przededniu przewrotu rojalistycznego był jego sekretarzem. W 1660 został sekretarzem Urzędu Marynarki (Clerk of the Acts to the Navy Board), co zapoczątkowało jego karierę. Samuel Pepys był też szefem kancelarii Tajnej Rady Królewskiej.

1 stycznia 1660 zaczął pisać swój "Dziennik". Zgodnie z planem, codziennie zapisywał wszystko to, co przykuło jego uwagę, a gdy nie udawało mu się to, szybko nadrabiał zaległości następnego dnia. Opisywał wydarzenia, takie jak powrót Karola II, plotki dotyczące rodziny królewskiej, jak i własną karierę, i nadzieje związane z przyszłością, relacje z członkami rodziny, znajomymi, służbą. Dzięki "Dziennikowi" mamy możność poznania życia Samuela Pepysa, jego intymnych przeżyć dzień po dniu.

31 maja 1669 przestał pisać "Dziennik". Powodem była, jak nas poinformował, obawa o pogarszający się wzrok . W czerwcu, za zgodą króla wyjechali z żoną w od lat planowaną podróż do Francji. Trwała ona do października. 10 listopada tego samego roku, jego żona Elżbieta zmarła na tyfus . Samuel do końca życia formalnie pozostał wdowcem. Oboje spoczęli w kościele St. Olave's na Hart Street w Londynie. Jedna z uliczek blisko jego kościoła parafialnego nazwana jest jego imieniem (Pepys Street).

"Dziennik" Samuela Pepysa jest utworem wielowątkowym. Wynika to tyleż z istoty tej formy literackiej, co bogatej osobowości piszącego. Jest też niezwykłą pełną paradoksów autokreacją. Jednymi z najbardziej znaczących wątków dzieła są: zagmatwane i przedstawione na wskroś współczesnie życie intymne pisarza, pełne plastyki; sprzeczności, dramaturgii, pasji i pożądania, i poczucia winy... Opis relacji z żoną i sporym gronem kochanek, posunięty chwilami wręcz do masochizmu, to antycypacja powieści modernistycznej. Równie interesującą, rozpisaną na całość dzieła, jest realizacja mitu pucybuta. W momencie rozpoczęcia dziennika poznajemy Samuela, jako biednego i podrzędnego urzędnika. Utwór kończy się, kiedy bohatera stać na własny powóz, na codzienne wizyty w teatrze i organizowanie dużych przyjęć dla przyjaciół. Inne znaczące wątki utworu to opis sławnego wielkiego pożaru Londynu z 1666 roku, czy opis wielkiej zarazy z 1665  r. /zob. też Dziennik roku zarazy , autor Daniel Defoe /. Na marginesie tych dwóch wątków godną uwagi jest postać i postawa piszącego. Sam o sobie często na kartach dziennika pisze, że jest "słabego ducha", bojaźliwy, nadwrażliwy, itp.; np. kiedy jest świadkiem brutalnego i bezwzględnego poboru marynarzy (inna sprawa, że odbywało się to w oparciu o instrukcję, którą sam przygotował) pisze, że prawie płakał nad losem tych biedaków. I oto ten "słabeusz", jako zresztą jeden z nielicznych jest obecny w Londynie od pierwszego do ostatniego dnia tych kataklizmów. Cały dwór, wszyscy najwyżsi urzędnicy państwowi już na samym początku w panice pouciekali, a on, modląc się do swojego Boga z przygotowanym testamentem dzień w dzień pokonuje drogę przez pełne śmierci ulice Londynu.

Był także człowiekiem, którego charakteryzowała niesłychana ciekawość świata. Miał bardzo szerokie spektrum zainteresowań, między innymi interesował się muzyką , teatrem , książkami . Poliglota władający pięcioma językami. Bogato opisywał w nich m.in. życie kulinarno-gastronomiczne Londynu . Współczesny mu John Evelyn scharakteryzował go jako wszechstronnie wykształconego. W 1665 został członkiem Towarzystwa Królewskiego, a później nawet jego prezesem.

Samuel Pepys pędzla Edmunda J. Sullivana

W 1685  r., po ustąpieniu z tronu Jakuba II Stuarta odszedł z życia publicznego, jego miejsce w Urzędzie Marynarki zajął William Herwer, najbliższy przyjaciel domu, u którego Samuel mieszkał w ostatnich latach swojego życia.

Za życia Pepysa w 1690 r. ukazała się jego historia marynarki, pt.: Memories of the Navy.

Samuel Pepys zapisał cały swój księgozbiór, a był namiętnym bibliofilem , w testamencie na rzecz Magdalen College. Miał on stanowić odrębną całość i zostać nazwany, zgodnie z wolą testatora: Bibliotheca Pepysiana. Księgozbiór - 3 tysiące tomów: książek drukowanych, rękopisów, rycin, trafił na miejsce swojego przeznaczenia w 1724 . Chyba najważniejszą pozycją w tej bibliotece był oryginalny rękopis "Dzienników" Samuela Pepysa.

Samuel Pepys pisał swój dziennik używając, jednego z wielu popularnych w tamtych czasach stenogramu . Był to rodzaj szyfru , który umożliwiał skrótowe zapisywanie. Autorem tego "szyfru" był Thomas Shelton, po raz pierwszy opublikował go w 1626 (Short Writing), potem ulepszył swój system i nazwał go "Tachygraphy" – wydawcą został Uniwersytet Cambridge . Wśród młodych ludzi zapanowała swoista moda na używanie tego systemu, przede wszystkim do zapisywania treści kazań. Samuel Pepys najprawdopodobniej nauczył się go podczas swoich studiów w Cambridge, gdyż podczas spisywania pamiętników był już bardzo wprawiony w używaniu szyfru Sheltona.

Po śmierci Pepysa myślano jednak, że "Dzienniki" zostały napisane jakimś nieznanym szyfrem, wymyślonym przez samego autora.

John Smith, nieświadomy, że w bibliotece Pepysa znajduje się klucz do szyfru , jakim zostały zapisane "Dzienniki", podjął trud zdekodowania zapisków. Udało mu się to w latach 18191822 . Dziennik po raz pierwszy został wydany w 1825 , ale w skróconej formie. Skróty wydawane były też między innymi w 1828, 1848–1849 i 1854. Cały tekst (ponad 3800 stron) został wydany dopiero w 1893 przez Henry B. Wheatleya. Najbardziej nam współczesne pełne wydanie to londyńskie, jedenastotomowe wydanie R. Lathama, R. Matthewsa z lat 1970 - 1983 . Nie jest ono jednak dostępne w języku polskim.

W Polsce "Dziennik" ukazał się w wyborze w dwóch tomach (prawie 1000 stron tekstu) w tłumaczeniu Marii Dąbrowskiej , nakładem wydawnictwa PIW w 1952  r.; II wydanie w 1954  r.; III wydanie w 1966  r. ostatnie IV wydanie, pochodzi z 1978 r.

Biografie i studia biograficzne:

− Bryant, Arthur (1933). Samuel Pepys (I: The man in the making. II: The years of peril. III: The saviour of the navy), Revised 1948. Reprinted 1934, 1961, etc., Cambridge: University Press.

− Ollard, Richard (1984). Pepys : a biography, First published 1974, Oxford: Oxford University Press.

− Tomalin, Claire (2002). Samuel Pepys : the unequalled self. London: Viking.

W języku polskim:

Maria Dąbrowska , Samuel Pepys i jego Dziennik w: Myśli o sprawach i ludziach. Warszawa . Czytelnik 1956

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Samuel Pepys":

1499 ...

Nowa Anglia ...

1679 ...

Samuel Johnson ...

Samuel Pepys Samuel PepysSamuel Pepys (ur. 23 lutego 1633 , zm. 26 maja 1703 ), angielski ...

David Garrick ...

1852 ...

1908 ...

1791 ...

Kanały mazurskie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Samuel Pepys":

137. Wiek rozwoju (plansza 3) ...

242. Przemiany w kulturze i obyczajowości (plansza 5) ...

Historia informatyki część I (plansza 20) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie