Robinsonada - prawdziwa lub fikcyjna podróż samotnego człowieka, zdanego na własne siły, pomysłowość, zaradność, w trudnych warunkach, spowodowana najczęściej żądzą przygód. Nazwa ta pochodzi od imienia Robinsona Crusoe , żeglarza wyrzuconego na bezludną wyspę, tytułowego bohatera powieści, wydanej w 1719 .

Jest to podróżowanie, traperstwo, zwiedzanie, globtroterstwo, karawaning, turystyka. Może to być także wyprawa dzieci w dalekie kraje, w tajemnicy przed opiekunami (rodzicami). Określa się tak również życie w warunkach prymitywnych, trudnych, pełnych nieoczekiwanych zdarzeń.

W literaturze określa się tak odmianę powieści ukształtowanej pod wpływem Przypadków Robinsona Crusoe , powieści, której schemat był często naśladowany, bądź też parafrazowany. Robinsonada charakteryzuje się zaczerpniętymi z tej powieści wzorcami fabularnymi, skupiającymi się wokół rozbitka na bezludnej wyspie, kształtującego od podstaw zalążki nowej cywilizacji, wykazującego się zaradnością w trudnych warunkach.

Przykłady robinsonad:

• Robinson szwajcarski J. D. Wyssa (1812),
• powieści Juliusza Verne'a : Tajemnicza wyspa (1874), Szkoła Robinsonów (1882), Dwa lata wakacji (1888),
• Przygody młodzieńca, czyli Robinson polski A. Dygasińskiego (1896),
• Władca much (1954) Williama Goldinga .

Także film Robinson warszawski (Miasto nieujarzmione) w reżyserii J. Zarzyckiego (1950).

Elementy robinsonady występują także w Księdze dżungli R. Kiplinga i w cyklu o Tarzanie E. Borroughasa.