Niektóre z grot nad Morzem Martwym, gdzie znaleziono starożytne zwoje.

Rękopisy z Qumran (Zwoje znad Morza Martwego , Rękopisy znad Morza Martwego albo Manuskrypty znad Morza Martwego itp.) - zbiór dokumentów spisanych po hebrajsku , aramejsku i grecku , znalezionych w latach 1947 - 1956 w 11 grotach niedaleko ruin Qumran w Izraelu . Przeprowadzone badania archeologiczne i metodą radiowęglową 14C pozwalają datować rękopisy na okres od II w. p.n.e. do I w. n.e. Dzięki badaniom paleograficznym zwojów wiadomo, że najstarsze z nich powstawały nawet od połowy III w. p.n.e. (4QJer, 4QEx i 4QSam), na długo przed zasiedleniem Qumran. Teksty te należały najprawdopodobniej do esseńczyków (albo jakiegoś ich odłamu), którzy zamieszkiwali Qumran w latach 125 p.n.e.-68 n.e. Około 800 rękopisów znaleziono w 11 grotach. Specjaliści dzielą je według różnych kryteriów. Jeden z podziałów obejmuje dwie zasadnicze grupy:

• teksty biblijne – zawierające całe księgi lub ustępy Starego Testamentu
• teksty niebiblijne
  • nawiązujące bezpośrednio do Biblii – zawierające m.in. parafrazy wielu pism starotestamentalnych, tłumaczenia na grekę, apokryfy oraz komentarze do poszczególnych ksiąg biblijnych
  • teksty niebiblijne niezwiązane bezpośrednio z Biblią – zawierające różne przepisy i wskazówki związane ze wspólnotą zamieszkującą Qumran (np. "Reguła Zrzeszenia", "Dokument Damasceński", "Zwój Wojny" i różne hymny)

Część tekstów niebiblijnych dzieli się jeszcze na nieznane do czasów odkryć w grotach Qumran, ale znane powszechnie w Palestynie w czasach działalności wspólnoty oraz teksty nieznane w ogóle obecnie ani w przeszłości, będące najwyraźniej wewnętrznymi pismami wspólnoty.

Wśród przeszło 200 manuskryptów biblijnych znalezionych w Qumran zidentyfikowano fragmenty każdej księgi Biblii hebrajskiej z wyjątkiem Księgi Estery . W przeciwieństwie do Zwoju Izajasza - który zawiera kompletny tekst Księgi Izajasza - większość z nich jest reprezentowana tylko przez urywki stanowiące najwyżej jedną dziesiątą całej księgi. Najbardziej rozpowszechnione w Qumran były Psalmy (znaleziono 36 odpisów), Księga Powtórzonego Prawa (29 egzemplarzy) i Księga Izajasza (21 egzemplarzy).

W 1972 poruszenie w świecie naukowym wywołała teza, którą wysunął José O’Callaghan, jakoby fragment 7Q5 zawierał fragment Ewangelii Marka.

Tłumaczenia na język polski

Pierwszym polskim tłumaczeniem rękopisów z Qumran były wydane w 1963 roku Rękopisy z Qumran nad Morzem Martwym, w tłumaczeniu Witolda Tylocha . Był to jednak tylko częściowy przekład, Tyloch przełożył jedynie najbardziej kompletne i najdłuższe teksty.

Pierwszy polski całościowy przekład Rękopisów z Qumran, uzupełniony ponadto o tłumaczenia zwojów z grot w Wadi Murabba'at, Masady i Nachal Chewer ukazał się w 1996 roku jako Rękopisy znad Morza Martwego w tłumaczeniu Piotra Muchowskiego.

Zobacz też

• esseńczycy
• judaizm
• Qumrān
• fragment 7Q5

Linki zewnętrzne

• Zwoje z Qumran: Watykańska konspiracja?
• Zwoje z Qumran: Skandal XX wieku
• Qumran i Nag Hammadi