Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Rzut oszczepem

Rzut oszczepem

Oszczepnik trenujący na stadionie w Spale
Szwedzka oszczepniczka Anna Wessman podczas mistrzostw świata juniorów w Bydgoszczy
Czeszka Nikol Ogrodníková

Rzut oszczepem – konkurencja sportowa wchodząca w skład lekkoatletyki i wywodząca się ze starożytności.

Należy do konkurencji technicznych. Zawodnicy i zawodniczki rywalizują w rzucie oszczepem podczas igrzysk olimpijskich (mężczyźni od 1908 , a kobiety od 1932 roku), mistrzostw Europy , mistrzostw świata oraz licznych mityngów lekkoatletycznych . Rzut oszczepem jest także rozgrywany w ramach rywalizacji w siedmioboju i dziesięcioboju .

Spis treści

Przepisy

Rzutnia z widocznym rozbiegiem do rzutu oszczepem na Stadionie Zdzisława Krzyszkowiaka
Końcowa faza rzutu oszczepem

Zawody w rzucie oszczepem rozgrywane są na rzutni lekkoatletycznej umiejscowionej na stadionie . Rozbieg przed rzutem wykonuje się z oznaczonego białymi liniami rozbiegu. Rozbieg może mieć maksymalnie 36,5 metra długości, a jego szerokość wynosi 4 metry. Jest on zakończony łukiem o promieniu 8 metrów. Łuk – czyli namalowana biała linia – ma 7 cm szerokości. Pole rzutu (tzw. promień) stanowi wycinek koła o kącie rozwarcia ok. 29° (wyznaczony na środku murawy). Zwycięzcą konkursu rzutu oszczepem zostaje zawodnik, który wykonał najdalszy rzut. Przekroczenie linii wyznaczającej koniec rozbiegu (nawet po wykonaniu rzutu) lub rzut poza wyznaczone pole (promień rzutu) powoduje jego nieważność (tzw. spalony). Podczas wykonywania rzutu oszczep należy trzymać za osznurowania. Próba zostaje uznana za ważną jeśli oszczep wyląduje w polu rzutów i zostawi ślad od wbicia w miejscu wylądowania[1].

W konkursie finałowym rzutu oszczepem podczas imprez mistrzowskich np. igrzysk olimpijskich startuje przynajmniej 12 zawodników wyłonionych we wcześniejszej rundzie eliminacyjnej (rozgrywanej z reguły dzień wcześniej), którzy uzyskali w niej tzw. minimum kwalifikacyjne (wyznaczona przez sędziów odległość gwarantująca udział w finale). Jeżeli minimum kwalifikacyjne uzyska mniej niż 12 zawodników (minimum jest przeważnie ustalane na takim poziomie, aby tak właśnie się stało), awans uzyskuje 12 oszczepników z najlepszymi wynikami z eliminacji. Każdy z nich oddaje w finale trzy rzuty. Ósemka najlepszych ma później prawo do wykonania kolejnych trzech prób w ramach rozgrywki tzw. wąskiego finału.

Sprzęt

Kobiety i młodzicy (do 15 lat) rzucają oszczepem o wadze 600 g, juniorzy młodsi (do lat 18) korzystają z oszczepów ważących 700 g, juniorzy i seniorzy używają sprzętu o wadze 800 g. Konsekwencją rozwoju tej dyscypliny sportu były coraz dalsze rzuty zawodników i możliwość rzucenia oszczepu poza wyznaczone pole, co mogło stanowić zagrożenie dla osób przebywających na stadionie. Aby temu zapobiec, zmieniono konstrukcję oszczepu poprzez przesunięcie środka ciężkości, dzięki czemu zmniejszyła się długość rzutów.

Technika

Początkową fazą rzutu oszczepem jest bieg po rozbiegu. Zawodnik trzyma oszczep nad barkiem , a jego grot pochylony jest ku dołowi. Sprzęt trzymany jest za osznurowanie. Po krótkim nabiegu miotacz przesuwa oszczep do tyłu i wykonuje trzy kroki tzw. przeplatanki. Jest to końcowa faza nabiegu polegającego na biegu skrzyżnym. W tym czasie ręka z oszczepem znajduje się w pozycji równoległej do rozbiegu. Grot oszczepu powinien znajdować się na wysokości oka . W momencie wyrzutu zawodnik wykonuje skręt tułowia w kierunku rzutu i odchyla tułów w tył. Ręka z oszczepem powinna wówczas tworzyć kąt ostry między podłożem, a oszczepem (co widać na zdjęciu obok). W tym momencie następuje wyrzut. Po rzucie wykonywany jest tzw. przeskok czyli przeniesienie ciężaru ciała w celu wyhamowania przed linią kończącą rozbieg (jej przekroczenie oznacza nieważność próby). Niektórzy zawodnicy stosują do tego celu upadek na tartan (np. Fin Tero Pitkämäki ). W momencie wyrzutu oszczep może osiągnąć prędkość nawet ok. 100 km/h.

Historia

Początki

Rzut oszczepem – jako konkurencja sportowa – znany jest od czasów antycznych . Wcześniej – już w paleolicie – oszczep znany był jako broń myśliwska oraz narzędzie wojenne[2]. Konkurs rzutu oszczepem był jedną z konkurencji podczas starożytnych igrzysk olimpijskich od roku 708 p.n.e. . W Grecji , a także w Irlandii podczas igrzysk tailtańskich, oszczep był jedną z konkurencji pięcioboju . W greckim pentatlonie rzucano oszczepem o nazwie apotomeus, wykonanym z litego drewna i zaostrzonym na jednym końcu. Pośrodku drzewca znajdowała się rzemienna pętla ankyle, za którą zawodnik zaczepiał palcem wskazującym i wielkim. Pętla służyła do nadawania oszczepowi ruchu rotacyjnego podczas lotu. W starożytnej Grecji rywalizowano również w rzutach cięższym oszczepem bojowym o nazwie akontion, wyposażonym w grot spiżowy , w późniejszym okresie żelazny. W okresie średniowiecza oszczepem rzucano podczas występów rycerskich . Wówczas wykonywano głównie rzuty z miejsca do celu[1].

XIX wiek

W XIX wieku rzut oszczepem znany był jako ćwiczenie gimnastyczne. Zalecał go m.in. niemiecki pedagog Friedrich Ludwig Jahn ( 1778 - 1852 ). W roku 1859 w Atenach podjęto pierwszą próbę reaktywacji igrzysk olimpijskich . W ramach specjalnie z tej okazji zorganizowanych zawodów rozegrano konkurs rzutu oszczepem do celu oraz na odległość (ówczesny oszczep miał 1,75 m długości i ważył 1,4 kg). Pod koniec wieku rzut oszczepem był uprawiany w kilkunastu krajach m.in. w Szwecji i na Węgrzech . W roku 1885 zaczęto stosować rozbieg (do tej pory rzuty oddawano z miejsca). Technika nie przypominała obecnie nam znanej[1].

Przed II wojną światową

Eric Lemming – pierwszy mistrz olimpijski w rzucie oszczepem

W roku 1908 rzut oszczepem po raz pierwszy pojawił się w programie nowożytnych igrzysk olimpijskich. Pierwszy złoty medal w tej konkurencji wywalczył Eric Lemming . Kobiety na igrzyskach zaczęły rywalizować dopiero w Los Angeles w 1932 roku. Na mistrzostwach Europy rzut oszczepem zagościł pierwszy raz w 1934 roku (mężczyźni) i w 1938 (kobiety). W ramach lekkoatletycznych mistrzostw Polski rzut oszczepem mężczyzn pojawił się w 1920 , a kobiet w 1923 roku.

Na początku XX wieku zaczęto stosować osznurowanie. Zmieniła się jednocześnie technika rzutu. Dotychczas rzucano tzw. metodą z palca. Polegała ona na trzymaniu prawą ręką końca oszczepu i jednoczesnym podtrzymywaniu go drugą ręką do czasu wyrzutu.

W tym samym czasie w Finlandii zaczęto korzystać z obecnie znanej techniki rzutu. Po krótkim nabiegu zawodnik wykonuje zharmonizowane ruchy skrzyżne tzw. przeplatankę, polegającą na biegu w kroku skrzyżnym, po której wykonuje się rzut i tzw. przeskok. Technika ta otrzymała nazwę techniki fińskiej.

Przed II wojną światową właśnie reprezentanci Skandynawii dominowali w światowym oszczepie. Matti Järvinen aż dziesięciokrotnie poprawiał rekord świata , doprowadzając go do wyniku 77,23 w roku 1936 . Ostatecznie najlepszy rezultat przed wybuchem wojny ustanowił inny Fin – Yrjö Nikkanen . 16 października 1938 w Kotce uzyskał wynik 78,70.

Kobiecy rzut oszczepem zaczął rozwijać się w latach 20 . Początkowo panie rzucały metodą z palca. Dopiero w roku 1925 rozpowszechnił się wśród zawodniczek obecny styl. Pierwszy kobiecy rekord świata datowany jest na rok 1922 . Wówczas Czechosłowaczka Božena Šrámková uzyskała wynik 25,32.

W latach 30 najlepsze wyniki osiągały reprezentantki Niemiec . 12 lipca 1930 Niemka Ellen Braumüller jako pierwsza przekroczyła 40 metrów, uzyskując wynik 40,27. Ostatecznie rekord świata w rzucie oszczepem kobiet przed wybuchem II wojny światowej wynosił 46,74 – rezultat ten osiągnęła Amerykanka Nan Gindele w roku 1932 [1].

Po II wojnie światowej

Tero Pitkämäki
Czeszka Barbora Špotáková to aktualna rekordzistka świata

Po wojnie do użytku stopniowo wchodziły oszczepy metalowe (dotychczas były drewniane). Dzięki rozwojowi sprzętu możliwe było uzyskiwanie coraz lepszych wyników. Amerykańscy bracia Heldowie skonstruowali własny – aerodynamiczny – oszczep, którym Franklin Held 8 sierpnia 1953 roku w Pasadenie uzyskał wynik 80,41 i jako pierwszy człowiek w historii przekroczył barierę 80 metrów. Oszczep braci Heldów miał krótszy koniec, stał się cięższy i dzięki czemu przedłużał swój lot[2]. Kolejna granica została przekroczona 11 lat później, kiedy norweski oszczepnik Terje Pedersen rzucił oszczepem ponad 90 metrów (91,72 2 września w Oslo ).

20 lipca 1984 wschodnioniemiecki zawodnik – Uwe Hohn – jako pierwszy i dotychczas jedyny oszczepnik na świecie pokonał barierę 100 metrów uzyskując wynik 104,80.

Wynik te wywołał dyskusję na temat bezpieczeństwa takich rzutów. Ostatecznie – na mocy decyzji IAAF 1 kwietnia 1986 roku zmieniono środek ciężkości oszczepu (przesunięto osznurowanie) i zaczęto od nowa mierzyć rekordy świata.

W latach 90 XX wieku największe tryumfy odnosił czeski zawodnik Jan Železný , który jako jedyny nowym modelem oszczepu osiągnął wynik lepszy niż 94 metry. Jan Železný jest aktualnym rekordzistą świata – 98,48 ( Jena , 1996 ). Železný jest także jedynym w historii oszczepnikiem, który zdobył trzy olimpijskie złote medale pod rząd.

Obecnie najlepszymi zawodnikami są Skandynawowie : Fin Tero Pitkämäki i Norweg Andreas Thorkildsen .

Rzut oszczepem kobiet także dynamicznie rozwijał się po II wojnie światowej. W roku 1949 radziecka lekkoatletka Natalia Smirnicka jako pierwsza kobieta przekroczyła barierę 50 metrów uzyskując w Moskwie wynik 53,41. Piętnaście lat później inna reprezentantka ZSRR Jelena Gorczakowa posłała oszczep na odległość ponad 60 metrów – 16 października 1964 w Tokio uzyskała wynik 62,40. W latach 70. prym na rzutniach wiodła oszczepniczka NRD Ruth Fuchs – dwukrotna mistrzyni olimpijska i sześciokrotna rekordzistka świata (do 69,96 w 1980 ). W 1980 roku Tatiana Biriulina ze Związku Radzieckiego jako pierwsza rzuciła oszczepem na odległość 70 metrów – 70,80. W 1988 roku barierę 80 metrów – jako pierwsza i jedyna – osiągnęła Niemka Petra Felke-Meier .

W 1999 został przesunięty środek ciężkości damskiego oszczepu. Rozpoczęto mierzenie nowych rekordów świata. Obecnie najlepszy wynik w historii tej dyscypliny wśród kobiet należy do Czeszki Barbory Špotákovej i wynosi 72,28 ( 13.08 . 2008 , Stuttgart ). Czołowymi oszczepniczkami są także Kubanka Osleidys Menéndez i Niemka Christina Obergföll .

Rozwój rekordu świata

Matti Järvinen

Rekordy świata w rzucie oszczepem są notowane od roku 1883 . Oficjalne rekordy notuje się natomiast od roku 1912 . Najwięcej razy (23 wśród mężczyzn) rekord świata poprawiali reprezentanci krajów ze Skandynawii (16 rekordów należy do Finów, 4 do Szwedów i 3 do Norwegów). Najwięcej rekordów świata (10) należy do Fina Matti Järvinena . W historii rzutu oszczepem tylko dwoje Polaków pobiło rekord świata: w 1956 w Mediolanie Janusz Sidło uzyskał wynik 83,66, a w 1972 Ewa Gryziecka rzuciła na odległość 62,70 (rekord ten przetrwał zaledwie kilka godzin).

Mężczyźni

OdległośćImię i nazwiskoKrajDataMiasto
Stary model oszczepu
62,32 Eric Lemming SWE 29.09.1912 Sztokholm
66,10 Jonni Myyrä FIN 24.08.1919 Sztokholm
66,62 Gunnar Lindström SWE 12.12.1924 Eksjö
69,88 Eino Penttilä FIN 01.10.1927 Viipuri
71,01 Erik Lundqvist SWE 15.08.1928 Sztokholm
71,57 Matti Järvinen FIN 08.08.1930 Viipuri
71,70 Matti Järvinen FIN 17.08.1930 Tampere
71,88 Matti Järvinen FIN 31.08.1930 Vaasa
72,93 Matti Järvinen FIN 14.09.1930 Viipuri
74,02 Matti Järvinen FIN 27.06.1932 Turku
74,28 Matti Järvinen FIN 25.05.1933 Mikkeli
74,61 Matti Järvinen FIN 07.06.1933 Vaasa
76,10 Matti Järvinen FIN 15.07.1933 Helsinki
76,66 Matti Järvinen FIN 07.09.1933 Turyn
77,23 Matti Järvinen FIN 18.06.1934 Helsinki
77,87 Yrjö Nikkanen FIN 25.08.1938Karhula
78,70 Yrjö Nikkanen FIN 16.10.1938 Kotka
80,41 Franklin Held USA 08.08.1953 Pasadena
81,75 Franklin Held USA 21.05.1955 Modesto
83,56 Soini Nikkinen FIN 24.06.1956Kuhmoinen
83,66 Janusz Sidło POL 30.06.1956 Mediolan
85,71 Egil Danielsen NOR 26.11.1956 Melbourne
86,04 Al Cantello USA 05.06.1959 Compton
86,74 Carlo Lievore ITA 01.06.1961 Mediolan
87,12 Terje Pedersen NOR 01.07.1964 Oslo
91,72 Terje Pedersen NOR 02.09.1964 Oslo
91,98 Jānis Lūsis URS 23.07.1968 Saarijärvi
92,70 Jorma Kinnunen FIN 18.06.1969 Tampere
93,80 Jānis Lūsis URS 06.07.1972 Sztokholm
94,08 Klaus Wolfermann FRG 05.05.1973 Leverkusen
94,58 Miklós Németh HUN 26.07.1976 Montreal
96,72 Ferenc Paragi HUN 23.04.1980 Tata
99,72 Tom Petranoff USA 15.05.1983 Los Angeles
104,80 Uwe Hohn GDR 20.07.1984 Berlin
Nowy model oszczepu
85,74 Klaus Tafelmeier FRG 20.09.1986 Como
87,66 Jan Železný TCH 31.05.1987 Nitra
89,10 Patrik Bodén SWE 24.03.1990 Austin
89,58 Steve Backley GBR 02.07.1990 Sztokholm
91,46 Steve Backley GBR 25.01.1992 Auckland
95,54 Jan Železný CZE 06.04.1993 Sankt Petersburg
95,66 Jan Železný CZE 29.08.1993 Sheffield
98,48 Jan Železný CZE 25.05.1996 Jena

Kobiety

OdległośćImię i nazwiskoKrajDataMiasto
Stary model oszczepu
25,01Božena Šrámková CZE 06.08.1922 Praga
25,32Božena Šrámková CZE 13.08.1922 Praga
27,24Marie Janderová CZE 25.05.1924 Ostrawa
37,57Guschi Hargus GER 12.06.1927 Berlin
38,39Guschi Hargus GER 18.08.1928 Berlin
40,27 Ellen Braumüller GER 12.07.1930 Berlin
42,28Elisabeth Schumann GER 02.08.1931 Magdeburg
44,64Elisabeth Schumann GER 12.06.1932 Berlin
46,74Nan Gindele USA 18.06.1932 Chicago
47,24Annelie Steinheuer GER 21.06.1942 Frankfurt nad Menem
48,21 Herma Bauma AUT 29.06.1947 Wiedeń
48,63 Herma Bauma AUT 12.09.1948 Wiedeń
49,59 Natalia Smirnicka URS 25.07.1949 Moskwa
53,41 Natalia Smirnicka URS 05.08.1949 Moskwa
53,56 Nadieżda Koniajewa URS 05.02.1954 Leningrad
55,11 Nadieżda Koniajewa URS 22.05.1954 Kijów
55,48 Nadieżda Koniajewa URS 06.08.1954 Kijów
55,73 Dana Zátopková TCH 01.06.1958 Praga
57,40 Anna Pazera AUS 24.07.1958 Cardiff
57,49 Birutė Kalėdienė URS 30.10.1958 Tiflis
57,92 Elvīra Ozoliņa URS 03.05.1960Leselidse
59,55 Elvīra Ozoliņa URS 04.06.1960 Bukareszt
59,78 Elvīra Ozoliņa URS 03.07.1963 Moskwa
62,40 Jelena Gorczakowa URS 16.10.1964 Tokio
62,70 Ewa Gryziecka POL 11.06.1972 Bukareszt
65,06 Ruth Fuchs GDR 11.06.1972 Poczdam
66,11 Ruth Fuchs GDR 07.09.1973 Edynburg
67,22 Ruth Fuchs GDR 03.10.1974 Rzym
69,12 Ruth Fuchs GDR 10.07.1976 Berlin
69,32 Kate Schmidt USA 11.09.1977 Fürth
69,52 Ruth Fuchs GDR 13.06.1979 Drezno
69,96 Ruth Fuchs GDR 29.04.1980 Split
70,80Tatiana Biriulina URS 12.07.1980 Podolsk
71,88 Antoaneta Todorowa BUL 15.08.1981 Zagrzeb
72,40 Tiina Lillak FIN 29.07.1982 Helsinki
74,20 Sofia Sakorafa GRE 26.09.1982 Chania
74,76 Tiina Lillak FIN 13.06.1983 Tampere
75,26 Petra Felke GDR 04.06.1985 Schwerin
75,40 Petra Felke GDR 04.06.1985 Schwerin
77,44 Fatima Whitbread GBR 28.08.1986 Stuttgart
78,90 Petra Felke GDR 29.07.1987 Lipsk
80,00 Petra Felke-Meier GDR 09.09.1988 Poczdam
Nowy model oszczepu
68,19 Trine Hattestad NOR 28.07.1999Fana
68,22 Trine Hattestad NOR 30.06.2000 Rzym
69,48 Trine Hattestad NOR 28.07.2000 Oslo
71,54 Osleidys Menéndez CUB 01.07.2001 Retimno
71,70 Osleidys Menéndez CUB 14.08.2005 Helsinki
72,28 Barbora Špotáková CZE 13.09.2008 Stuttgart

Najlepsi zawodnicy wszech czasów

Poniższe tabele przedstawiają listy 10 najlepszych oszczepników i oszczepniczek w historii tej konkurencji.

Mężczyźni

Stary model

lp.wynikzawodnikpaństwodatamiejsce
1.104,80 m Uwe Hohn
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
20 lipca 1984 Berlin
2.99,72 m Thomas Petranoff   Stany Zjednoczone 15 maja 1983 Westwood
3.96,72 m Ferenc Paragi   Węgry 23 kwietnia 1980 Tata
4.96,72 m Detlef Michel
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
8 czerwca 1983 Berlin
5.95,80 m Robert Roggy   Stany Zjednoczone 29 sierpnia 1982 Stuttgart
6.95,10 m Brian Crouser   Stany Zjednoczone 5 sierpnia 1985 Eugene
7.94,58 m Miklós Németh   Węgry 26 lipca 1976 Montreal
8.94,22 m Michael Wessing
Republika Federalna Niemiec
  RFN
3 lipca 1978 Oslo
9.94,20 m Heino Puuste   ZSRR 5 czerwca 1983 Birmingham
10.94,08 m Klaus Wolfermann
Republika Federalna Niemiec
  RFN
5 maja 1973 Leverkusen

Nowy model

lp.wynikzawodnikpaństwodatamiejsce
1.98,48 m Jan Železný   Czechy 25 maja 1996 Jena
2.93,09 m Aki Parviainen   Finlandia 26 czerwca 1999 Kuortane
3.92,61 m Siergiej Makarow   Rosja 30 czerwca 2002 Sheffield
4.92,60 m Raymond Hecht   Niemcy 21 lipca 1995 Oslo
5.91,69 m Konstadinos Gatsiudis   Grecja 24 czerwca 2000 Kuortane
6.91,59 m Andreas Thorkildsen   Norwegia 2 czerwca 2007 Oslo
7.91,53 m Tero Pitkämäki   Finlandia 26 czerwca 2005 Kuortane
8.91,46 m Steve Backley   Wielka Brytania 25 stycznia 1999 Auckland
9.91,29 m Breaux Greer   Stany Zjednoczone 21 czerwca 2007 Indianapolis
10.90,73 m Vadims Vasiļevskis   Łotwa 22 lipca 2007 Tallinn

Kobiety

Stary model

lp.wynikzawodnikpaństwodatamiejsce
1.80,00 m Petra Felke
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
9 września 1988 Poczdam
2.77,44 m Fatima Whitbread   Wielka Brytania 28 sierpnia 1986 Stuttgart
3.74,76 m Tiina Lillak   Finlandia 13 czerwca 1983 Tampere
4.74,20 m Sofia Sakorafa   Grecja 26 września 1982 Chania
5.73,58 m Tessa Sanderson   Wielka Brytania 16 czerwca 1983 Edynburg
6.72,20 m Anna Verouli   Grecja 20 maja 1984 Chania
7.72,16 m Antje Kempe
Niemiecka Republika Demokratyczna
  NRD
5 maja 1984 Celje
8.72,12 m Trine Hattestad   Norwegia 10 lipca 1983 Oslo
9.71,88 m Antoaneta Selenska   Bułgaria 15 sierpnia 1981 Zagrzeb
10.71,82 m Ivonne Leal   Kuba 30 sierpnia 1985 Cobe

Nowy model

lp.wynikzawodnikpaństwodatamiejsce
1.72,28 m Barbora Špotáková   Czechy 13 września 2008 Stuttgart
2.71,70 m Osleidys Menéndez   Kuba 14 sierpnia 2005 Helsinki
3.70,78 m Maria Abakumowa   Rosja 21 sierpnia 2008 Pekin
4.70,20 m Christina Obergföll   Niemcy 23 czerwca 2007 Monachium
5.69,48 m Trine Hattestad   Norwegia 28 lipca 2000 Oslo
6.68,34 m Steffi Nerius   Niemcy 31 sierpnia 2008 Elstal
7.67,67 m Sonia Bisset   Kuba 6 lipca 2005 Salamanka
8.67,51 m Miréla Manjani   Grecja 30 września 2000 Sydney
9.67,20 m Tatiana Szykolenko   Rosja 18 sierpnia 2000 Monako
10.67,16 m Martina Ratej   Słowenia 14 maja 2010 Ad-Dauha

Rzut oszczepem w Polsce

Eugeniusz Lokajski podczas powstania warszawskiego
Rzuca Janusz Sidło
Robert Szpak – mistrz świata juniorów

Początek historii rzutu oszczepem na terenach polskich datuje się na rok 1905 . Wówczas na zorganizowanych przez Towarzystwo Zabaw Ruchowych zawodach konkurs rzutu oszczepem wygrał T. Rzadki uzyskując wynik 31,80[2]

Pierwszym polskim oszczepnikiem, który zaistniał na arenie międzynarodowej był Eugeniusz Lokajski – uczestnik Igrzysk Olimpijskich w 1936 w Berlinie . Zajął tam wysokie, 7 miejsce. Walter Turczyk był pierwszym Polakiem, który rzucił oszczepem ponad 70 metrów. Jego wynik to 70,53. Wśród kobiet sukcesy odnosiła Maria Kwaśniewska – brązowa medalistka olimpijska z Berlina i rekordzistka kraju. Czołowymi zawodnikami byli także bracia Władysław i Franciszek Mikrutowie [1].

Pierwszym powojennym mistrzem kraju został Medard Gburczyk . Od 1948 roku starty w reprezentacji Polski rozpoczął Janusz Sidło – najlepszy polski oszczepnik wszech czasów. W 1953 roku na stadionie w Jenie jako pierwszy Europejczyk rzucił on oszczepem ponad 80 metrów (80,15 – Jena, 2 października 1953 ). Trzy lata później Sidło został rekordzistą świata (83,66 – Mediolan, 30 czerwca 1956 ) i zdobył srebrny medal na igrzyskach olimpijskich w Melbourne . Lata 50. w Polsce to dominacja Janusza Sidły – mistrza Europy z 1954 i 1958 r. Oprócz niego prym w kraju wiedli m.in. Jan Kopyto i Zbigniew Radziwonowicz . Sukcesy zawodników były zasługą Zygmunta Szelesta – wybitnego trenera i pracownika dydaktycznego warszawskiej AWF [3].

W latach 60. do grona najlepszych w Polsce dołączył dwukrotny medalista mistrzostw Europy Władysław Nikiciuk , który na olimpiadzie w Meksyku w 1968 roku zajął 4 miejsce.

W 1970 roku na uniwersjadzie w Turynie brąz wywalczył Zygmunt Jałoszyński , Daniela Jaworska w 1971 została mistrzynią Europy [4], Ewa Gryziecka rok później pobiła rekord świata (62,70), a Piotr Bielczyk w 1976 roku na stadionie bydgoskiego Zawiszy jako pierwszy Polak rzucił oszczepem ponad 90 metrów (90,78 – 22 czerwca 1976). W tym samym roku na olimpiadzie w Montrealu zajął 4 miejsce ze znakomitym wynikiem 86,50[5].

W roku 1980 na moskiewskiej olimpiadzie startował Dariusz Adamus (bez sukcesów, odpadł w eliminacjach). Lata 80. to okres sukcesów takich zawodników jak Dariusz Adamus , Stanisław Górak , Mirosław Szybowski . Po zmianie sprzętu w 1986 roku konkurencja ta w Polsce zaczęła przeżywać kryzys.

W latach 90. najlepiej spisywał się Dariusz Trafas z Kołobrzegu . Wychowanek trenera Michała Barty był uczestnikiem mistrzostw świata i Europy oraz Igrzysk Olimpijskich w 2000 roku. Czołowymi reprezentantami kraju byli także Tomasz Damszel , Rajmund Kółko czy Grzegorz Krasiński .

Początek XXI wieku w polskim oszczepie to sukcesy na uniwersjadach Igora Janika , Barbary Madejczyk i Urszuli Jasińskiej . 11 lipca 2008 w Bydgoszczy podczas Mistrzostw Świata Juniorów złoty medal wywalczył Robert Szpak [6].

Najdalsze rzuty na terytorium Polski oddali Jan Železný (91,50 – 4 czerwca 1994 , Lublin ) oraz wśród kobiet Angeliki Tsiolakoudi (62,80 ( 19 czerwca 2004 , Bydgoszcz )[7].

Rozwój rekordu Polski

Oficjalne rekordy naszego kraju notowane są od roku 1912.

Mężczyźni

OdległośćImię i nazwiskoKlubDataMiasto
Stary model oszczepu
47,37Franciszek Skopal Pogoń Lwów 12.11.1912 Lwów
48,40 Sławosz Szydłowski Pogoń Lwów18.07.1920Lwów
52,76Sławosz SzydłowskiPogoń Lwów15.07.1922Lwów
55,05Sławosz Szydłowski AZS Warszawa 15.08.1924 Łódź
57,56 Julian Gruner AZS Warszawa12.07.1925 Paryż
57,72 Józef Smakulski Pogoń Lwów12.06.1927Lwów
57,76 Władysław Mikrut Sokół Koronowo06.07.1930 Bydgoszcz
58,05 Edward Luckhaus Jagiellonia Białystok 02.09.1930 Warszawa
59,16 Franciszek Mikrut Sokół Koronowo30.08.1931 Królewska Huta
60,22Franciszek MikrutSokół Koronowo12.09.1931 Poznań
62,50Franciszek MikrutSokół Koronowo11.10.1931 Bruksela
63,20Władysław MikrutSokół Koronowo19.06.1932Bydgoszcz
65,14Władysław MikrutSokół Koronowo24.07.1932Poznań
65,73 Walter Turczyk Warta Poznań28.04.1935Poznań
67,35 Eugeniusz Lokajski Warszawianka 29.08.1935Warszawa
70,53Walter TurczykWarta Poznań31.05.1936Warszawa
73,27Eugeniusz LokajskiWarszawianka31.05.1936Warszawa
80,15 Janusz Sidło Spójnia Gdańsk 02.10.1953 Jena
83,66Janusz Sidło Spójnia Warszawa 30.06.1956 Mediolan
84,00Janusz SidłoSpójnia Warszawa11.07.1959 Budapeszt
85,56Janusz SidłoSpójnia Warszawa05.09.1959 Berlin
86,10 Władysław Nikiciuk Gwardia Warszawa 23.06.1968 Saarijärvi
86,22Janusz SidłoSpójnia Warszawa07.05.1970 Mantes
88,04 Piotr Bielczyk AZS AWF Warszawa15.05.1976 Ateny
90,78Piotr BielczykAZS AWF Warszawa22.06.1976Bydgoszcz
Nowy model oszczepu
78,32 Stanisław Górak Lechia Gdańsk 28.06.1986 Stuttgart
80,82 Zbigniew Bednarski Olimpia Poznań 18.05.1988 Słupsk
80,84 Mirosław Witek Gryf Słupsk 15.06.1996Słupsk
82,50 Rajmund Kółko Górnik Polkowice 28.05.1997 Ostrawa
83,23 Dariusz Trafas Schöller Namysłów08.08.1999 Sopot
83,40Dariusz Trafas AZS AWF Gorzów Wlkp. 30.08.2000 Sopot
83,98Dariusz TrafasAZS AWF Gorzów Wlkp.22.09.2000 Sydney
85,78Dariusz TrafasAZS AWF Gorzów Wlkp.13.07.2001 Oslo
86,77Dariusz TrafasFlora Namysłów16.06.2002Warszawa
87,17Dariusz TrafasAZS AWF Gorzów Wlkp.17.09.2000 Gold Coast [8]

Kobiety

OdległośćImię i nazwiskoKlubDataMiasto
Stary model oszczepu
23,40 Zofia Chenclewska Grażyna Warszawa 18.07.1925Warszawa
23,60Maria RittnerMakabi Kraków 27.09.1925Warszawa
24,415Irena Jaśnikowska Cracovia Kraków 15.06.1925Kraków
27,21 Maria Malinowska Cracovia Kraków29.09.1926Kraków
27,83Maria MalinowskaCracovia Kraków17.10.1926Kraków
33,30Maria MalinowskaCracovia Kraków22.05.1927Kraków
33,77Maria MalinowskaCracovia Kraków01.09.1928Kraków
36,90Maria MalinowskaCracovia Kraków21.10.1928Kraków
36,92[9]Zofia Smętek ŁKS Łódź 14.05.1933Łódź
37,03Zofia SmętekŁKS Łódź10.09.1933Łódź
38,23Zofia SmętekŁKS Łódź22.10.1933Łódź
39,61 Maria Kwaśniewska ŁKS Łódź08.07.1934Warszawa
40,50Maria KwaśniewskaŁKS Łódź19.08.1934 Poznań
40,68Maria KwaśniewskaŁKS Łódź03.05.1935Poznań
41,38Maria KwaśniewskaŁKS Łódź25.08.1935 Drezno
44,03Maria KwaśniewskaŁKS Łódź26.07.1936 Czeladź
44,05 Maria Ciach Włókniarz Tomaszów 17.05.1952 Kraków
44,31Maria CiachWłókniarz Tomaszów24.07.1952 Helsinki
44,92Maria CiachWłókniarz Tomaszów04.07.1953 Kraków
45,06Maria CiachWłókniarz Tomaszów07.06.1953Warszawa
45,59Ksawera KowalewskaBudowlani Wrocław 19.07.1953Warszawa
45,59Maria CiachWłókniarz Tomaszów06.08.1953 Bukareszt
46,02Maria CiachWłókniarz Tomaszów06.09.1953Warszawa
46,77Maria CiachWłókniarz Tomaszów02.10.1953 Jena
47,03 Jadwiga Majka CWKS Warszawa 15.08.1954Warszawa
47,28Jadwiga MajkaCWKS Warszawa13.05.1955 Spała
47,31Jadwiga MajkaCWKS Warszawa09.06.1955 Praga
47,46 Anna Wojtaszek Budowlani Opole 09.06.1955Wrocław
47,57Jadwiga MajkaCWKS Warszawa18.06.1955Warszawa
48,99Maria CiachWłókniarz Tomaszów05.08.1955 Warszawa
49,87Jadwiga MajkaCWKS Warszawa11.09.1955 Budapeszt
51,18 Urszula Figwer AZS Kraków24.10.1955Łódź
51,95Urszula FigwerAZS Kraków09.06.1956Warszawa
52,53Urszula FigwerAZS Kraków28.04.1957Kraków
52,64Urszula FigwerAZS Kraków16.06.1957Praga
53,28Urszula FigwerAZS Kraków30.06.1957Kraków
53,65Urszula FigwerAZS Kraków13.09.1958Bukareszt
54,14Urszula FigwerAZS Kraków28.06.1959Warszawa
54,52Urszula FigwerAZS Kraków10.07.1960Kraków
54,90Urszula FigwerAZS Kraków07.08.1960 Olsztyn
57,77Urszula FigwerAZS Kraków21.08.1960 Koblencja
58,68 Daniela Tarkowska-Jaworska AZS Poznań02.07.1967 Chorzów
59,64Daniela JaworskaAZS Poznań02.08.1968 Sofia
59,64Daniela Jaworska Skra Warszawa 16.08.1969Kraków
60,56Daniela JaworskaSkra Warszawa27.09.1969Kraków
61,44Daniela JaworskaSkra Warszawa03.10.1970 Pitesti
62,10 Ewa Gryziecka Piast Gliwice 01.05.1971Warszawa
62,70Ewa GryzieckaPiast Gliwice11.06.1972Bukareszt
63,08 Felicja Kinder KKS Kluczbork 20.08.1974Warszawa
63,22 Genowefa Olejarz AZS AWF Warszawa20.08.1983 Londyn
65,52Genowefa OlejarzAZS AWF Warszawa20.05.1984 Zabrze
65,56Mariola Dankiewicz Start Lublin 09.07.1989 Kouvola
65,96Genowefa Olejarz-PatlaAZS AWF Warszawa10.08.1991 Nitra
Nowy model oszczepu
53,22 Barbara Madejczyk AZS AWF Gdańsk15.05.1999 Kraków
53,37 Izabela Wojczakowska Skra Warszawa 14.06.1999Warszawa
61,05Genowefa PatlaAZS AWF Warszawa19.06.1999 Paryż
61,36Barbara MadejczykJantar Ustka10.07.2004 Gdańsk
61,72Barbara MadejczykJantar Ustka ??.??.2005 Florencja
63,03Barbara MadejczykJantar Ustka03.09.2005Paryż
64,08Barbara MadejczykJantar Ustka28.06.2006 Malaga

Najlepsze polskie wyniki

Poniższe tabele przedstawiają listy 10 najlepszych polskich zawodników w historii tej konkurencji[10][11].

Mężczyźni

Stary model

lp.wynikzawodnikklubdatamiejsce
1.90,78 m Piotr Bielczyk SZS AZS Warszawa 22 czerwca 1976 Bydgoszcz
2.89,40 m Dariusz Adamus Śląsk Wrocław 22 września 1985 Wrocław
3.88,10 m Stanisław Górak Lechia Gdańsk 28 sierpnia 1984 Praga
4.87,56 m Mirosław Szybowski Gryf Słupsk 29 sierpnia 1985 Łódź
5.86,70 m Zbigniew Bednarski Olimpia Poznań 9 czerwca 1985 Poznań
6.86,26 m Michał Wacławik Limanovia 15 sierpnia 1981 Zagrzeb
7.86,22 m Janusz Sidło Spójnia Warszawa 7 maja 1970 Mantes
8.86,10 m Władysław Nikiciuk Gwardia Warszawa 23 czerwca 1968 Saarijärvi
9.85,10 m Stanisław Witek Gryf Słupsk 5 czerwca 1983 Białogard
10.85,00 m Zygmunt Jałoszyński MKS AZS Warszawa 25 lipca 1970 Łódź

Nowy model

lp.wynikzawodnikklubdatamiejsce
1.87,17 m Dariusz Trafas Schöller Namysłów 17 września 2000 Runaway Bay
2.84,95 m Rajmund Kółko Skra Warszawa 17 czerwca 2001 Warszawa
3.84,85 m Adrian Markowski Osa Zgorzelec 1 sierpnia 2009 Bydgoszcz
4.84,76 m Igor Janik AZS AWF Gdańsk 19 września 2008 Ustka
5.82,34 m Grzegorz Krasiński Skra Warszawa 13 sierpnia 2000 Lappeenranta
6.81,02 m Ireneusz Karasiński Górnik Polkowice 27 września 1997 Białogard
7.80,84 m Mirosław Witek Gryf Słupsk 15 czerwca 1996 Sopot
8.80,82 m Zbigniew Bednarski Olimpia Poznań 18 maja 1988 Słupsk
9.80,58 m Stanisław Witek Gryf Słupsk 17 września 1989 Słupsk
10.79,73 m Paweł Rakoczy AZS AWFiS Gdańsk 24 maja 2009 Warszawa

Kobiety

Stary model

lp.wynikzawodnikklubdatamiejsce
1.65,96 m Genowefa Patla SZS AZS Warszawa 10 sierpnia 1991 Nitra
2.65,56 mMariola Dankiewicz Start Lublin 9 lipca 1989 Kouvola
3.63,93 m Ewa Rybak Skra Warszawa 6 czerwca 1998 Malmö
4.63,08 m Felicja Kinder KKS Kluczbork 20 sierpnia 1974 Warszawa
5.62,76 m Bernadetta Blechacz Lechia Gdańsk 11 sierpnia 1979 Poznań
6.62,70 m Ewa Gryziecka Piast Gliwice 11 czerwca 1972 Bukareszt
7.62,30 m Daniela Jaworska Skra Warszawa 20 czerwca 1973 Warszawa
8.58,64 mFlorentyna FlakAZS Śląsk Katowice 29 lipca 1973 Zabrze
9.58,64 m Małgorzata Kiełczewska Start Lublin 16 sierpnia 1987 Poznań
10.58,42 mHelena Hańczyn Górnik Zabrze 3 sierpnia 1975 Bydgoszcz

Nowy model

lp.wynikzawodnikklubdatamiejsce
1.64,08 m Barbara Madejczyk Jantar Ustka 26 czerwca 2006 Malaga
2.63,53 m Urszula Jasińska Polonia Pasłęk 30 maja 2009 Kalamata
3.61,50 m Genowefa Patla AZS-AWF Warszawa 20 maja 2000 Siedlce
4.60,76 m Ewa Rybak Skra Warszawa 11 lipca 1999 Palma de Mallorca
5.60,75 mMonika KołodziejskaStart Skierniewice 2 czerwca 2001 Biała Podlaska
6.56,92 m Magdalena Czenska AZS Warszawa 19 czerwca 2004 Warszawa
7.56,32 m Izabela Wojczakowska Skra Warszawa 30 czerwca 2001 Bydgoszcz
8.55,61 m Anna Urbicka AZS AWFiS Gdańsk 30 maja 2009 Biała Podlaska
9.55,44 m Joanna Bałdyga AZS-AWF Warszawa 5 lipca 2008 Szczecin
10.55,15 m Kamila Chudzik AZS AWFiS Gdańsk 7 czerwca 2008 Zielona Góra

Polscy medaliści wielkich imprez

Barbara Madejczyk – mistrzyni uniwersjady z 2003 roku

Reprezentanci Polski trwale wpisali się w historię rzutu oszczepem, zdobywając wiele medali i zajmując czołowe lokaty na najważniejszych imprezach sportowych. Największymi osiągnięciami polskich oszczepników są dwa medale olimpijskie: Maria Kwaśniewska wywalczyła brąz w Berlinie ( 1936 ), a Janusz Sidło zdobył srebro w roku 1956 w Melbourne .

złote medale
srebrne medale
brązowe medale

Polscy finaliści olimpijscy (1-8)

mężczyźni

kobiety

Polscy finaliści mistrzostw świata (1-8)

mężczyźni

kobiety

Polacy w dziesiątkach światowych tabel rocznych

mężczyźni

kobiety

Zobacz też

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Mała Encyklopedia Sportu, tom I.. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1984. . 
  2. 2,0 2,1 2,2 Zygmunt Jałoszyński : Anatomiczna analiza postawy wyrzutnije w rzucie oszczepem – praca magisterska. Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego, 1970, s. 3. 
  3. Jerzy Suszko: Cudowna drużyna królowej sportu. Warszawa: wyd. Sport i Turystyka, 1974. 
  4. Lekkoatletyka w Polsce. Warszawa: Polski Związek Lekkiej Atletyki, 1970, s. 6. 
  5. Jerzy Szymonek , Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn.. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984. 
  6. Złoty oszczep Roberta Szpaka ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  7. Komisja Statystyczna PZLA ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  8. Komisja statystyczna PZLA ( pol. ). [dostęp 26 listopada 2008].
  9. Wyniki Zofii Smętek zostały anulowane po zmianie płci
  10. Statystyki polskiej lekkiej atletyki ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  11. Biuletyn Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1999. 

Bibliografia

  • Jerzy Szymonek , Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn.. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984. 
  • Mała Encyklopedia Sportu, tom I.. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1984. . 
  • Biuletyn Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Warszawa: 1999. 
  • Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki. Warszawa: 1994. 
  • Jerzy Waśko: Polscy lekkoatleci na listach światowych 1921-2002. Warszawa - Zamość: 2003. 
  • Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia Finałów Lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920-2007. Konkurencje męskie. Szczecin - Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008. . 
  • Serwis Komisji Statystycznej Polskiego Związku Lekkiej Atletyki ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  • Serwis Barbary Madejczyk ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  • Statystyki polskiej lekkiej atletyki ( pol. ). [dostęp 1 października 2008].
  • Asko Koski's Asko Koski's – Javelin World ( ang. ). [dostęp 1 października 2008].
  • Serwis IAAF ( ang. ). [dostęp 1 października 2008].


Inne hasła zawierające informacje o "Rzut oszczepem":

William Miller ...

Koszykówka ...

Benedykt Dybowski ...

Bitwa pod Kircholmem ...

Odwzorowanie walcowe ...

Odwzorowanie stożkowe ...

Sanok ...

Anarchokapitalizm ...

Umowa społeczna ...

Łeba ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Rzut oszczepem":

Budowa atomu (plansza 15) ...

072. Świat podwodny - część 2. (plansza 22) ...

008b. Grecja (plansza 3) lecz później wprowadzono pięciobój (biegi, zapasy, skok w dal, rzut dyskiem i Rzut oszczepem). Następnie wprowadzono boks, zapasy (jako oddzielna dyscyplina) oraz wyścigi wozów ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie