Obszar zamieszkiwany przez Samów

Flaga Samów

Tradycyjne stroje Saami

Saamowie (Saami lub Sámi), Lapończycy – lud zamieszkujący Laponię – krainę historyczno -geograficzną w Europie Północnej , obecnie w granicach: Norwegii , Finlandii , Rosji oraz Szwecji . Lapończycy to pierwotna ludność całej Skandynawii .

Dla samych Samów nazwa Lapończycy ma wydźwięk obelżywy i wiąże się z trwającymi aż do czasów współczesnych działaniami rządów krajów, w których zamieszkują, mających na celu ich wynarodowienie i akulturację .

Trudno jest określić ilu Samów żyje w dzisiejszych czasach. Jedynie Rosja i Finlandia prowadzi statystyki nad tym zagadnieniem. Prawdopodobna ich liczba wynosi około 60 000. (1600 w Rosji, 7000 w Finlandii, 17 000 w Szwecji i 40000 w Norwegii). Tylko jedna trzecia Samów posługuje się językami lapońskimi (z grupy języków ugrofińskich), pozostali mówią językami urzędowymi krajów, w których mieszkają.

Samowie są potomkami przedindoeuropejskiego ludu zwanego Lappami, który zamieszkiwał tereny Fennoskandii od czasów ostatniego zlodowacenia (10 tys. lat temu)^[1]. Ten koczowniczy lud trudnił się głównie myślistwem . Początkowo zamieszkiwali oni obszar współczesnej Finlandii , później zostali zepchnięci na północ przez ludy skandynawskie i ugrofińskie . Genetycznie Samowie są dość odlegli od innych ludów żyjących w Skandynawii, wykazując stosunkowo najbliższe (acz niewielkie) spokrewnienie z Finami – przypuszczalnie w efekcie setek lat mieszania się populacji. Zajmują oni najmniej korzystne obszary tundry polarnej. Samowie zostali schrystianizowani bardzo późno, bo dopiero w okresie od XVII do XIX wieku, przy czym Samowie skandynawscy przyjęli luteranizm , a Samowie kolscy – prawosławie .

Lud ten nadal trudni się tradycyjnymi zajęciami: myślistwem (Samowie leśni), rybołówstwem (Samowie nadbrzeżni) czy hodowlą reniferów (Samowie górscy). Silne procesy asymilacyjne wymusiły na większości z nich przejęcie osiadłego trybu życia, choć przez długi okres granice poszczególnych krajów nie miały dla koczowniczych Samów większego znaczenia. Wśród Samów ciągle żywy jest folklor , m.in. oryginalny strój ludowy, rytmiczna forma śpiewu – tzw. joikowanie oraz zdobnictwo w rogu, kości i drewnie. Ciągle obecne są elementy szamańskich praktyk i animistycznych wierzeń.

Znani Samowie

• Lars Levi Laestadius (1800-1861), szwedzko-lapoński pastor luterański, założyciel religijnego ruchu odrodzeniowego laestadianizmu , botanik, pisarz i propagator abstynencji.
• Mari Boine (ur. w 1956), norwesko-lapońska piosenkarka o międzynarodowej sławie, tworzy i wykonuje muzykę, inspirującą się folklorem lapońskim.
• Tomi Putaansuu (ur. 15 lutego 1974 r. w Rovaniemi), jest założycielem i członkiem hardrockowego zespołu Lordi. To właśnie on realizuje nowe pomysły na teledyski, piosenki i stroje dla grupy.

Linki zewnętrzne

• Ludność i religie rosyjskiej północy krótki przegląd narodowości regionu w języku polskim

Przypisy