Rójka, rojenie – liczne wystąpienie uskrzydlonych owadów dorosłych ( imagines ) w celu odbycia lotu godowego, podczas którego dochodzi do kopulacji .

Określenie "rójka" jest używane do lotów godowych pszczół (Apidae), mrówek (Formicidae), termitów (Isoptera), jętek (Ephemeroptera), chruścików (Trichoptera), muchówek (Diptera) i wielu innych owadów.

Rójka u pszczół

Rój pszczeli na powalonym drzewie

Rójka (rój naturalny) – pszczoły robotnice i trutnie razem z matką opuszczające rodzinę pszczelą, jest to nazywane rojeniem. Po wyjściu z ula najczęściej skupiają się w kłąb rojowy w miejscu nieosłoniętym i pozostają tak przez jakiś czas. Pszczoły otaczają matkę, skupiają się ciasno, trzymając się jedna drugiej. Temperatura w centrum kłębu wynosi ok. 34,5°C, w warstwie zewnętrznej jest niższa.

Rój po znalezieniu przez pszczoły wywiadowczynie odpowiedniego miejsca na osiedlenie (dziupli, pustego ula itp.) przenosi się tam i robotnice rozpoczynają budowę plastrów . Wraz z pojawieniem się w nowym gnieździe czerwiu i zapasów rój przekształca się w rodzinę pszczelą.

Jedna rodzina pszczela może wydać kilka rojów naturalnych. Pierwszy to pierwak i jest bardzo liczny, ma starą matkę, kolejne roje są coraz mniej liczne i mają młodą matkę.

Naturalnie przebiegająca rójka jest zazwyczaj zjawiskiem niepożądanym w pszczelarstwie, ponieważ pozbawia pasiekę dużej ilości robotnic i dojrzałej matki. Zapobieganie rójce polega najczęściej na izolowaniu nowych matek. Jeżeli dojdzie do rójki, można nakłonić rój do powrotu do ula, poprzez oblewanie go wodą. W efekcie, pszczoły oceniają że warunki pogodowe nie sprzyjają przeprowadzce i wracają do macierzystego ula. Możliwe jest również zgarnięcie całego roju do specjalnego pojemnika i przeniesienie go do pustego ula. Rój najprawdopodobniej zaaklimatyzuje się w nim i założy tam rodzinę pszczelą. Podczas działań z rojem, kluczowe znaczenie ma zidentyfikowanie i właściwe traktowanie matki, ponieważ to od niej zależy zachowanie wszystkich pozostałych pszczół.

Rój pszczeli jest w specjalny sposób traktowany w polskim prawie, ponieważ właściciel rodziny, z której rój pochodzi może wejść w pogoni za rojem na cudzy teren, również bez zgody właściciela. Ponadto, jeżeli rój osiądzie w ulu innego pszczelarza, do trzech dni pozostaje własnością tego, z którego pasieki pochodził. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy rój osiądzie w ulu, w którym już była matka.

Rójka u jętek

W przypadku jętek pierwsze rojenie nie zawsze jest lotem godowym, gdyż jętki mają dwa stadia uskrzydlone. W pierwszym okresie wylotu z wody mamy do czynienia z uskrzydlonym subimago. Dopiero w kolejnej wylince jętki osiągają stadium owada doskonałego imago .

W pierwszej fazie właściwego lotu godowego w roju znajdują się samce. Do tego roju lecą samice by odbyć kopulację. Loty godowe jętek odbywają się na wysokość od kilku do kilkunastu metrów. U niektórych gatunków występują rójki nisko przy ziemi lub nawet na wysokości 30 metrów nad ziemią.

Rójka u mrówek

Początek rójki u mrówek

W kilka lat po założeniu kolonii z poczwarek "królewskich" u mrówek pojawiają się osobniki dorosłe. Zwykle w ciepły dzień lata zaczynają wychodzić z wielu mrowisk uskrzydlone osobniki dorosłe. Samce i większe zazwyczaj samice wspinają się na czubki roślin i wzlatują w powietrze. Kopulacja odbywa się zazwyczaj w powietrzu. U niektórych mrówek do kopulacji dochodzi na ziemi. W krótkim locie godowym samica gromadzi nasienie od kilku samców. Samce po locie godowym giną a samice poszukują miejsc do założenia nowej kolonii lub wnikają do istniejącego gniazda.